"36. paralel döndü; bu kez Barzani'yi korumuyor, çembere alıyor"
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) 25 Eylül'de düzenlenen "bağımsızlık referandumu" sonrası Irak güçleri tarafından başlatılan operasyonlar devam ediyor. Söz konusu operasyonlarda İran'a yakınlığıyla bilinen Haşdi Şabi ile hareket eden Irak güçlerinin, Körfez Savaşı'nda kuzeyi "yasak bölge" ilan edilen "36. paralel"i yeniden devreye soktuğu iddia ediliyor. Güneyde Süleymaniye, Germiyan ve Halepçe'nin Talabani Ailesi'nin kontrolüne bırakılacağı ifade ediliyor.
Karar'da Kenan Butakın'ın imzasıyla yayımlanan haberde, "36. paralel döndü; bu kez Barzani'yi korumuyor, çembere alıyor" ifadesine yer veriliyor.
Gazetenin manşetinde yer alan haber aynen şöyle:
Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin bağımsızlık referandumundan geri adım atmaması üzerine operasyon başlatan Bağdat yönetimi, Kerkük, Sincar, Tuzurmatu, Şengal gibi kritik kentlere girdi. Bu bölgeler neredeyse çatışmasız ele geçirilirken, dün Irak ordusu ilk kez Kerkük-Erbil yolundaki Peşmergelerle çatıştı. Haşdi Şabi milislerinin de katıldığı ve saatler süren çatışmaların ardından Erbil’e 50 kilometre mesafede, kentin kapısı konumundaki Altınköprü kasabası ele geçirildi. Böylece, Irak ordusu 2014’te Peşmerge’nin girdiği tartışmalı bölgelere başlattığı operasyonda bir yerleşim bölgesini daha denetim altına alındı. Irak Başbakanı Haydar İbadi “kente ilerlemeyin” talimatı verdi. Ancak, İran destekli Irak ordusunun son hamlesi, operasyonun stratejik hedefleri ve Barzani yönetimine çizilen sınırı da şekillendirdi. Birinci Körfez Savaşı’nda Saddam yönetimi için uçuşa yasak bölge ilan edilen 36. paralel, bu kez KDP ve KYB için sınır oldu.
Güvenlik Uzmanı Abdullah Ağar, Altınköprü’nün ele geçirilmesi yeni sınırın ve operasyonun hedefinin şekillendiğini söyledi. Ağar; Duhok, Zaho ve Erbil ile Süleymani, Germiyan ve Halepçe’de iki ayrı Kürt bölgesininin kurulmasının amaçlandığını kaydederek şunları ifade etti: “Irak ordusu Altınköprü’yü ele geçirdi. Şimdi de Erbil’in tam altında bulunan Kuştepe’ye doğru ilerledikleri konuşuluyor. Peşmerge de dayanamıyor. Bir anlaşma var ve bu anlaşmaya bakıldığı zaman 36. Paralel’in tekrar devreye gireceği ve bir şekilde IKBY’nin ikiye parçalanacağı görülüyor. Barzani tarafında Duhok, Zaho ve Erbil, bir tarafta da Süleymani’ye, Germiyan ve Halepçe kalacak. Yani Barzani’ye ait KDP ve Talabani ve Goran’a bağlı KYB bölgesi ortaya çıkacak. Bununla ilgili gizli bir anlaşmadan söz ediliyor. 36. Paralel’de Musul vardı ama Musul dahil edilmedi.”
Ortadoğu uzmanı Oytun Orhan da, Irak’ın 2003’teki resmi sınırları zorladığını kaydetti. Orhan “2003’teki anayasayla IKBY’nin resmi sınırları var. Ama her zaman bu resmi sınırların dışındaydı. Irak ordusu şu anda Peşmerge’yi bu sınırlara süpürmek istiyor. Şu anda görüğümüz kadarıyla bütün tartışmalı bölgeler Bağdat hükümeti tarafından alınmak isteniyor” dedi.
36. Paralel nedir?
1’inci Körfez Savaşı’nda BM kararı ile Irak’ta uçuşa yasak bölgeler belirlendi. Körfez Savaşı’ndan sonra 5 Nisan 1991’de konulup 2003’teki Irak Savaşı sırasında iptal edilen uçuşa yasak bölgeler, 36. paralelin kuzeyi ve 32. paralelin güneyinde kalan bölgeleri içeriyordu. Süleymaniye şehri, 36. paralelin altında kalmasına rağmen güvenlik bölgesine dahil edilirken, 36. paralelin üstünde yer alan Musul güvenlik bölgesine dahil edilmedi.