5 soruda Tel Abyad kirizi; iki Kürt kantonu birleşiyor

YPG, Suriye sınırındaki Telabyad’ı ele geçirdi. Altı ay önce IŞİD’in Kobani’ye yönelik saldırısını püskürten YPG, Telabyad’ı da alarak Kobani ve Cezire kantonlarını birleştirmiş oldu. Bu durum Ankara'da, seçimden sonra dün ilk kez toplanan Bakanlar Kurulu’nda da haritayla ele alındı. 

YPG Komutanı Redur Helil, “Telabyad tümüyle kontrolümüzde” derken, muhalif çizgideki Suriye İnsan Hakları Gözlemevi de (SOHR) kentin hâlâ bazı bölgelerinde IŞİD’in ‘mukavemet boşlukları’ olduğunu bildirdi. Bazı IŞİD militanları, Telabyad’ın batısındaki köylere doğru çekildi. YPG, Telabyad’ı alarak, IŞİD’in fiili başkenti Suriye’nin Rakka kentinin de giriş kapısını ele geçirirken, PYD’nin Kobani ve Cezire kantonları da birbirine bağlandı.

1- Telabyad’ın tarihçesi nedir?

Kürtlerin Girê Spî adını verdiği Tel Ebyad 1962-63’ten itibaren Arap Kemeri projesi için seçilen pilot bölgeydi. 1962’de Cezire bölgesinde Türkiye ve Irak kökenli Kürtleri belirlemek için yapılan nüfus sayımında 1945’ten önce nüfus kaydını belgeleyemeyenler ‘ecanib’ (yabancı), sayıma katılmayanlar ‘maktumin’ (kayıtsız kaçak) olarak kaydedildi. Böylece 120 bin kişi vatandaşlık haklarından mahrum kaldı. Kamulaştırılan topraklar 99 yıllığına Araplara dağıtıldı.11 köye de Araplar yerleştirildi. .

2- Rejim Telabyad’ı nasıl kaybetti?

Telabyad, 19 Eylül 2012’de operasyonla Nusra Cephesi, Ahrar el Şam, Furkan Tugayı ve Tevhid Tugayı’nın eline geçti. Kürtlerden bölgeyi terk etmelerini isteyen İslamcı gruplar 70 yetişkin erkeği öldürüp 400 çocuk ve kadını kaçırdı. Bu yüzden Telabyad ve civarındaki 18 köyde yaşayan Kürtlerin büyük bölümü Kobani, Cezire, Türkiye ve Irak’a sığındı. IŞİD, Ocak 2014’te eski ortaklarını kovup kasabanın kontrolünü ele aldı.

3- Telabyad’da kim savaşıyor?

Kobani’yi IŞİD’den temizleyen YPG, Telebyad’a yönelik operasyonu Araplardan oluşan Burkan el Fırat ile birlikte yürütüyor. ABD destek veriyor.

4- Siviller ve Türkmenlerin durumu?

IŞİD tehdidi, çatışmalar ve hava bombardımanı nedeniyle binlerce kişi Türkiye’ye geçiş yaptı. YPG sivillerin canlı kalkan olarak kullanılmasını önlemek için insanlardan Kobani ve Cezire’ye gitmelerini istedi. Telabyad’ın doğusu ve güneyindeki köylerden 1000-2000 kişi Serekaniye’ye götürüldü. Telabyad’da 10-14 bin sivil olduğu tahmin ediliyor. Türkmenlerin bir kısmı Rakka taraflarına giderken 100 kadar aile Akçakale’ye geldi.

5- Telabyad neden önemli?

IŞİD’in merkez üssü Rakka’yı Türkiye sınırına ve Carablus’a bağlıyor. IŞİD, Rakka ve Telabyad’dan aldığı güçle doğuda Cezire, batıda Kobani’ye saldırabiliyor.