'1915 Ermeni Soykırımı'nı Almanya biliyordu, suça ortak oldu'

Berlin’de bir araya gelen tarihçiler, 100 yıl önce dönemin Alman İmparatorluğunun Osmanlı topraklarında yaşanan Ermeni katliamındaki rolünü masaya yatırdı. Berlin'deki toplantıya katılan tarihçilerin çoğunluğu 1948 tarihli Birleşmiş Milletler Anlaşması’na dayanarak yaşananları "soykırım" olarak nitelendirdi. 

Yerevan Üniversitesi'nden tarihçi Aşot Hayruni, Almanlar soykırımda suça ortak olduğunu belirten bir konuşma yaptı; “Türkler, Ermenilerin Mezopotamya kıyılarına kitleler halinde sürülmesi planlarını uygulamaya başladığında Almanlar buna seyirci kaldı. Bu da Almanların olaylara müdahil olmak istememesiyle gerekçelendirildi.”

Potsdam Üniversitesi'nden tarihçi Christin Pschichholz ise, Alman Dışişleri Bakanlığı'nın belgelerini inceledikten sonra, "dönemin Alman yönetiminin Osmanlı İmparatorluğu'nun Ermeni halkına uyguladığı imha politikasından kapsamlı bir biçimde haberdar olduğu" kanısına vardığını söyledi. Almanların "ölüm yürüyüşleri, infazlar ve zorla çalıştırmalar" konusunda bilgi sahibi olduğunu dile getiren uzman, Alman diplomatların her şeyi titizlikle not etmiş olduğunu belirtiyor.

Soykırım 100 yıldır Almanların bilgisi dahilinde

Richard Fuchs'un Deutsche Welle’de yayımlanan haberine göre, Pschichholz, 7 Temmuz 1915'te İstanbul'daki bir Alman büyükelçinin dönemin İmparatorluk Şansölyesi'ne gönderdiği bir telgrafın o sıralarda görevde olanların yaşananlardan haberdar olduğunu açıkça ortaya koyduğunu da söylüyor. Uzman, bu telgrafta "dönemin Osmanlı yönetiminin Ermeni ırkını imparatorluk topraklarından silme amacının açıkça ortaya koyduğu"nun yazılı olduğuna işaret ediyor. Bir başka Alman tarihçi Rolf Holsfeld'e göre bu telgraftan anlaşılan "Osmanlı İmparatorluğu toprakları içinde 1915 ve 1916 yıllarında bir soykırımın yaşandığı önermesinin 100 yıldır Alman hükümetinin bilgisi dahilinde" olduğu. 

Berlin'deki toplantıda tarihçi Aşot Hayruni Almanya'nın da sorumluluğu olduğu görüşünde. Hayruni, "Alman parlamentosunun soykırımı olduğu gibi tanıma ve yargılama yönünde bir karar alması oldukça önemli" diyor. Hayruni ayrıca Alman hükümetinin Türkiye üzerindeki nüfuzunu da kullanması gerektiğini savunuyor.

Almanya'nın politikası

Türkiye ile iyi ilişkiler içinde bulunan Almanya bugün de "soykırım" sözcüğünü Ermeni olaylarıyla birlikte anmıyor. Bunun yerine "katliam" ya da "tehcir" ifadeleri kullanılıyor. 

Şubat ayı içerinde Sol Parti'nin verdiği bir soru önergesine karşılık Federal Hükümet bu söylemdeki ısrarını sürdürmüştü. Gerekçesini ise Ermenistan ve Türkiye arasındaki ilişkiyi zora sokmamak olarak açıkladı. Alman hükümeti de bilimsel sınıflandırmaların bilim insanlarına bırakılması gerektiğini savunuyor.