5 - Katılımcı Hakları

Sisteme katılmak için nereye başvurmak gerekir? Doğrudan emeklilik şirketlerine başvuruda bulunulabileceği gibi, emeklilik şirketlerinin ürünlerinin tanıtım, pazarlama ve satışına aracılık etmekte olan bireysel emeklilik aracılarıyla temasa geçilebilir. Emeklilik planımla ilgili bilgilerime nasıl ulaşabilirim? Emeklilik planıyla ilgili bilgilere şirketlerin İnternet sitelerinden ve müşteri hizmetlerinden ulaşılabilmektedir. Bireysel emeklilik sistemine katılırken emeklilik planımı nasıl seçebilirim? Plan tercihi yapılırken plan dâhilindeki asgari katkı payı tutarı, giriş aidatı tutarı ve ödeme şekli, uygulanan yönetim gideri kesintisi, plan kapsamında sunulan veya tercih edilen fonların performansları ve fon işletim gideri kesintileri değerlendirilmelidir. Ayrıca katılımcılar plan dahilinde sunulan fonların kendi yatırım stratejisiyle uyuşup uyuşmadığını, emeklilik şirketinin standart hizmetler dışında plan kapsamında ek hizmetler sunup sunmadığını, kredi kartı ile ödeme yapılması durumunda emeklilik şirketinin kredi kartına uygulayacağı blokaj süresini öğrenmelidirler. Bireysel emeklilik sözleşmesindeki haklar kimler tarafından kullanılabilir? Bireysel emeklilik sözleşmesinde sözleşmeden doğan haklar kural olarak katılımcı tarafından kullanılır. Fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği ve birikimlerin aktarımı haklarının, katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişi tarafından kullanılması kararlaştırılabilir. İşveren grup emeklilik sözleşmesi ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmelerinde hakların kullanımı için farklı hükümler bulunmaktadır. Emeklilik planımı değiştirebilir miyim? Katılımcı emeklilik planını bir yılda azami 4 kez değiştirebilmektedir. Bu yöndeki değişiklik talebinin, değişikliğin yapılması istenen tarihten en az 2 iş günü önce şirkete yazılı olarak yapılması gerekmektedir. Yeni emeklilik planına değişiklik tarihi itibarıyla geçiş yapılır ve katılımcıya, varsa sponsor kuruluşa 5 iş günü içinde yeni emeklilik sözleşmesi gönderilir. İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, gruba dâhil olan katılımcılara işveren grup emeklilik sertifikası gönderilir. Emeklilik şirketimi istediğim zaman değiştirebilir miyim? Sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren en az bir yıl sonra birikimlerin başka bir şirkete aktarılabilmesi mümkündür. Başka şirkete aktarım yapmak için mevcut şirkette en az bir yıl kalmam yeterli mi yoksa bir yıla karşılık gelecek katkı payı tutarını ödemek zorunda mıyım? Katılımcı, mevcut şirketindeki emeklilik sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren en az bir yıl geçtikten sonra bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin başka bir emeklilik şirketine aktarılmasını talep edebilir. Emeklilik şirketimi değiştirirken ödemem gereken ek bir tutar olacak mı? Başka bir emeklilik şirketine aktarım durumunda, aktarım yapılacak şirkete giriş aidatı ödenmesi gerekmemektedir. Ancak katılımcının mevcut sözleşmesinde giriş aidatı taksitlendirilmiş ve/veya ertelenmiş ise, bireysel emeklilik sisteminden ayrılma veya başka bir şirkete aktarım durumunda, sözleşmesinin bulunduğu şirket giriş aidatının ödenmemiş kısmını katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinden indirebilecektir. Başka şirkete aktarım yaparken kredi kartımdan çekilen ancak henüz şirket hesaplarına intikal etmeyen (blokajdaki) katkı payı tutarım aktarım yapacağım şirkete aktarılacak mı? Hayır. Blokaj süresi