2 Nisan dünya basını

İNGİLİZ BASINI Gazetelerin ortak konusu Londra'daki G20 zirvesinin arifesinde yaşananlar... Gündemin başlıca konuları ise ABD Başkanı Barack Obama'nın Londra'daki temasları ve İngiltere'nin başkentinde zirve öncesinde düzenlenen protesto gösterileri... Gazeteler günün farklı yönlerini öne çıkarıyor: Guardian, birinci sayfasında yer verdiği fotoğrafta, Obama'nın İngiliz başbakanlık konutuna girerken, kapıdaki siyah polis memurunun elini sıkmasını görüntülüyor. Haberin başlığı "Londra'ya hoşgeldiniz; şimdi çarpışma başlayabilir"... Gazeteye göre, Fransa ve Almanya zirve öncesinde kırmızı çizgilerini ilan ederken, zirveden bir anlaşma çıkması için yoğun çaba harcanıyor. Gazete, zirveye ev sahipliği yapan İngiltere'nin Başbakanı Gordon Brown'un, küresel ekonomiyi yeniden canlandırmaya yönelik zirveden tarihi bir anlaşma çıkabilmesi için uğraştığını belirtiyor. Gazete, zirveyi protesto gösterileri sırasında da yer yer olaylar çıktığını aktarıyor. Daily Telegraph'ın birinci sayfasına ise Barack Obama ile eşinin, İngiltere Kraliçesi ve eşi ile fotoğrafı hakim. "G20 liderleri bankacıları hedef alıyor" başlığı altında gazete, büyük finans kuruluşlarının yöneticilerine ödenecek maaş ve ikramiyelere dünya çapında sınırlama getirileceğini belirtiyor. Gazete, zirveyi protesto gösterilerinin yağmalamalara dönüşmesi ardından onlarca kişinin polis tarafından gözaltına alındığını da kaydediyor. Gazete, ekonomi ekinde de Başkan Obama'nın ekonomik büyümeyi sağlamanın sadece ülkesinin görevi olmadığını söylediğini aktarıyor. Gazeteye göre, Obama korumacı tedbirler uygulayan ihracat ağırlıklı ekonomileri uyarırken, Almanya tavır değiştirme çağrılarına aldırmıyor. Independent birinci sayfasında zirvenin dört kilit ismi, İngiltere Başbakanı Brown, ABD Başkanı Obama, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy'nin fotoğraflarına yer veriyor ve soruyor: "anlaştık mı, anlaşamadık mı?"... Gazeteye göre, Brown ve Obama yeni şirket kurtarma operasyonları istiyor, Merkel ve Sarkozy ise yeni teşvik paketlerine karşı çıkıyor. Brown ve Obama'nın küresel düzeyde ekonomik canlanma ve reform anlaşması istediğini belirten gazeteye göre, Merkel ve Sarkozy ise "kapitalizmi vicdanlı kılacak" sert kuralların hayata geçirilmesini istiyor. Financial Times birinci sayfa fotoğrafı olarak liderlerin değil göstericileri tercih etmiş. Fotoğrafta önleri polis tarafından kesilmiş göstericilerle yaşanan gerilimli bir an görüntüleniyor. Gazeteye göre, göstericiler İngiltere Merkez Bankası'nı kuşatmaya alırken, dünya liderleri birlik sağlamada zorluk çekiyor. Gazete, Obama'nın ekonomik büyümenin tek motorunun ABD olamayacağı sözlerini aktarıyor. Times birinci sayfa fotoğrafı olarak Obama'nın Rusya Cumhurbaşkanı Medvedev ile el sıkışırken görüntüsünü kullanıyor. ABD ve Rusya'nın nükleer silahlarda büyük ölçekli kesinti konusunda anlaşmaya vardığını aktaran gazete, tarafların ikili ilişkilerde "yeni bir başlangıç" vaadinde bulunduklarını belirtiyor... Gazete, Fransa cumhurbaşkanının Almanya başbakanının kulağına bir şeyler söylerken görüntüsüne de, "Sarkozy ile Merkel ekonomi üzerinde bir şeyler tezgahlıyor" başlığını atmış. Gazetelerin ortak dış haber konusu ise Irak'a ilişkin gelişmeler... Guardian Irak'ta direnişi bastırmaya yardımcı olan milislerin dağıtılacağını yazıyor. Gazete, el Kaide ve bağlantılı gruplar başta olmak üzere işgale karşı eylemde bulunan bazı örgütlere karşı mücadeleye katılan yüz bin kadar Sünni milise, silahlarını bırakmaları halinde, İçişleri Bakanlığı'nda işler verileceğini yazıyor. Gazeteye göre karar bir "güvenlik kumarı" çünkü bu girişim Şii hükümet ile bu Sünni gruplar arasındaki gerilimi yeniden artırabilir. Times istihbarat servisine iş başvurusu yapan bir Amerikan askerinin Irak'taki görevi sırasında bazı mahkumları öldürdüğünü söylediğini bildiriyor. Gazeteye göre, Amerikan Gizli Servisi'ne iş başvurusu yapan asker başvuru sürecinin