"Akaryakıt piyasası beklenildiği kadar büyümedi" ANKARA (A.A)

-"Akaryakıt piyasası beklenildiği kadar büyümedi" ANKARA (A.A) - 19.08.2011 - Petrol Sanayi Derneği (PETDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Erdem, ekonomideki büyüme rakamları ile piyasanın büyüme rakamları karşılaştırıldığında, akaryakıt piyasasında beklenildiği kadar büyük bir büyümenin olmadığını söyledi. Erdem, bunun nedenleri arasında kayıt dışı akaryakıt tüketimi, 10 numaralı yağ sorunu, akaryakıt fiyatlarındaki artışın yer aldığını söyledi. Ahmet Erdem, bu yılın ilk altı ayında otomotiv yakıtlarının toplam  8,7 milyon tona yükseldiğini belirtirken, aynı dönemde motorin tüketiminin yüzde 3, otogaz tüketiminin yüzde 7,4, toplam LPG tüketiminin de yüzde 2,6 oranında artış gösterdiğini kaydetti. Buna karşın toplam benzin tüketiminin ise yüzde 8,3 oranında küçüldüğüne dikkati çeken Erdem, bunların hepsi toplandığında ilk yarıda otomotiv yakıtları toplam tüketimindeki artışın sadece yüzde 2,2 olduğunu bildirdi. Piyasada büyüme olmasının iyi bir haber olduğunu ancak ekonomide, geçen yıl ve bu yılın ilk çeyreğindeki büyüme rakamları ile piyasadaki büyüme rakamları karşılaştırıldığında beklenildiği kadar büyük bir büyümenin gerçekleşmediğini ifade eden Erdem, ''Bunun da çeşitli sebepleri var, en büyük sebep olarak kayıt dışı tüketim, 10 numaralı yağ sorunundan bahsedebiliriz, yurda kaçak giren akaryakıt da var. Onun yanı sıra artan petrol fiyatlarından dolayı tüketimin etkilendiğini kabul etmek lazım'' diye konuştu. Yüksek akaryakıt fiyatlarının sektörün büyük sıkıntılarından biri olduğuna işaret eden Erdem, fiyatlar yükseldikçe sektörün de bundan negatif etkilendiğini söyledi. Fiyatlara bağlı olarak tüketimde bir daralma yaşandığına dikkati çeken Erdem bunun yanı sıra, şirketlerin işletme sermayesi nedeniyle finansman maliyetlerinin ciddi bir şekilde yükseldiğini, diğer taraftan bu şekilde piyasada kayıt dışı ürünlere ilginin biraz daha arttığını belirtti. PETDER Başkanı, beklenilenin altında büyümede, kayıt dışı tüketimin de önemli etkisi olduğunu ifade etti. -Akaryakıt fiyatlarındaki artış nispeten az yansıdı- Vergisiz olarak bakıldığında, dünya akaryakıt piyasalarında yaşanan fiyat artışlarının Türkiye'deki piyasalara yansımasının birebir olmadığını, hatta daha az yansıdığını belirten Erdem, ''Türkiye için referans kabul edilen Akdeniz piyasalarında benzinin fiyatı yüzde 37 artarken, Türkiye'de vergisiz olarak bakıldığında yüzde 27 civarında yansıdı. Aynı şekilde motorin fiyatları yüzde 43 artarken, bunun pompa fiyatların yansıması yüzde 35'de kaldı. Bu çerçevede Türk tüketicisinin, Türk ekonomisinin biraz da az etkilendiğini söylemek mümkün'' diye konuştu. -10 Numaralı yağ konusu- Son yıllarda ülke çapında özellikle kamyon ve otobüs gibi araçlarda kullanımı giderek yaygınlaşarak büyük bir vergi kaybı ile çevre tahribatına sebep olan ''10 numaralı yağ''  kullanımına yönelik sorunun devam ettiğine dikkati çeken Erdem, tahmini büyüklüğü 1,5 milyon ton civarında olan akaryakıt yerine kullanılan bir üründen bahsedildiğini ve bunun en iyi hesaplarla 1,5 milyar liralık vergi kaybına sebep olduğunu söyledi. 10 numaralı yağ konusunun sektörün en büyük sorunu olarak ortaya çıktığını anlatan Erdem, bunun çözümü için bazı çalışmaların yapıldığını ve denetimlerin artırıldığını söyledi. ''10 numaralı yağ sorunu, görünürlük olarak azalmış olabilir ancak tüketim olarak azaldığını, ortadan kalktığını düşünmek yanlış olur, iyimserlik olur'' diyen Erdem,  akaryakıtla madeni yağ arasındaki vergi farkı kalkmadan sorunun çözülmesinin mümkün olmadığının açık bir şekilde görüldüğünü ifade etti. Baz yağları girdi olarak kullanan sektörler ve endüstriler için, farklılaştırılmış veya indirilmiş ÖTV,Tecil/terkin gibi piyasada fiyat farklılıkları oluşturan yöntemler yerine vergi iadesi gibi yöntemlerin kullanılabileceğini belirten Erdem, denetimi yapan kurumlar arasında koordinasyonun da son derece önemli olduğunu, akaryakıt istasyonlarında denetimler yapılırken, 10 numaralı yağın tenekelerle yol kenarlarında, farklı satış noktalarında da satıldığının unutulmaması gerektiğini kaydetti. -Bayi-dağıtıcı rekabeti- Erdem, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde dağıtıcıların kendi işlettiği istasyonlar aracılığıyla yaptığı satışlardaki yüzde 15 pazar payı sınırlamasının kapsamını genişleten düzenlemesine ilişkin olarak da ''piyasalar ne kadar serbest, ne kadar liberal olursa o ölçüde sürdürülebilir ve sağlıklı oluyor'' dedi. Petrol Piyasası Kanunu ve ikincil mevzuatlar ile dağıtım şirketlerine  büyük sorumluluklar verildiğini ve bir denetim görevini de üstlendiğini belirten Erdem, bir taraftan piyasaların daha serbest ve liberal yapıya doğru gitmesi ve diğer taraftan da bayi dağıtıcı ilişkilerindeki dikey yapının korunması gerektiğini ifade etti. Mevcut durumda Türkiye'de istasyonların sahibi ve işleticilerinin çok büyük oranda bayiler olduğuna işaret eden Erdem, bir istasyonun, dağıtım şirketinin işletmesine verip vermemenin de tamamen bayinin kendi inisiyatifinde bulunduğunu söyledi. Ana dağıtıcıların bayilere dönüşmesi kaygılarına da değinen Erdem, böyle bir değişiliğin kısa sürede gerçekleşmesini öngörmenin de çok doğru olmayacağı kanaatinde olduğunu ifade etti. Bayilerin işletme maliyetlerine  ve giderlerine bakıldığında, dağıtıcının istasyon işletmesi durumunda bu masrafların yine ortada olacağını ve bu sefer de bunları dağıtıcıların üsteneceğini anlatan Erdem, söz konusu düzenlemenin aslında bayilere bir alternatif getirdiğini, bunu kullanıp kullanmamalarının, kendi değerlendirmelerinde olduğunu belirtti. Erdem, düzenleme nasıl olursa olsun denetimden taviz verilmemesi gerektiğini vurguladı. -Petder'in fidan projesi- Bu arada PETDER'in fidan projesi hakkında da bilgi veren Erdem, başlatılan proje ile her atık motor yağı için bir fidan dikildiğini, önümüzdeki senenin ilk çeyreğinin sonununda 35 bin fidana ulaşmayı hedeflediklerini kaydetti.