2022 Nobel Kimya Ödülü, 'klik kimyası'nın öncülerine verildi

T24 Dış Haberler

2022 Nobel Kimya Ödülü'nü Stanford Üniversitesi'nden Carolyn R. Bertozzi, Kopenhag Üniversitesi'nden Morten Meldal ve Scripps Araştırma'dan Barry Sharpless kazandı. 

Ödülün üç bilim insanına "klik' kimyası ve biyoortungen kimyayı geliştirmeleri" sebebiyle verildiği belirtildi.

Nobel komitesi, "Morten Meldal ve Barry Charpless ödüle layık görüldü çünkü kimyayı işlevsellik çağına soktular ve 'klik' kimyasının temellerini attılar. Ödülü, 'klik' kimyasına seviye atlatan ve onu hücreleri haritalamak için kullanan Carolyn R. Bertozzi'yle paylaşıyorlar" açıklamasında bulundu. 

Bertozzi'nin "biyoortungen reaksiyonunun kanserle daha hedefli mücadelede de kullanıldığı" ifade edildi. 

Sharpless ödülü ikinci defa kazandı

Sharpless, 2001 yılında da "stereoselektif oksidasyon tepkimeleri üzerine çalışmaları için" yine Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştü.  

Klik kimyası nedir?

Klik kimyası tek bir spesifik reaksiyon olmamakla beraber, ancak doğada örnekleri izleyen ve aynı zamanda küçük modüler birimlere katılarak yeni seztez ürünlerinin elde edilmesini sağlayan reaksiyon metodlarıdır.

Ödül 10 milyon İsveç kronu değerinde

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından verilen ve 10 milyon İsveç kronu değerinde olan ödül, bilim dünyasının en prestijlisi kabul ediliyor. 

Bilim dalları, edebiyat ve barış dallarında verilen ödüller, dinamiti keşfederek büyük bir servet kazanan Alfred Nobel'in vasiyeti doğrultusunda verilmeye başlandı. Ödül 1901 yılından itibaren yaşanan iki dünya savaşının sebep olduğu kesintiler dışında her sene düzenli olarak veriliyor. 2021 Nobel Kimya Ödülü'nü 

2022'nin ilk Nobel Ödülü pazartesi günü tıp dalında "Neandertal DNA'sının şifrelerini çözdüğü" için Svante Paabo'ya verildi. Salı günü de Nobel Fizik Ödülü, "Dolaşık fotonlarla yaptıkları deneyler, Bell eşitsizliklerinin ihallerini ortaya koymaları ve kuantum bilgi bilimine öncülük ettikleri için" Alain Aspect, John F. Clauser ve Anton Zeilinger'e verildi.

Nobel Edebiyat Ödülü'nün kazananı 6 Ekim, Barış Ödülü'nün kazananı 7 Ekim, Ekonomi Çalışmaları Ödülü'nün kazananı ise 10 Ekim'de açıklanacak.

Nobel Kimya Ödülü hakkında bilgiler

- 1901 ve 2021 yılları arasında 113 Nobel Kimya Ödülü verildi- Ödül 25 defa iki kişi tarafından paylaşıldı- Ödülü şu ana kadar 7 kadın kazanmıştı. Bertozzi ile birlikte bu sayı 8'e yükseldi- Şu ana kadar bir kişi ödülü iki defa kazanmıştı: 1958 ve 1980 yıllarında Frederick Sanger. Sharpless'la bu sayı ikiye yükseldi.- Ödülü en genç yaşta alan kişi: 1935 yılında Frederic Joliot, 35 yaşındaydı- Ödülü alan en yaşlı kişi: John B. Goodenough, 97 yaşındaydı. Kendisi aynı zamanda herhangi bir Nobel ödülünü kazanan en yaşlı kişi.