parçası olarak, yalan makinesinden geçerken, Felluce'de savaş suçu işlediğini itiraf etmiş. Asker Felluce'deki çatışmalar sırasında girdikleri bir evde dört-beş kişi bulduklarını ve hepsini öldürdüklerini söylemiş. Gerekçe ise o sıcak çatışma ortamında bu kişileri bir gözaltı merkezine götürebilecek durumda olmamaları. Gazete, istihbarat servisinin giriş sınavında bunları söyleyen askerin yargılanmakta olduğunu ancak avukatının söz konusu suça ilişkin ortada ne ceset ne de kanıt olduğunu söylediğini belirtiyor. Gazetenin diğer bir haberine göre de, Irak hükümeti Amerikan F16 jetleri satın almak istiyor. Nedeni ise Amerikan güçlerinin ülkeden çekilmesi ardından Suriye ve İran'dan kaynaklanacak olası tehditler... AMERİKAN BASINI (*1 Nisan) Christian Science Monitor Barack Obama’nın işbaşına gelmesiyle birlikte Amerikan dış politikasında yeni bir dönem başladığını yazıyor. Gazete, bu dönemde Amerika’nın diğer ülkelerin sesine daha fazla kulak vermek zorunda olduğunu vurguluyor: "Amerika, Irak savaşı sırasında dünyanın güvenilir jandarması olarak büyük prestij kaybına uğradı. Küresel durgunluk da ekonomik rol model olma özelliğine darbe vurdu. Diğer ülkeler, örneğin Soğuk Savaş dönemindeki gibi Amerika’nın peşine takılmıyor. Ancak Amerika eski saygınlığını yeniden kazanabilir. Beyaz Saray’dan G-20 zirvesiyle ilgili olarak yapılan açıklamada, Obama’nın yönlendirici olacağı kadar dinleyici olacağı da belirtildi. ‘Dinlemek ve yönetmek’ ifadeleri sadece G-20 zirvesi için değil, Obama’nın bütün başkanlığı boyunca dış politikanın kilit kelimeleri olmalıdır." Boston Globe G-20 zirvesi öncesinde ekonomik krize karşı uygulanacak devlet teşvikleri konusunda görüş ayrılığı yaşandığını belirtiyor. Gazete, Amerika ve İngiltere’nin aksine Fransa ve Almanya’nın enflasyon korkusu yaşadığına işaret ediyor: "1920’li yıllardaki hiper enflasyon dönemini unutamayan Almanya’nın, mümkün olduğunca hızlı bir biçimde denk bütçe dönemine dönmek istemesi anlaşılır bir şey. Ama tarih hiçbir zaman aynı biçimde tekerrür etmez. Bugün asıl tehlike büyümenin durması ve deflasyondur. Bu nedenle G-20 ülkelerinin önceliği ekonomiyi canlandırmak olmalıdır. Hasta kalp krizi geçirdiğinde, öncelikli olarak kalbin yeniden çalışmasını sağlamak gerekir. Hastanın uyguladığı yanlış diyeti değiştirmek için daha sonra bol bol zaman olacaktır." New York Times Kuzey Kore’nin füze denemesi planının bölgede gerginliği artırdığı görüşüne yer veriyor. Ancak gazete, Kuzey Kore’nin nükleer programını sona erdirme çabasının daha önemli olduğunu savunuyor: "Kuzey Kore, 2005 yılında varılan anlaşma uyarınca, plütonyum üreten Yongbyon’daki reaktörü kapattı, nükleer silah yapmaya yönelik çalışmalarını sona erdireceğini açıkladı. Ancak Kuzey Kore’nin sözünü tutup tutmadığının nasıl denetleneceğine ilişkin görüşmeler askıya alınmış durumda. Eğer Pyongyang, Güvenlik Konseyi’ne rağmen füze denemesini gerçekleştirirse, sert ve ortak bir biçimde kınanmalıdır. Ancak, Washington müttefikleriyle birlikte hareket ederek, görüşmelerin bir an önce başlamasını sağlamalıdır." Washington Post Arap Zirvesi’nin Darfur’daki katliamlarla ilgili tavrını eleştiriyor. Gazete, Arap liderlerin Darfur ve Gazze konularında çifte standart uyguladığını öne sürüyor: "Ortadoğu’daki insan hakları örgütleri, Arap Zirvesi’ni Sudan Devlet Başkanı el Beşir’i korumaması konusunda uyardı, ‘Hiç kimse işlediği suçlardan dolayı dokunulmaz olmamalıdır,’ diyen bir açıklamada bulundu. Ancak birçoğu insanlığa karşı suç işlemekten yargılanabilecek durumda olan ve seçimle işbaşına gelmeyen Arap liderler, bu çağrıyı duymazdan geldi. Obama yönetiminin ve diğer uygar ülkelerin, Ortadoğu’da demokrasi ve insan haklarını desteklemelerine bir gerekçe bulması gerekiyorsa, Arap liderlerin Doha’da Ömer el Beşir’e gösterdikleri ilgi bunun için yeterlidir." (Amerika'nın Sesi) (*Saat farkından ötürü Amerikan basını özetleri gecikmeli olarak verilebilmektedir)