100 milletvekili neye göre seçilecek?

Hülya Karabağlı/ Ankara

AKP, Anayasa Yazım Komisyonu’na ‘Yedek Milletvekilliği’ önerisini sundu. Öneri, Milletvekilliklerinde boşalma olması halinde boşalan üyeliklerin öncelikle o seçim çevresindeki asıl aday listesinde bulunup da seçilemeyen yedek milletvekillerince doldurulmasını öngörüyor.

Anayasa Uzlaşma Komisyonu, “TBMM'nin Kuruluşu ve Milletin Temsili'' başlıklı maddeyi ele aldı. TBMM'nin, genel oyla seçilen 550 milletvekilinden oluşmasında mutabakat sağlandı. 450 milletvekili, seçim çevrelerinden nisbi temsil sistemine, 100 milletvekili ise ülke seçim çevresi esas alınarak seçilecek.  Komisyonda görev yapan partilerin danışmanları, “ 450 milletvekilinin sadece nisbi temsile göre mi yoksa başka bir seçim sisteminin de kanunla getirilip getirilmeyeceği hususu ile 100 milletvekilinin ülke seçim çevresi esasına göre nisbi temsil sistemine göre seçilmesi gerekliliği yeniden müzakere edilmelidir'' diye not düştü.

BDP: Seçim barajı olmasın

AKP,  ''Yasada öngörülen seçim sistemine göre'',  CHP, ''Seçim barajının yüzde 5'i aşmaması'', BDP ise ''Seçim barajı konulmamasını'' önerdi. CHP ve BDP, 100 milletvekilinin, ayrı oyla seçilmesi önerilerini yaptı.  Yarım kalan madde görüşmeleri şöyle.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, genel oyla seçilen beş yüz elli milletvekilinden oluşur.

(BDP Önerisi) Türkiye Büyük Millet Meclisi bütün vatandaşların iradesini temsil eden en yüksek organdır.

Dört yüz elli milletvekili, seçim çevrelerinden nisbi temsil sistemine göre (AK Parti Önerisi: yasada öngörülen seçim sistemine göre) seçilir. (CHP önerisi: Seçim barajı yüzde 5’i aşamaz) (BDP önerisi: Seçim barajı konulmamalı) Yüz milletvekili ise ülke seçim çevresi esas alınarak (nisbi temsil sistemine göre ) (CHP ve BDP önerisi: ayrı oyla) seçilir.

Danışmanlar notu: Dört yüz elli milletvekilinin sadece nisbi temsile göre mi yoksa başka bir seçim sisteminin de kanunla getirilip getirilmeyeceği hususu ile yüz milletvekilinin ülke seçim çevresi esasına göre nisbi temsil sistemine göre seçilmesi gerekliliği yeniden müzakere edilmelidir.

Milletvekilleri sadece seçildikleri bölgeyi veya kendilerini seçenleri değil, bütün Milleti (BDP Önerisi: bütün vatandaşları) temsil ederler.

(AK Parti önerisi) Siyasi partilerin seçim çevrelerindeki milletvekili aday listelerinde bulunup da seçilemeyen adaylar bulundukları sıra esas alınarak yedek milletvekili sayılırlar. Ayrıca siyasi partiler genel seçimlerde her seçim çevresinde en az bir olmak üzere seçilecek milletvekili sayısının beşte biri oranında, bağımsız adaylar ise bir yedek milletvekili adayı gösterirler. Milletvekilliklerinde boşalma olması halinde boşalan üyelikler öncelikle o seçim çevresindeki asıl aday listesinde bulunup da seçilemeyen yedek milletvekilleri ikame olunur. Bir seçim çevresinde tüm milletvekilliklerinin aynı parti adayları tarafından kazanılmış olduğu hallerde, yedek milletvekili listesindeki adaylar sırayla boşalan milletvekilliğine ikame olunur. Boşalan milletvekilliğinin bağımsız adaylardan olması halinde, bu milletvekilinin oy pusulasında gösterilen yedek milletvekili adayı, boşalan milletvekilliğine ikame olunur. İkame gerçekleşmedikçe yedek milletvekilliği için hiçbir hak oluşmaz.

(BDP Önerisi) Türkiye Büyük Millet Meclisi, cinsiyetler arası eşit temsil, çoğulculuk ve nisbi temsil esaslarına göre oluşur.