10 işçinin öldüğü asansör faciasında 1,5 yıldır denetleme yapılmamış!
Torun Center’da 1,5 yıldan bu yana yapı denetimi yapılmadığı ortaya çıktı. Denetimden sorumlu TOKİ, Mart 2013’te projeden çekildiğini söylemesine rağmen tapu hâlâ TOKİ’de olduğu için başkası denetleyemiyor. TOKİ İstanbul Emlak Dairesi Başkanı’nın “Çekildiğimiz için artık denetim sorumluluğu ilçe belediyesindedir” iddiasını Şişli Belediyesi “Projenin tapusu TOKİ’de, yetkimiz yok” diye yanıtlıyor.
TOKİ ile Torunlar GYO’nun hasılat paylaşımı modeliyle hayata geçirdiği ‘Torun Center’ isimli konut ve ofis projesinde 1,5 yıldır yapı denetimi yapılmamış. Bunu TOKİ İstanbul Emlak Dairesi Başkanı Ali Seydi Karaoğlu’nun açıklamaları net olarak ortaya koyuyor. TOKİ’nin ilgili inşaat şirketinden Mart 2013’te 520 milyon lirayı peşin olarak aldığını belirten Karaoğlu, “Normalde inşaat bitince ödeme almamız gerekirdi. Ancak biz 520 milyon lirayı peşin aldığımız için projeden çekildik. Projede TOKİ’nin hiçbir hak ve sorumluluğu yok. Ancak meydana gelen olay nedeniyle son derece üzgünüz” dedi.
Karaoğlan, “Üzücü olay sonrası TOKİ’nin de adının geçmesi üzerine şirkete çağrı yapmaya karar verdik. En kısa sürede bizde olan tapularını almalarını isteyeceğiz” dedi. Eski Ali Sami Yen Stadı arsasındaki projenin Yapı Denetim Kanunu’ndan muaf olduğu iddia edilmişti. Çünkü TOKİ projeleri 4708 sayılı bu kanundan muaf oluyor ve hiçbir denetim firması denetleyemiyor. Ancak Karaoğlu, projenin geçen yıl itibariyle TOKİ’den çıktığı için denetime tabi olduğuna ve sorumluluğun ilçe belediyesinde olduğuna dikkat çekiyor.
Gülistan Alagöz’ün Hürriyet’teki haberine göre, Şişli Belediyesi yetkililerinin verdiği bilgiye göre, ilçe belediyeleri hiçbir şantiyedeki iş güvenliği ve işçi sağlığı konusunda denetim yapamıyor. Belediye yetkilileri, “İş güvenliğinde tek yetkili inşaat firması. Proje tapuda hâlâ TOKİ üzerinde. Şirket de ruhsat alırken harçtan muaf” dedi.
Bu arada konuyla ilgili aradığımız Torunlar şirketinden herhangi bir açıklama yapılmadı.
Denetimcinin görevi ne?
*Projenin raporlarını mevzuata göre incelemek, uygulama projesi ve hesaplarını kontrol ederek ilgili idareye uygunluk görüşünü bildirmek
*Yapının ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek
*Yapım işlerinde kullanılan malzemeler ile imalatın, proje, teknik şartname ve standartlara uygunluğunu kontrol etmek
*Malzemeler ve imalatla ilgili deneyler yaptırmak, sonuçlarını belgelendirmek
*Denetim sırasında yapıda kullanılan malzeme ve imalatın şartname ve standartlara aykırı olduğunu belirlediği takdirde durumu idareye rapor etmek
*Yapı müteahhidi uyarıya uymadığı takdirde çalışma müdürlüğüne bildirmek
*Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç işgünü içinde ilgili idareye bildirmek
Tapu TOKİ’deyse yapı denetimi yapar
TOKİ’nin hasılat paylaşımı modeliyle çıkardığı projelerde tüm harç ve emlak vergisi gibi vergilerden muafiyet var. Şirket TOKİ’den tapuyu aldıktan sonra belediyeye bildirim yapılıyor. Bildirimin ardından emlak vergisi ödemeye başlanması gerekiyor. Özel mülkiyete geçtiği için muafiyet ortadan kalkıyor. İnşaatı TOKİ yaptırdığı zaman kendi denetimi var ama özel inşaatlar bağımsız denetim firmalarının gözetiminde yapılıyor. Bilgi veren yetkili, “Arazinin tapusu TOKİ’nin elinde olduğunda hasılat paylaşımı modeline göre şirket TOKİ’ye ait tüm hakları kullanabiliyor. Ancak tapu devri yapıldıktan sonra bu sona eriyor. Tapu TOKİ’de olduğunda hem yapı denetimi TOKİ tarafından yapılıyor hem de vergi ve harçlardan istisna tutuluyor. Şu anda sözleşme çerçevesinde o inşaatın TOKİ ile bağlılığı yok, yarın bir TOKİ yetkilisi gitse inşaata almazlar” dedi. Ancak sektör temsilcileri, TOKİ ile iş yapan şirketlerin peşin ödemeden sonra TOKİ’den tapuyu almadıklarını söylediler. / Erdinç ÇELİKKAN / Neşe KARANFİL
Torun Center’da ne oldu?
2007’de Galatasaray Ali Sami Yen arazisi yerine Seyrantepe’de yeni stad için TOKİ ile protokol imzalandı. İlk ihalede Nurol Gayrimenkul ve Aşçıoğlu İnşaat 416.5 milyon verdi. TOKİ ihaleyi iptal etti. 2010 Mayıs’ında yapılan ikinci ihaleye Aşçıoğlu 461.5 milyon lira ile kazandı. Aşçıoğlu 2010’da Torunlar GYO ve Kapıcıoğlu ile ortak oldu. Projede yüzde 65 Torunlar GYO, yüzde 30 Aşçıoğlu İnşaat, yüzde 5 Kapıcıoğlu İnşaat ortak oldu. 2012’de Torunlar GYO, Aşçıoğlu İnşaat ve Kapıcıoğlu İnşaat ortaklığı arasında anlaşmazlık çıktı. 2012’de Aşçıoğlu, 2014’te de Kapıcıoğlu ortaklıktan ayrıldı.
Para TOKİ’ye peşin ödendi
Torunlar GYO’nun TOKİ’yle yaptığı arsa karşılığı gelir paylaşımı modeli için ödemesi gereken bedeli 2013’te peşin ödediği anlaşıldı. Torunlar’ın 29 Mart 2013’te Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptığı açıklamada, Torunlar GYO, Torun Yapı, Kapıcıoğlu Proje Ortaklığı ile TOKİ arasından imzalanan arsa karşılığı gelir paylaşım işine ilişkin sözleşme ile sözleşmenin imzalandığı tarihten başlamak kaydıyla ilki 30 gün sonra, son taksiti de 1425 gün sonra ödenmesi gereken TOKİ gelir paylarının, TOKİ ile Proje Ortaklığı arasında bu payların erken ödenmesi hususunda varılan mutabakata çerçevesinde 345 milyon 250 bin lira olarak ödendiği belirtildi.
CHP’den tek maddelik teklif
CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, Torunlar inşaatında 10 işçinin güvenlik önlemleri eksikliği nedeniyle ölümü üzerine TOKİ’nin onayladığı, ortak olduğu ve bizzat yaptığı inşaatlara tanınan yapı denetim muafiyetinin kaldırılması için TBMM’ye bir teklif verdi.