7 soruda NATO'nun füze kalkanı projesi
NATO neden bir füze kalkanı inşa ediyor?
NATO, her geçen gün daha fazla devletin sahip olduğu ya da geliştirdiği balistik kısa ve orta menzilli füze sistemleri nedeniyle 'büyüyen bir tehditle' karşı karşıya olduğu görüşünü savunuyor. İttifak içinde Ortadoğu ve özellikle de İran'da böylesi binlerce kilometre uzağa gönderilebilecek ve Avrupa'ya ulaşabilecek orta menzilli füzeler olduğu belirtiliyor.
Füze kalkanı nasıl çalışıyor?
Kalkan, radar ve savunma sistemlerinin bulunduğu bir ağdan oluşuyor. Bu ağları, karada ya da gemilerde konuşlandırmak mümkün. Ağ sisteminin, Avrupa'ya gönderilecek olası füzeleri uydular aracılığıyla belirlemesi ve yok etmesi hedefleniyor.
Füze kalkanının inşası ne durumda?
NATO, 2010 yılında planlamaya başladı ve 2012 yılında füze kalkanının ilk alt sistemini faaliyete geçirdi. ABD, Aegis Balistik Füze Savunma Sisteminin bulunduğu dört gemiyi İspanya'nın güneyinde konuşlandırdı. Türkiye'de, kumanda merkezi Almanya'nın Ramstein kentindeki Amerikan Üssü'nde bulunan bir füze erken uyarı radarı bulunuyor. Mayıs ayında Romanya'da, ABD'nin Aegis Balistik Füze Savunma Sistemi'ne benzer kara destekli bir sistem faaliyete geçirildi.
Füze kalkanı ne zaman hazır olacak?
Mayıs ayında Romanya'dakine benzer bir savunma sistemi çalışmalarına Polonya'da da başlandı. 2018 yılında tamamlanması öngörülüyor. Bunun dışında Danimarka ve Hollanda, donanmalarındaki firkateynleri güçlü radar sistemleriyle donatıyor. Britanya, karada radar istasyonları inşa ediyor. Tüm bu sistemlerin gelecek on yılda Avrupa'yı kapsayacak bir koruma sağlaması hedefleniyor.
Rusya'nın endişeleri neler?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin geçen yılın Kasım ayında, NATO'nun gerçek hedefinin, Rusya'nın stratejik nükleer potansiyelini etkisizleştirmek olduğunu belirtmişti. Moskova, NATO'nun oldukça düşük menzilli savunma füzelerinden ziyade güçlü radar sistemleriyle ilgileniyor. Rusya NATO'nun radar sisteminin, ülkedeki kıtalararası nükleer kapasiteli füzelerin kalkışını önceye kıyasla çok daha hızlı tespit edebileceğinden endişe ediyor. Rusya'ya göre bu, NATO'ya tepki göstermek üzere daha fazla zaman olanağı ve askeri olarak da önemli bir üstünlük sağlıyor.
NATO ne diyor?
28 NATO üyesi, 2012 yılında Chicago'da düzenlenen zirvede, NATO Füze Savunma Sistemi'nin, Rusya'ya yöneltilmeyeceğini açıklamışlardı. İttifak düzenli olarak sistemin Rusya'yı tehdit edebilecek özellikte olmadığını belirtiyor. Aynı durumun, doğuya değil güneye konuşlandırılmış olan radar sistemi için de geçerli olduğu vurgulanıyor.
Rusya şimdiye kadar nasıl bir askeri tepki gösterdi?
Rusya ordusu, geçen yıllar içinde nükleer kapasiteli bombardıman uçağının uçuş kapasitesini güçlendirdi. Moskova aynı zamandaLitvanya ile Polonya arasında bulunan Kaliningrad'a İskender tipi nükleer kapasiteli kısa menzilli füzeler konuşlandırılacağını açıkladı. Litvanya Cumhurbaşkanı Dalia Grybauskaite 2015 Mart ayında İskender tipi füzelerin konuşlanmış olduğunu ve Berlin'e ulaşabilecek kapasitede olduklarını açıklamıştı. Moskova'dan konuya dair yapılmış resmi bir açıklama bulunmuyor.