36 ülkeden Suudi Arabistan'a Kaşıkçı çağrısı

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi'nin Cenevre'deki merkezinde gerçekleşen oturumda 28 Avrupa Birliği (AB) üyesi dâhil 36 ülke ortak bir bildiriye imza attı.

Kanada ve Avustralya tarafından desteklenen bildiride, Suudi Arabistan'ın cezaevinde işkence gördüğü iddia edilen 10 kadın aktivisti serbest bırakması ve Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürüldüğü cinayet hakkındaki soruşturmada BM ile işbirliği yapması istendi.

İzlanda'nın BM Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Harald Aspelund tarafından okunan bildiride, Kaşıkçı'nın 2 Ekim 2018'de Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda öldürülmesi "en sert şekilde kınandı."

Bildiride, Kaşıkçı'nın öldürülmesinin, "dünya genelinde ifade özgürlüğü hakkının savunulması ve gazetecilerin korunması gerektiğini bir kez daha teyit ettiği" belirtildi.

"Cinayetle ilgili soruşturmaların bağımsız, tarafsız ve şeffaf olması gerektiği" ifade edilen metinde, Suudi Arabistan'a BM Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard'ın yürüttüğü soruşturmada işbirliğine gitmesi için çağrı yapıldı.

Konseyde bir ilk

Bir AB üyesinin elçisi, Reuters'a yaptığı açıklamada, Avrupa'nın bu bildiride birleşmesini "başarı" olarak niteledi. 2006 yılında kurulan BM İnsan Hakları Konseyi'nde Suudi Arabistan ilk kez bir ortak bildiriyle kınanmış oldu. Bildiriye, BM İnsan Hakları Konseyi'nin 47 üyesinden biri olan ABD imza atmadı.

Reuters'a konuşan BM raportörü Callamard ise başlattığı Kaşıkçı soruşturması konusunda Suudilere işbirliği çağrısı yapılmasını memnuniyetle karşıladığını ifade etti. Yürüttüğü soruşturma kapsamında 28 Ocak-3 Şubat tarihleri arasında Türkiye'de inceleme ve temaslarda bulunan Callamard, Suudi yetkililerle görüşmek için yaptığı taleplere henüz yanıt alamadığını belirtti.

Ancak Callamard, Türk yetkililerin de geçen ay verdikleri söze rağmen hâlen Kaşıkçı cinayetiyle ilgili polis ve adli tıp raporlarını paylaşmadıklarını söyledi.

Callamard'ın Kaşıkçı soruşturması

BM raportörü Callamard, 2 Ekim'deki cinayetten yaklaşık dört ay sonra kendi inisiyatifiyle bir soruşturma başlatmıştı. Callamard, geçen ay yaptığı açıklamada, Türkiye'de topladığı delillerin, gazeteci Kaşıkçı'nın, "Suudi Arabistan devleti yetkililerince planlanıp işlenen, önceden tasarlanmış, hunharca bir cinayete kurban gittiğini" ortaya koyduğunu söylemişti. Callamard öncülüğündeki ekip, Türkiye'de ulaştığı bulguları içeren nihai raporunu Haziran ayında BM İnsan Hakları Konseyi'ne sunacak. Rapor, Callamard'ın bağlayıcılığı bulunmayan tavsiyelerini içerecek.

Birleşmiş Milletler, cinayetle ilgili koşulları "insan hakları açısından" inceleyen Callamard'ın bağımsız hareket ettiğini ve "bunun bir BM soruşturması olmadığını" açıklamıştı.