5 soruda Türk restoranına saldırı düzenlenen Burkina Faso'daki cihatçı örgütler

Sahra Çölü'nün hemen güneyinde Boko Haram ve Mağrip el-Kaidesi gibi cihatçı örgütler Nijer, Mali, Cezayir ve Nijerya'da saldırılar düzenliyor. Burkina Faso bu cihatçılar için yeni bir üs olabilir mi?

Militanlar Burkina Faso'nun da kuzeyinde bir cephe açmayı başardı ve burada düzenledikleri saldırılar bölgeyi etkiliyor.

Burkina Faso'nun başkenti Vagadugu'da Ocak 2016'da düzenlenen ve 30 kişinin yaşamını yitirdiği saldırıları Mağrip el-Kaidesi üstlenmişti.

Aralık 2016'da düzenlenen ve 12 askerin yaşamını yitirdiği saldırıları da bu örgütün düzenlediği düşünülüyor.

Bu yüzden Aziz İstanbul restoranına Pazar gecesi düzenlenen ve 18 kişinin yaşamını yitirdiği saldırının ardından da Mağrip El Kaidesi'nin olabileceği düşünülüyor.

Fakat son dönemde ülkenin kuzeyinde Ensar ül İslam (İslam'ın Koruyucuları) adlı bir örgüt de ortaya çıktı.

Yetkililere göre tüm İslamcı örgütlerin çatı örgütü işlevini gören Ensar ül İslam, radikal imam İbrahim Malam Dicko tarafından yönetiliyor.

27 Şubat 2017'de ülkenin kuzeyindeki Soum bölgesinde iki polis karakoluna düzenlenen saldırıları bu örgüt üstlenmişti.

Ülkenin kuzeyindeki Djibo kentinde doğan cihatçı imam Dicko'nun Mali'de İslamcı Mujao örgütü bünyesinde savaştığı, ardından da bu örgütü kurduğu belirtiliyor.

Mali'de 2013'te yabancı askerler tarafından gözaltına alınan ve kısa süre tutuklu kalan Dicko, serbest kaldıktan sonra Burkina Faso'ya dönerek Ensar ül İslam'ı kurdu.

Devlet, "halk düşmanı" olarak nitelendirdiği ve ateşli vaazlarıyla örgüte eleman toplayan Dicko'yı öldürmeyi hedefliyor.

Denize kıyısı olmayan bu yoksul Batı Afrika ülkesi yıllardır sorunlarla boğuşsa da cihatçı örgütlerin düzenlediği saldırılar bu ülke için yeni.

Saldırılar son iki yılda yoğunlaştı ve ülkenin güvenliğine yönelik kaygıları artırdı.

Son dönemde düzenlenen saldırıların bazıları şunlar:

Art arda gelen saldırılar ülke genelinde paniğe yol açtı.

Pek çok kişi ülkenin kuzeyindeki saldırıların Ensar ül İslam için yalnızca başlangıç olduğundan ve önlem alınmazsa saldırıların tüm ülkeye yayılacağından endişeleniyor.

Güvenlik nedeniyle adını açıklamak istemeyen bir kişi, "İnsanlar evlerini terk ediyor. Djibo'nun 5 ilçesinde çok sayıda ev artık boş" diyor ve ekliyor:

"Ekonomi durma noktasına geldi. Gece hayatı bitti. Batılılar ise örgütün öncelikle hedefleri haline geldikleri için bölgeyi terk etti."

Bölgede silahlı örgütler sık sık silahlı saldırılar düzenliyor, dükkanları yağmalıyor, insanların varlıklarına el koyuyor.

BBC'ye konuşan, Inata köyünde yaşayan bir kişi "Havaya ateş açarak köye geliyorlar. Onlar gelince herkes saklanıyor, yalnızca gittikleri zaman geri çıkabiliyoruz. Her zaman insan öldürmüyorlar, genelde yağma yapıyorlar. Panik halindeyiz. Okulum kapandı. Soum'daki medreseler dahil pek çok okul kapandı" diyor.

Bölgede operasyon yapan çok sayıda asker olsa da yerliler, militanların bölgeyi onlardan daha iyi bildiği için avantajlı olduğunu söylüyor.

Ensar'ul İslam, Burkina Faso'nun ilk yerli İslamcı grubu oldu.

Bu gelişme Burkina Faso Devlet Başkanı Rock Marc Christian Kabore için endişe verici olsa da Ensar ül İslam'la ilgili en korkutucu şey bu değil.

İstihbarat birimleri, 2015'te darbe girişiminde bulunup devlet başkanı ve başbakanı rehin aldıkları için lağvedilen RSP adlı elit birliklerin bu örgüte destek olduğunu düşünüyor.

Kısa süre önce bir Mali gazetesi, yetkililerin firari RSP üyesi Boubacar Sawadogo ile Ensar ül İslam lideri arasındaki iletişimi deşifre ettiğine yönelik sözlerine yer verdi.

Bu, hükümetin RSP üyelerinin Mali ve Burkina Faso'daki cihatçı saldırılara destek olduğuna yönelik mevcut şüphelerini güçlendiriyor.

27 yıl boyunca ülkedeki demokratların kabusu olan RSP, eski devlet başkanı Blaise Compaore tarafından kendi güvenliğini sağlamak için kurulmuştu.

2014'te bir isyan sonucu Campaore'nin devrilmesinin ardından RSP bir anda kendini amaçsız ve varlığını tehdit altında buldu.

2015 yılında geçiş hükümetine karşı başarısız bir darbe girişiminde bulunan RSP, devlet başkanı ve başbakanı rehin alsa da komşu ülkelerden gelen baskı sonucu kısa süre içinde onları serbest bırakıp kaçtı.

Boubacar Sawadogo dahil pek çok RSP üyesi bunun ardından yeraltına indi.

Cihatçılarla sıra dışı ittifakının ardından RSP kabusu yeni bir hâl almışa benziyor.

Burkina Fasoluların çoğu hükümetin Ensar ül İslamla mücadelesinin çok yetersiz olduğunu düşünüyor.

Vagadugu sokakları ve sosyal medyada devletin örgütün üstüne kararlılıkla gidememesi nedeniyle öfke gözleniyor.

Yetkililer saldırıları kınasa da "gerekli adımları atıyoruz" demekten öteye geçemedi. Atılan tek görünür adım Savunma ve Güvenlik Bakanlıklarını yeniden yapılandırmak oldu ancak bu da mücadelede yeterli bir adım olarak görülmüyor.

Hükümetin elleri ise hem mali hem de insan kaynağı açısından bağlı durumda.

Mart ayındaki saldırıların ardından hükümet çok daha net bir plan duyurmuştu. Buna göre Burkina Faso, diğer İslamcı örgütlerle mücadele etmek için Sudan ve Mali gib bölgedeki ülkelere gönderdiği tüm askerleri geri çekerek ülkenin kuzeyindeki Ensar ül İslam'la mücadeleye odaklanacak.

Sahra'nın güneyindeki cihatçı örgütlerle mücadele etmek için oluşturulan uluslararası askeri birliğin göreve başlaması da Burkina Faso'nun işini kolaylaştıracak. Fakat bu birliğin operasyonel hâle gelmesi yıl sonunu bulabilir.