2004 yılında kurulan akademisyen, araştırmacı ve sendika uzmanlarının katılımıyla kurulan Emek Çalışmaları Topluluğu (EÇT), 2017 yılında yaşanan işçi ve memur eylemlerini raporlaştırdı. Yayınlanan raporda basına yansıyan bin 313 işçi ve memur eylemi tespit edildiği açıklandı. İşyeri temelli eylemlerin yüzde 64’ünü basın açıklaması, yüzde 23’ünü fiili grev, yüzde 11’ini ise kalıcı direniş oluşturdu.
Toplamda 607 vakaya denk düştüğü belirtilen eylemlerin, bir işyerinde aynı eylem nedeniyle eş zamanlı ya da yakın aralıklarla organize edilen tekil eylemler birleştirildiğinde 430 işyeri eylem vakası oluşturduğu açıklandı. Geri kalanların 144’ü genel eylem vakası ve 33’ü ise dayanışma eylemleri olarak kaydedildi. 2016 yılında toplamda 729 olan tekil eylem sayısı, bu yıl 1.313’e tırmandı.
Eylemlerde kadınların rolü
Yayınlanan raporda ''2017'de eylemlerin yüzde 29'unda kadınların katılımı görünür şekilde mevcuttur'' ifadesi yer aldı. 2016'da yüzde 32 olarak tespit edilen bu rakam bir sonraki yıl bir miktar düştü. Sadece kadınların gerçekleştirdiği ve kadınların ağırlıkta olduğu eylemler yüzde 7 seviyesinde kalırken kadın ve erkeklerin eşit sayıda yer aldığı eylemler yüzde 22 olarak kaydedildi.
En fazla gerçekleştirilen eylem türü yürüyüş ve basın açıklaması oldu
İşyeri temelli eylemlerin yüzde 64’ünü basın açıklaması, yüzde 23’ünü fiili grev, yüzde 11’ini ise kalıcı direniş oluşturdu. 2016’yla karşılaştırıldığında basın açıklamasında 11 ve fiili grevde ise 4 puanlık bir artış yaşandığı belirtildi. Özel sektör taşeron işçileri fiili greve en çok giden grup oldu. Verilere göre özel sektör taşeron işçilerinin eylemlerinin yüzde 52'sini fiili grev oluştururken, kalıcı direniş yüzde 13 olarak gerçekleşti. Basın açıklaması ve yürüyüş ise yüzde 11 oldu.
En fazla eylem İstanbul'da
2017’de eylem vakası görülme sıklığına göre iller ilk dört için 2016 yılındaki ile aynı seviyede kaldı. 2017’de farklı olarak Kocaeli ufak bir puan farkıyla Ankara’nın önüne geçti. İşyeri temelli eylemlerin sayısı İstanbul'da 104 olarak gerçekleşirken İzmir'de 78, Kocaeli'de 49, Ankara'da 34 ve Bursa'da ise 30 eylem gerçekleşti.
Ege'de Afyon; Akdeniz'de Isparta ve Burdur, Osmaniye; Karadeniz'de Trabzon, Gümüşhane, Bayburt ve Artvin; Doğu Anadolu'da Erzincan, Bingöl, Ardahan, Kars, Ağrı, Bitlis; Güneydoğu'da Şırnak, Hakkari ve Kilis eylem gerçekleşmeyen iller oldu.
Metal işkolu vakaların dörtte birinin oluşturdu
Metal işkolu eylemlerin yüzde 23'ünü gerçekleştirirken onu yüzde 12 ile inşaat, yüzde 10 ile genel işler takip etti. Eğitim sektöründe çalışan memurlar ise eylemlerin yüzde 8'ini gerçekleştirdi.
Söz konusu rakamlara göre ilk üçte yer alan işkolları son üç yılda değişmedi. Eylem vakalarının yüzde 71’inde eylemi sendikalar örgütlerken bu vakalardaki sendika dağılımında Birleşik Metal-İş ve Türk-Metal yüzde 13, Eğitim-Sen ise yüzde 12 ile ilk 3 sırada yer aldı.
Konfederasyonlarda ise KESK geçen yıla göre bir puan düşüşe rağmen yüzde 31'le ilk sırada yer alırken onu 6 puan artışla eylemlerin yüzde 30'unu örgütleyen TÜRK-İŞ takip etti. DİSK 2 puan artışa rağmen yüzde 29 ile ikinci sıraya geriledi.
Eylemin mekânı ve polis müdahalesi
Vakaların yüzde 85'inin işyeri önü veya içinde gerçekleştiği belirtilen raporda kent merkezleri, meydanları ya da parkları %17 ile eylem vakalarında üçüncü sırada kullanılan mekanlar olarak yer aldı.
''Vakaların %84’ü için bir müdahale olup olmadığı bilgisine erişilememiştir'' denen raporda müdahale yapılan vakalarda ortalama müdahale sayısı 8 olarak açıklandı. Bazı eylemlerde çok sayıda müdahale yapılmasının ortalamayı yükselttiği belirtilirken 430 işyeri vakasına toplamda 77 müdahale gerçekleştiği ifade edildi.