5 soruda: Whatsapp, Twitter, Facebook neden kullanılamıyor?

Rengin Arslan*

Türkiye'de bugün internete girerek sosyal medyayı kullanmaya çalışanlar bağlantı sorunlarıyla karşılaştılar. Sosyal paylaşım siteleri Twitter, Facebook, Youtube'a erişim mümkün olmazken WhatsApp gibi mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla bağlantı kurulamadı.

Bazı büyük operatörler ise çağrı merkezleri müşterilerini otomatik bir ses kaydıyla karşılıyor ve yavaşlamanın kendilerinden kaynaklanmadığını belirtiyor.

Otomatik ses kaydı ise Facebook, Twitter, Youtube, Instagram, Whatsapp bağlantılarında sorun yaşandığını teyit ediyor.

BBC Türkçe'ye bu aksaklıkların nedenini açıklayan bilişim uzmanı Dağhan Uzgur, bu uygulamanın mahkeme kararı olmaksızın yapılan ve "boğaz sıkma" olarak tarif edilen bir durum olduğunu söylüyor.

Bu tabirin uluslararası literatürde adının bu olduğunu vurgulayan Uzgur, bu yöntemle belli sitelere olan erişimin yavaşlamasının amaçlandığını belirtiyor.

Sosyal medya ve kişisel mesajlaşma sitelerine yönelik bu yöntemin neden kullanıldığını ise Başbakan Binali Yıldırım bugün basın toplantısında bir gazetecinin sorusu üzerine yanıtladı.

Yıldırım, "Güvenlik açısından zaman zaman bu tip tedbirlere başvurulabilir. Bunlar geçici tedbirlerdir. Tehlike bertaraf edildikten sonra her şey normale döner" dedi.

Ancak Yıldırım tehlikenin ne olduğu ile ilgili bir açıklama yapmadı.

Habertürk'ün haberine göre, internet erişiminden sorumlu olan devlet kuruluşu Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Türkiye genelinde sorun yaşandığını duyurdu.

Erişim sorunu yaşanan sitelerle ilgili alınmış bir mahkeme kararı bulunmuyor. Kullanıcılar Sanal Özel Ağ anlamına gelen VPN uygulaması ile bu internet sitelerine erişim sağlayabiliyor.

Peki internet erişiminde "boğaz sıkma" nedir? Bugün yaşanan erişim problemleri nasıl ortaya çıkıyor?

Uzgur, "Şu an interneti yavaşlatarak insanların interneti kullanmaması yönünde bir uygulama yapılıyor. Ana operatörlere giden bir karar ile yavaşlatma eğilimindeler. Whatsapp'ta ise yavaşlatma olamayacağı için o hiç çalışmıyor" diyor.

Uzgur, "Yavaşlatma olduğunda servisler geç yanıt vermeye başlıyor. Servis ile ilgili Avrupa'da veya ABD'de teknik bir problem yoksa bir ağ sorunu görmüyoruz. Ama örneğin geçen ABD'ye yapılan saldırıda ağın yavaşladığını gördük. Fakat şu an böyle bir şey yok. Türkiye'den yapılan testlerde izleme yollarında bir yavaşlama olmamasına rağmen web sayfaları açılamıyor. Bu da operatör kaynaklı olduğunu gösteriyor. Bu bir yöntem. Türkiye bunu benimsedi" diyor.

Uzgur bunun bütün interneti daraltma şeklinde yapılmadığını, insanların etkileşime girebileceği yüksek kullanıcı sayısı olan sitelere doğru yapılan bir yavaşlama olduğunu söylüyor.

Bunun nasıl yapıldığını ise şöyle açıklıyor:

"O sitenin IP adreslerine doğru bir trafik başlattığınızda bir hat limiti uygulanıyor. O web sitesini açmak için gerekli olandan daha düşük bir internet erişimine sahip olduğunuz için sayfa yüklenemez hale geliyor. Bunun teknik adı, literatürdeki adı boğaz sıkma. Bireysel haberleşmenin durdurulması amaçlanıyor."

İnternet sitelerine Türkiye'den erişim kısıtlandığında en çok başvurulan yöntem VPN. Ancak onu da kullanırken dikkatli olunması gereken çok önemli bir nokta var. O da kişisel verilerinizin güvenliği.

Uzgur, özellikle ücretsiz VPN hizmeti veren sağlayıcıların bu tür bilgileri kötü niyetli kullanabileceğine dikkat çekiyor ve bankacılık gibi işlemleri internet üzerinden yaparken VPN'in mutlaka kapatılması gerektiğini vurguluyor.