5. Demokratikleşme Paketi’nde ne var, ne yok?
Hülya Karabağlı / ANKARA
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Özel Yetkili Mahkemeler’in kaldırılacağını açıklamasından sonra çalışmaların hızlandığı 5. Demokratikleşme Paketi’nin ana hatları belli olmaya başladı. AKP Grup Başkanvekili Mahir Ünal’ın verdiği bilgiler, telefon dinlemeleri ile resmi belgelerin sızdırılmasına karşı önlemlerin artırıldığını gösteriyor. Paketin 15 maddelik bir düzenleme olduğu belirtiliyor. Hükümetin daha sonra ‘adli kolluk’u düzenleyen 20-25 maddelik bir paket göndereceğine dikkat çekildi.
Özel yetkili mahkemeler kaldırılıyor
5. Demokratikleşme Paketi’nin TBMM’de Anayasa Komisyonu gündemindeki 4. Demokratikleşme Paketi ile birleştirilmesi planlanıyor. 15 maddelik yeni pakette, TMK’nın 10. Maddesinde düzenlenen özel yetkili mahkemeler ve tüm imtiyazları da kaldırılacak.
Telefon dinlemelerinde somut gerekçe gösterilecek
CMK’da da düzenlenen telefon dinlemelerde sınırsız ve keyfi dinlemelerin önüne geçilecek. Dinlemelerin çerçevesi yeniden belirlenecek. Buna göre, kimlik numarası, e-mail ve takma adla dinleme yapılamayacak. Dileme için somut bir gerekçe belirtilecek. Dinleme kararını iki savcı verecek.
Üçüncü kişilerin konuşmaları
Telefon dinlemesine takılan üçüncü kişilerle ilgili de düzenleme var. Bu kişilerin konuşmaları davalarda delil sayılmayacak. Bir soruşturmadaki deliller bir başka soruşturmada delil olarak kullanılmayacak.
MİT ve Emniyet’e filigran
Soruşturmanın gizliliğinin ihlali ilkesinin etkinleştirilesi amaçlandı. MİT, Emniyet, adli kolluk ve savcının filigran kullanması zorunlu kılınıyor. Böylelikle, dosyaların sızdırılmasının ve kimden sızdığının anlaşılması amaçlanıyor.
Tüm mallara tedbir olmayacak
Rıza Zarraf maddesi gibi yorumlara neden olan düzenleme tedbir kararlarına çeki düzen getiriyor. Suçlanan kişinin tüm mallarına el konulmayacak. Karar ancak isnat edilen suça konu oluşturan malla ilgili olacak. Tedbir kararında sadece savcılık yetkili olmayacak. MASAK gibi kuruluşlar da söz sahibi olabilecek. Ancak, bu formül üzerinde henüz netlik sağlanmadı.
Bozdağ ne demişti?
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, son açıklamalarında, “TMK 10 ile görevli mahkemeleri kaldırıyoruz. TMK 10. maddeye göre imtiyazlı olan soruşturma ve kovuşturma usulünü kaldırıyoruz. CMK 250. maddesine göre kurulmuş görevli mahkemeleri kaldıran düzenleme ile beraber geçici bir madde düzenlemiştik ve o zaman bu mahkemelerde görülen davaların, davalar sona erinceye kadar devamına imkân sağlayan bir geçici madde koymuştuk. Bu geçici maddeyi de yürürlükten kaldırıyoruz. Kanunu Meclis'e gönderiyoruz, seçim nedeniyle Meclis tatile girmeden önce de bu yasal düzenlemeyi yapacak. Ağır ceza mahkemelerindeki bu üçlü ayrıma son veriyor, savcılar ve hâkimler arasındaki farklı soruşturma ve kovuşturma usullerine son veriyoruz. Hukuk devletinin gereği olarak bugüne kadar yapmamız gerekirken bazı nedenlerle yapamadığımız tarihi bir adımı önümüzdeki günlerde atacağız. Kanunu Meclis'e gönderiyoruz, seçim nedeniyle Meclis tatile girmeden önce de bu yasal düzenlemeyi yapacak. TMK 10 ve CMK 250'ye göre görevli mahkeme uygulamasına, bunlara ilişkin soruşturma ve kovuşturma usullerindeki farklılıklara son veriyoruz. Bu da hukuk devleti bakımından son derece önemli, tarihi bir adımdır diye düşünüyoruz” şeklinde konuşmuştu.