dolmayan katkı payı ödemeleri ile ilgili provizyonlar iptal edilecektir. Başka şirkete aktarım işleminden önce bu hesaba ilişkin ileriye yönelik yapmış olduğum ödemeler varsa, bu ödemelerin durumu ne olacak? Aktarım yapmadan önce ileriye yönelik olarak yapılan ödemeler birikimlerle birlikte aktarılacaktır. Ancak bu ödemeler emekliliğe hak kazanılmasına ilişkin süre hesabında dikkate alınmayacaktır. Şirket aktarım veya hesap birleştirme talebimi emeklilik şirketi hangi durumlarda yerine getirmeyebilir? Şirket, giriş aidatı borcunu tahsil edene kadar aktarım veya hesap birleştirme talebini yerine getirmeyebilir. Bu durumda şirket katılımcıya veya varsa sponsor kuruluşa aktarımın gerçekleştirilemeyeceğini yazılı olarak bildirir. Birikimlerimi başka bir plan kapsamındaki sözleşmeme aktarabilir miyim veya istediğim hesapla birleştirebilir miyim? Katılımcı bireysel emeklilik sözleşmelerini ilgili planda belirtilen düzenlemeler kapsamında başka bireysel emeklilik sözleşmeleri ile birleştirebilir. Ancak, bireysel veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi çerçevesinde açılmış olan bir hesaptaki birikimler işveren grup emeklilik sözleşmesi çerçevesinde açılacak bir hesaba aktarılamaz. Gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi çerçevesinde açılacak bir hesaba aktarımda bulunabilmesi ancak ilgili emeklilik planına katılım için gerekli şartların taşınması ile mümkündür. İşveren grup emeklilik sözleşmesine göre açılmış olan hesaplardaki birikimler işveren grup emeklilik sözleşmesi çerçevesinde açılacak hesaplara aktarılabilir. Bireysel emeklilik sözleşmemi ve hesabımdaki birikimleri başka birine devredebilir miyim? Bireysel emeklilik sözleşmesi ve hesaptaki birikimleri başka birine devretmek mümkün değildir. Bireysel emeklilik hesabımdaki birikimlerimin bir kısmını başka bir şirkete aktarabilir miyim? Birikimlerde kısmi aktarım söz konusu değildir, aktarım ancak birikimlerin tamamını kapsayacak şekilde yapılabilir. Aynı veya farklı şirketlerdeki hesaplarımı birleştirebilir miyim? Evet. Aynı veya farklı şirketlerdeki hesapların birleştirilebilmesi mümkündür. Farklı şirketlerde açılan hesapların birleştirilmesinde herhangi bir kısıtlama olacak mı? Farklı şirketlerde açılan hesapların birleştirilebilmesi için birleşme sonucunda kapanan hesabın bağlı olduğu emeklilik sözleşmesinin ilgili şirkette en az bir yıl kalmış olması gerekir. Aynı şirketteki hesaplarımı birleştirirken giriş aidatı ödeyecek miyim? Başka bir kesinti yapılacak mı? Sözleşmeler kapsamında ertelenmiş ya da henüz tamamı ödenmemiş giriş aidatı bulunuyorsa, aynı şirkette yapılacak hesap birleştirme işlemlerinde birleştirme işlemi sonrası giriş aidatının alınmasına ilişkin esaslar emeklilik planlarında tanımlandığı üzere uygulanır. Farklı şirketlerdeki hesapların birleştirilmesi birikimlerin aktarımı için belirlenen şartlara ve usule göre yapılacaktır. Hesap birleştirilmesinde giriş aidatı dışında herhangi bir gider kesintisi uygulanmayacaktır. Hesap birleştirmesi sonucunda lehdar kim olacaktır? Hesap birleştirme işlemi sonrasında lehdar, sözleşmesi devam eden birleştirilen hesap çerçevesinde tanımlı lehdar olacaktır. Hesap birleştirmesi sonucunda yeni emeklilik sözleşmesi düzenlenecek mi? Hesap birleştirme işlemi sonucunda yeni emeklilik sözleşmesi düzenlenmez. Birleştirilen hesaplar sonradan ayrıştırılabilir mi? Birleştirilen hesapların daha sonra ayrıştırılması mümkün değildir. Hesap birleştirme işlemi sonrası, her iki sözleşme kapsamındaki haklar da