40 farklı kurum ve kuruluştan ortak Dünya Anadil Günü açıklaması: Bu metni kimse anlamayacak

Farklı diller veya dilsel çoğulluk hakkında çalışan, anadilinin önemi konusunda duyarlı sivil toplum aktörlerinin oluşturduğu Dil Hakları İzleme Belgeleme ve Raporlama Ağı (DHİBRA)’nın 40 bileşeni, 2020 Uluslararası Anadil Günü için ortak bir açıklama yaptı.

"Bu metni kimse anlamayacak" başlığıyla hazırlanmış bir açıklamanın dağıtıldığı basın toplantısında, metnin dilinin Kafkasya’dan sürgün edilen Ubıh halkının dili olan Ubıhça hazırlandığı belirtilerek, "Bu metni yazanlar ve metnin altında imzası bulunanlar dahil bugün Türkiye’de hiç kimse bu açıklamanın Ubıhça çevirisini okuyup anlayamıyor. Çünkü bu dil, 8 Ekim 1992 yılında Ubıhça konuşabilen son insan Tevfik Esenç’in ölümüyle toprak altına gömüldü. Masallarıyla, ağıtlarıyla, ninnileriyle bir dilimizi yitirdik bu topraklarda" denildi. 

UNESCO’nun 17 Kasım 1999’da ilan ettiği 21 Şubat Uluslararası Anadil Günü vesilesiyle Türkiye’de konuşulan 20 dille yayınlanan ortak açıklamada, tüm anadillerinin insanlık için maddi ve manevi önemi ve değerleri vurgulanarak, dil hakları ile ilgili her türlü ihlal ve kazanımın yakından izlenmesine ve tüm anadillere sahip çıkılmasına çağrıda bulunuldu.

DHİBRA’nın yaptığı açıklamada barış içinde ve bir arada yaşamanın temel unsurlarından birinin her bireyin kendi anadilini kullanma özgürlüğü olduğu vurgulanırken, çoğulculuğun öneminin de altı çizildi. 

DHİBRA ayrıca Uluslararası Anadili gününü hep beraber kutlamak üzere hazırladıkları Türkiye’nin farklı dillerinden oluşan şarkıların yer aldığı müzik listesini de ilgilileri ile paylaştı.

Açıklamada imzası bulunan DHİBRA bileşenleri şöyle: 

Agos Ermenice Ek, Aramyan Okulundan Yetişenler Derneği, Arap Alevi Gençlik Meclisleri, Aras Yayıncılık, Avesta Yayınevi, Avlaremoz Platformu, Bianet, Ehliddar, El Amaneser, Gazete Sabro, Gor Hemşin Kültür Dil Tarih Dergisi, Gürcü Dil Merkezi, Gürcü Haber Portalı, Gürcü Kültür Merkezi, Hemşin Kültürünü Araştırma ve Yaşatma Derneği, Heyamola Yayınevi, İsmail Beşikci Vakfı, İstanbul Arap Alevi Meclisi, İstanbul Kafkas Kültür Derneği, İstos Yayınevi, Jıneps Gazetesi, Kafkas Dernekleri Federasyonu, Kürt Araştırmaları Derneği, Laz Kültür Derneği, Medya Kitabevi, Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği, Mızağe Dergi, Nor Zartonk, Ogni Dergisi, Peywend Yayınları, RUMVADER, Sefarad Kültürü Araştırma Merkezi, Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı, Süryani Dernekleri Federasyonu, Türkiye Kültürleri Araştırma Grubu, Uncire Dergisi, Vejiyaişê Tiji (Tij Yayıncılık), Weşanxaneyê Vateyî (Vate Yayınevi), Yaşam Bellek Özgürlük Derneği, 1864 Hafıza Merkezi