10 numara yağın insan ve çevre sağlığına da ölümcül etkisi var
10 numara yağ ile yollarda ‘bomba’ gibi dolaşan araçlar, canlı sağlığına da büyük zarar veriyor. 10 numara yağın özellikle şehir içi araçlarda kullanımıyla oluşan gazlar insan akciğerine yapışıyor. Bazı balık türlerini de öldürüyor.
Hürriyet'teki habere göre, bu yağların, çevreye de çok büyük olumsuz etkisi bulunuyor. Yağların araçlar tarafından kullanılması her türlü canlıya büyük zarar veriyor. Yapılan araştırmalarda birçok deniz canlısının ölümüne yol açan 10 numara yağ, insanlarda da kanser hastalıklarının artmasına neden oluyor.
Ciğerlere yapışıyor
Türkiye’de karayollarına bağlı bir ulaşım politikası olduğunu ifade eden Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu, en büyük problemin bu noktada ortaya çıktığını söyledi.
Otobüslerin bu ulaşım planları içinde çok önemli bir paya sahip olduğunun altını çizen Bozoğlu, “Sorun sadece şehirlerarası yollarda değil. Şehiriçinde de büyük boyutlara ulaştı. 10 numara yağ olarak adlandırılan madeni yağların yakıt olara kullanılması yetkili kurumlarca çok fazla denetlenmiyor. En fazla şikâyet olursa denetim yapılıyor” dedi.
Araçlarda kullanılan yağların doğrudan havaya karıştığına vurgu yapan Bozoğlu, “Bu gaz insan üzerinde akciğer kanserine ve deri hastalıklarına yol açıyor. Sokakta yürüyen insalara direk etki ediyor. Araçların egzozundan çıkan siyah dumandaki parçacıklar insanların akciğerlerine yapışıyor. Halk sağlığı açısından çok ciddi problemler oluşturuyor” diye konuştu.
Ölçümler düzgün değil
Bu yakıt türünün çok yoğun hava kirliliği yarattığına dikkat çeken Bozoğlu, “Yetkili kurumlar hava kirliliğini ölçmek için şehirlere mobil cihazlar yerleştirdi. Ancak yol kenarlarına koymak yerine okul bahçelerine cihazları yerleştirdiler. Bu da ölçümlerin sağlıklı yapılmadığını gösteriyor. Sonuçta ölçemediğiniz hiçbir şeyi yönetemezsiniz. Bu zamana kadar kaç araçta bu yağlar tespit edildi. Ne ceza verildi belli değil. Hiçbir açıklama yok” dedi.
İncelenen balıklar öldü
Geçen yıl Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Turgay Şişman ile 10 numara yağ üzerine çalıştıklarını söyleyen Erzurum Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Profesör Doktor Muhamed Atamanalp, “10 numaralı motor yağının sucul ekosistem üzerine etkilerini belirlemek amacıyla zebra balıklarını (bu balık türü bu tip çalışmaların en önemli deney canlısıdır) inceledik. Balıklardan elde ettiğimiz embriyolarda yaptığımız çalışmada yüzde 80’lik dozda embriyoların öldüğü belirlendi. Canlı embriyoları temiz suya naklettik, yine de hayatlarını kaybettiler” dedi.
Yeşil alanlar çoğaltılmalı
Bu tip yağların engellenmesi yönünde çalışma yapılmamasının yanında etkilerini azaltacak önlemlerin de alınmadığına vurgu yapan Bozoğlu, “Kentin için bu tip gazları yutabilecek yeşil alanlar oluşturulmalı. Ancak ülkemizde yeşil alan oluşturulmuyor. Aksine daha fazla yol yapılıyor. Yeşil alanlar yok ediliyor” şeklinde konuştu.
‘10 numara’ için soru önergesi
CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, yolcu taşımacılığı yapan otobüslerin 10 numara yağ veya trafo yağı kullanımının önlenmesi amacıyla bu otobüslerin depolarından alınacak akaryakıt numuneleri üzerinden ve egzoz gazından kükürt oranı ölçümüyle kontrol yapılması için TBMM’ye soru önergesi verdi. Önergede şu ifadelere yer verildi:
“Otobüs yolcularının hayatlarının tehlikeye atılmasını önlemek amacıyla şehirlerarası otobüs terminallerinde görevli polis memurları neden bu tür kaçak akaryakıt kullanımı yönünden de kontroller yapmamaktadır? Trafik ekiplerinin otobüslerin depolarından numune alarak akaryakıt kontrolü yapması sağlanamaz mı?”