birleşiyor mu? Hesap birleştirme ile fon dağılımı değişikliği ve plan değişikliği hakları birleştirilemez. Bu hakların kullanımına ilişkin sınırlamalarda birleştirme sonrası devam eden sözleşme kapsamında kullanılmamış olan haklar dikkate alınır. Hesapların birleştirilmesinden sonra sisteme giriş tarihi ne olacaktır? Hesapların birleştirilmesinde yürürlük tarihi eski olan emeklilik sözleşmesi, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinin belirlenmesinde esas alınacaktır. Bireysel Emeklilik Sistemi’nden ayrılmak için ne yapmalıyım? Sistemden ayrılmak için sözleşmenin bulunduğu şirkete başvurmak gerekmektedir. Şirket, kendisine yapılan başvuru üzerine, ayrılma bilgi formu ve hesap özetini katılımcının tanımlı elektronik posta adresine, faksına veya posta adresine 2 iş günü içinde gönderir. Katılımcının ayrılma talep formunu imzalayarak şirkete göndermesi halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikimler yasal kesintiler yapılarak formun şirkete ulaştığı tarihten itibaren 7 iş günü içinde katılımcıya ödenecektir. Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki birikimlerim haczedilebilir mi? Bireysel emeklilik hesabındaki fon paylarından, katılımcının sistemde bulunduğu ay sayısı ile asgari ücret tutarının çarpımına karşılık gelen birikim tutarı haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dahil edilemez. İlgili hesabın yapılması sırasında rehin, haciz veya iflas tarihinde geçerli olan brüt asgari ücret tutarı esas alınır. Sistemde 36 aydır bulunmakta olan bir katılımcının 30.000 YTL’lik birikime ulaştığı, haciz tarihinde aylık brüt asgari ücretin 638,70 YTL olduğu varsayıldığında, bu katılımcının birikimlerinin 22.993,20 YTL’lik (36 * 638,70 YTL) bölümü haczedilemeyecektir. Bireysel Emeklilik Sistemi’nden emekli olarak birikimlerimle yıllık gelir sigortası yaptırdım. Düzenli olarak aylık almaktayım. Aylıklarım üzerine alacaklılarım tarafından haciz konulabilir mi? Bireysel emeklilik sisteminden emekli olanlara yapılan yıllık gelir sigortası ödemelerinin aylık ödemeye isabet eden miktarının nafaka borçları hariç olmak üzere asgari ücret tutarına kadar olan kısmı haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dahil edilemez. İlgili hesabın yapılması sırasında rehin, haciz veya iflas tarihinde geçerli olan brüt asgari ücret tutarı esas alınır. Bireysel emeklilik sisteminden emekli olan bir kişinin yıllık gelir sigortasından aylık 1.000 YTL almakta olduğu, haciz tarihinde aylık brüt asgari ücretin 638,70 YTL olduğu varsayıldığında, aylık olarak ödenen 1.000 YTL’nin, 638,70 YTL’si hacze konu edilemeyecektir. Bireysel Emeklilik Sistemi’nde birden fazla sözleşmem olduğunda haczedilemeyecek tutar nasıl hesaplanacak? Haczedilemeyecek tutar, katılımcının tüm hesaplarındaki toplam birikimi üzerinden hesaplanacaktır. Emeklilik şirketleri katılımcılara planları ve sözleşmeleri ile ilgili ne sıklıkta bilgilendirme yapacak? Emeklilik şirketi, yıllık hesap bildirim cetveli ile birlikte emeklilik planındaki yönetim ve fon işletim gideri kesintilerine, fon unvanlarına, asgari katkı payı tutarına ve benzeri mahiyetteki değişikliklere ilişkin bilgi notunu katılımcıların tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine hesap dönemlerini takip eden on iş günü içinde, göndermekle yükümlüdür. Ayrıca katılımcılar herhangi bir zamanda birikimlerinin tutarını öğrenmek istemeleri halinde o günün fon değerlerini emeklilik şirketinin çağrı merkezi, Internet sitesi veya Takasbank´dan öğrenebilecektir.