2022 bütçe teklifi: Hükümet 13 HES, Kuzu Limanı, eski NATO Limanı ve 18 sosyal tesisi özelleştirmeyi planlıyor

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasını taşıyan 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, TBMM’ye sunuldu. Teklifin gerekçesinde, 1986 yılından bugüne kadar yapılan özelleştirmeler ve gelecek yıl yapılmak istenen özelleştirmeler de yer aldı.

Anka Haber Ajansı'ndan Tamer Arda Erşin'in haberine göre TBMM’ye sunulan bütçe kanunu teklifine göre; 1986’dan bugüne kadar yapılan 126 milyar 317 milyon liralık özelleştirmenin 121 milyar 482 milyon liralık kısmı, AKP iktidarları döneminde yapıldı. İktidar, gelecek yıl da 13 hidroelektrik santralini (HES), Gökçeada Kuzu Limanı’nı, Marmaraereğlisi’ndeki eski NATO limanını ve kamuya ait 18 sosyal tesisi özelleştirmeyi planlıyor.

Buna göre;1986’dan günümüze kadar yapılan özelleştirmelerden 126 milyar 317 milyon lira gelir elde edildi. Özelleştirmelerin sadece 4 milyar 835 milyon liralık kısmı 1986-2004 yılları arasında yapılırken AKP hükümetleri döneminde yapılan özelleştirmelerin tutarı 121 milyar 482 milyon lira oldu. Özelleştirme gelirlerinden Hazine’ye 96,7 milyar lira aktarıldı.

Gerekçede, daha önce özelleştirme kapsamına alınan ve ancak daha sonra çıkarılan bazı şeker fabrikalarına ilişkin şu değerlendirme dikkat çekti:

“Şeker sektörünün gelecekte rekabetçi bir yapıyla varlığını sürdürebilmesi için 2018 yılında 25 şeker fabrikasından 14’ü için ihaleye çıkılmış olup 10’unun (Alpullu, Afyon, Bor, Çorum, Elbistan, Erzincan, Erzurum, Kırşehir, Muş, Turhal) özel sektöre devri gerçekleştirilmiştir. TÜRKŞEKER, 29 Nisan 2021 tarihli ve 3923 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkartılarak Türkiye Varlık Fonu’na devredilmiş olup bünyesindeki 15 şeker fabrikası ile sektörün halen en büyük oyuncusu olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.”

Gerekçede, sektörlere göre yapılması planlanan özelleştirmeler şöyle açıklandı:

13 HES özelleştirilecek

“2012 yılından 2020 yılı ağustos ayına kadar geçen süreçte yaklaşık 6.000 MW kurulu güçteki 10 Termik Santral ile 1.415 MW kurulu güçteki 91 HES özel sektöre devredilmiş olup gerçekleştirilen elektrik üretim özelleştirmelerinin işlem büyüklüğü 25,8 milyar lira (12 milyar ABD doları) tutarına ulaşmıştır. Bu suretle termik santral ihaleleri öncesinde 2012 yılında kurulu güç bazında yüzde 56 olan özel sektör payı, tamamlanan özelleştirmeler ve devreye giren özel sektör yatırımları sayesinde yüzde 78,2’ye yükselmiştir.

2020 yılında ihalesi tamamlanan toplam 4,4 MW kurulu güçteki 2 adet HES özel sektöredevredilmiştir. Halihazırda özelleştirme programında yer alan 286,5 MW kurulu güce sahip 4 adet HES’e ilişkin ihale süreci devam etmekte olup toplam 354 MW kurulu güce sahip 13 HES’e ilişkin özelleştirme hazırlık çalışmaları ise devam etmektedir.

TEİAŞ için hazırlık sürüyor

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), 2 Temmuz 2021 tarihli ve 4222 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile özelleştirme kapsamına alınmış olup şirketin halka arzına yönelik olarak özelleştirme hazırlık çalışmaları Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TEİAŞ ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından koordineli biçimde yürütülmektedir.

Gökçeada Kuzu Limanı satılacak

1997–2021 yılları arasında Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş.’ye (TDİ) ait 15 liman ile TCDD’ye ait Mersin, Samsun, Bandırma, İskenderun ve Derince limanlarının özelleştirilmesi sonucunda 5,5 milyar lira (2,98 milyar ABD doları) tutarında özelleştirme geliri elde edilmiştir.

Çanakkale Gökçeada Kuzu Limanı’nın ‘Yolcu ve Yat Limanı’ olarak yeniden düzenlenmesine yönelik Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca yürütülen imar planı süreçleri tamamlanmış bulunmaktadır. Mevcutta atıl durumda bulunan liman alanı, 550 yat kapasiteli 4 çıpalı yat limanı ve yolcu limanı olarak hizmet verecek şekilde projelendirilmiştir. Söz konusu limanın özelleştirilmesine yönelik 2018 yılı son çeyreğinde çıkılan ihale, yeterli teklif alınamadığından 15 Nisan 2019 tarihinde iptal edilmiştir. 2022 yılı içerisinde tekrar ihaleye çıkılması planlanmaktadır.

KKTC'de özelleştirme

Kıbrıs Türk Denizcilik Ltd. Şti. sermayesinde bulunan yüzde 51 oranındaki hissenin özelleştirilmesine yönelik yapılan hazırlık çalışmaları, şirket hisselerinin yüzde 49’unun Kıbrıs İnkişaf Sandığı’na ait olması nedeniyle KKTC mevzuatı çerçevesinde gerekli yasal altyapı oluşturulduktan sonra 2022 yılında devam edecektir.

"Eski NATO limanı da özelleştirilecek

Tekirdağ ili Marmaraereğlisi ilçesi Çeşmeli köyünde bulunan taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlardan oluşan Marmaraereğlisi NATO Eski Kabul Limanı’na yönelik imar planı çalışmaları sonuçlandırılmış olup 30 Ağustos 2019 tarih ve 1490 sayılı ÖYK Kararı ile onaylanmıştır. Geri sahasının projelendirilmesine yönelik Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca yürütülen alternatif çalışmalar devam etmektedir. Mevcutta atıl durumda olan liman alanının özelleştirme sonrası dökme yük, sıvı yük, konteyner ve Ro-Ro hizmetleri verecek şekilde inşa edilmesi ve işletilmesi öngörülmekte olup ‘işletme hakkının verilmesi’ yöntemiyle yapılacak olan özelleştirme ihalesinin 2022 yılında gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

18 tesis satılacak

Kamuya ait 18 adet sosyal tesis, 9 Temmuz 2021 tarihli ve 4264 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmış olup özelleştirme işlemlerinin gerçekleştirilmesine yönelik hazırlık çalışmaları devam etmektedir.

Periyodik muayene hizmetleri özelleşecek

Ölçüler ve Ayar Kanunu çerçevesinde gerçekleştirilen periyodik muayene hizmetleri, 22 Ekim 2020 tarihli ve 3124 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmış olup işletme hakkının verilmesi veya gelir ortaklığı modeli ve işin gereğine uygun sair hukuki tasarruflar yöntemlerinin ayrı ayrı veya birlikte uygulanarak özelleştirme işlemlerinin gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından koordineli biçimde yürütülmektedir.” (ANKA)