5 soruda kıdem tazminatı

Başbakan Ahmet Davutoğlu “Ekonomide Dönüşüm Programı” kapsamında işgücü piyasasını etkinleştirmede yeni dönemle ilgili önemli ipuçları verdi. Eylem planının en önemli maddelerinden birisi ise kıdem tazminatı. Buna göre, kıdem tazminatında yeni sisteme geçiş için gerekli mevzuat değişiklikleri kısa sürede yapılacak.

Kıdem tazminatı konusunda daha önce atılan adımlar sonuca ulaşmadı, kıdem tazminatı fonu hayata geçemedi. İşçi tarafı kıdem tazminatında hak kaybına neden olabilecek bir adımı genel grev nedeni sayacağını ifade etti. Bu yüzden mutabakat sağlanması şart.

“Her 1 yıllık kıdemin karşılığı 1 aylık brüt ücret” şeklindeki düzenleme aslında diğer ülkelere göre daha kapsamlı bir hak. Ancak diğer ülkelerde sosyal korumayı sağlayan başka mekanizmalar da var. İşsizlik sigortasından daha fazla kişinin yararlandığı, esnek çalışmanın yaygın olduğu bu ülkelerde kıdem tazminatı tamamlayıcı bir hak.

Milliyet gazetesinden Cem Kılıç, 5 soruda kıdem tazminatını yazdı.

Cem Kılıç’ın ntv.com.tr’de yayımlanan “5 soruda kıdem tazminatı” yazısı şöyle:

 

5 soruda kıdem tazminatı

 

1- Kıdem tazminatında şu anki uygulama ne?

Aynı işverene bağlı en az 1 yıl çalışmış olan ve iş sözleşmesi belirli nedenlerle son bulan işçi bu tazminatı alabiliyor. Askere gidecek işçi, evlendikten sonra 1 yıl içinde işinden ayrılan kadın işçi, 8.9.1999 öncesi sigorta girişi olan ve 15 yıl 3.600 gün sigortalılık süresini dolduran işçi, emekliliği gelen işçi de işinden ayrılınca kıdem tazminatı alabiliyor. Her 1 yıllık çalışma karşılığında 1 aylık brüt ücret tutarında tazminat alınıyor.

2- Peki kıdem tazminatı fonu ne getirecek?

Bireysel esasa dayalı kurulacak fon ile işçinin hesabında tazminatın birikmesini ve belirli bir süre sonunda işten çıkış nedenine bağlı olmaksızın bu tutarın işçiye ödenmesini öngörüyor. Bu fona işveren tarafından her ay belirli oranda prim ödenecek

3- İşveren neden istemiyor?

İşverenler şu anki uygulamada yalnızca 10 işçiden 1’ine kıdem tazminatı ödüyorlar. Fon hayata geçerse her işçi için aylık prim ödemek durumunda kalacaklar. Diğer yandan işçi istifa etse de belirli bir süre sonunda kıdem tazminatını alabileceği için işverenler çalışanlarını ellerinde tutamamaktan korkuyorlar.

4- Fon gelirse hak edilmiş tazminatlar ne olacak?

Bu toplu para işverenden alınarak fona devredilecek veya birikmiş tazminatlar işçiye ödenerek fona yeni bir başlangıç yapılacak. Türkiye’de birçok işveren kıdem tazminatı için herhangi bir karşılık ayırmadığından toplu ödemelere karşı duruyor.

5- Kıdem tazminatında işçi ne istiyor?

İşçi mevcut hakkının korunmasını ve 1 yıllık çalışması karşılığında 30 günlük ücreti tutarındaki kıdem tazminatı hakkının sürmesini istiyor. Kıdem tazminatı fonunda 1 yıl karşılığı 12 ila 15 gün arasında tazminat ödenmesi planlanıyordu.

 

Almanya’da bir yıla yarım maaş ödeniyor

 

Almanya Bireysel nedenlerle işten çıkarma gerçekleşmiş ise kıdem tazminatı uygulanmıyor. Eğer fesih işletmenin gerekleri veya zorlayıcı nedenlerle gerçekleşmiş ise çalışan 3 hafta içerisinde durumu mahkemeye taşımadığı taktirde kıdem tazminatı alabiliyor. Her 1 yıl için 15 günlük ücret şeklinde kıdem tazminatı ödemesi yapılıyor.

Avustralya 2 yıl kıdemi olana 4 maaş, 3 yıl kıdemi olana 6 maaş, 4 yıl kıdemi olana 7 maaş 4 yılın üzerinde kıdemi olana 8 maaş kıdem tazminatı veriliyor. 15’ten az çalışanı olan işletmelerde uygulanmıyor.

Danimarka Mavi yakalılar için uygulanmıyor. Beyaz yakalılar için 12 yıl kıdemi olana 1 maaş, 15 yıl kıdemi olana 2 maaş, 18 yıl kıdemi olana 3 maaş kıdem tazminatı veriliyor.

Hindistan 1 yıldan fazla süredir aynı işletmede çalışanlar için ekonomik nedenli ve bireysel yetersizlik sebebiyle gerçekleşen fesihlerde bir yıl çalışma için 15 günlük ücret, 6 ay ve fazla için bu oranlı uygulama söz konusu.

 

İtalya hiçbir çalışana uygulanmıyor

 

Polonya Emeklilik durumunda yıl başına 1 aylık ücret olarak kıdem tazminatı veriliyor.

Slovenya 1-5 yıl arası çalışanlar her yıl için 6 günlük, 5-15 yıl arası çalışanlar her yıl için 7.5 günlük, 15 yıldan fazla çalışanlar her yıl için 10 günlük kıdem tazminatı alabiliyor.

Portekiz Her yıl için 1 aylık ücret tutarında kıdem tazminatı söz konusu.

İsveç Genel bir düzenleme yok. Toplu iş sözleşmelerine konulabiliyor.

Hollanda 40 yaşından küçük çalışanlar için 1 aylık ücret, 40 yaşından büyük çalışanlar için 1.5 aylık ücret tutarında kıdem tazminatı alınabiliyor