9 vekil, 68 belediye başkanı tutuklu; 'HDP' operasyonu nasıl başladı, bugüne dek neler yaşandı?
4 Kasım 2016’dan bu yana HDP Eş Genel Başkanları dâhil olmak üzere 15 HDP milletvekili tutuklandı. Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ dahil 9 milletvekili hâlâ cezaevinde bulunuyor. 20 Mayıs 2016’da anayasada yapılan değişiklikle 59 HDP milletvekilinin 55’i hakkında 510 fezlekeden soruşturma yürütülmeye başlandı. CHP ile ilgili 145, AKP ile ilgili 46, MHP ile ilgili ise 20 fezleke bulunuyor.
HDP milletvekilleri hakkında, 2007 yılından 2015 yılına kadar geçen sekiz yıllık süreçte 182 fezleke hazırlanmışken, 80 milletvekili ile Meclis’e girdiği 7 Haziran 2015 seçimleri ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 28 Temmuz 2015’deki “dokunulmazlıklar kaldırılmalı” ve “bedelini ödemeliler” açıklamalarından sonraki 10 ay gibi kısa bir sürede 328 adet fezleke hazırlanarak bu sayı 510’a ulaştı.
Kısa bir zaman zarfında hazırlanan bu 328 fezlekenin 154’ü, anayasa değişiklik teklifinin Meclis’e sunulduğu 21 Nisan 2016 ile kabul edildiği 20 Mayıs 2016 tarihi arasındaki bir aylık dönemde hazırlandı.
Sadece tutuklu milletvekillerinin cezaevlerinde bulundukları 1 yıllık süreçte 309 duruşma yapıldı. Yargılamalar sonucunda HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ’a siyaset yasağı getirilerek milletvekilliği ve Eş Genel Başkanlığı düşürüldü. Diyarbakır milletvekili Nursel Aydoğan ve Siirt milletvekili Besime Konca’nın milletvekillikleri verilen cezalar nedeniyle düşürüldü. Van milletvekili Tuğba Hezer ve Şırnak milletvekili Faysal Sarıyıldız’ın milletvekillikleri ise, devamsızlık gerekçe gösterilerek düşürüldü. Bu süreçte 27 milletvekili, bir kısmı birden fazla olmak üzere, gözaltına alındı ve serbest bırakıldı. Öte yandan, BDP’li belediyelerden 94’üne kayyım atandı. Görevden alınan belediye başkanlarından 68’i hâlâ cezaevinde bulunuyor.
Tutuklu vekiller
Tutuklu bulunan ve tutuklandıktan sonra serbest bırakılan HDP’li milletvekilleriyle ilgili detaylar şöyle:
Figen Yüksekdağ – Eş Genel Başkan
4 Kasım 2016’da, gece saat 01:00’de Ankara’da bulunan evinde gözaltına alındı ve aynı gün tutuklanarak Kocaeli 1 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ne konuldu. Yüksekdağ, burada iki aya yakın bir süre tek başına tutuldu. İlerleyen süreçte milletvekilliği de düşürülen Yüksekdağ'ın 30 yıldan 83 yıla kadar hapsi isteniyor.
Selahattin Demirtaş – Eş Genel Başkan
4 Kasım 2016’da, gece saat 01:00’de Diyarbakır’daki evinde gözaltına alındı ve aynı gün tutuklanarak Edirne Cezaevi’ne konuldu. Burada elli dört gün boyunca tek başına tutulan Demirtaş, 27 Aralık 2016 tarihinden bu yana da Hakkâri Milletvekili Abdullah Zeydan ile birlikte kalıyor. Hakkında 93 dosya bulunan Selahattin Demirtaş hakkında toplamda iki kez müebbet ve 486 yıl hapis cezası isteniyor.
Aysel Tuğluk – Eş Genel Başkan Yardımcısı
12 Aralık 2016 tarihinde tutuklanarak Kocaeli Kandıra Cezaevi’ne kondu. Milletvekilliği ve parti yöneticiliği dönemindeki siyasi faaliyetleri kapsamında yaptığı konuşmalar nedeniyle iddianame hazırlandı. İddianamede Aysel Tuğluk’un Demokratik Toplum Kongresi’nin kamuoyuna açık etkinliklerinde yaptığı konuşmalara da yer verildi. 22,5 yıla kadar hapsi isteniyor.
Çağlar Demirel – Grup Başkanvekili ve Diyarbakır Milletvekili
13 Aralık 2016’da, TBMM Genel Kurulu çalışmasından çıktıktan sonra, gece saat 00:10’da HDP Genel Merkezi’nin önünde, içinde bulunduğu araçtan zorla indirilerek gözaltına alındı. Gözaltına alındıktan sonra hava yolu ile Diyarbakır’a getirildive aynı gün tutuklanarak, dosyalarının bulunduğu Diyarbakır ve Mardin illerine 1400 kilometre uzaklıktaki Kocaeli Kandıra Cezaevi’ne götürüldü. Burada 53 gün boyunca tek başına tutuldu. Hakkındaki 17 fezlekeden 11 tanesi birleştirilerek tutuklu olduğu davanın iddianamesi oluşturuldu. 14 Temmuz 2017’de Diyarbakır’da görülen bu dosyasından 7 yıl 6 ay ceza verildi.
İdris Baluken – Grup Başkanvekili ve Diyarbakır Milletvekili
İdris Baluken, 4 Kasım 2016 tarihinde HDP Genel Merkezi’nde gözaltına alınarak Bingöl’e götürüldü ve çıkarıldığı mahkemece tutuklandı. Baluken, 30 Ocak 2017 tarihinde görülen ilk duruşmasında Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesi heyetine üye üç hâkimin oy birliği ile tahliye edildi. Baluken, savcılık itirazı ile 21 Şubat 2017 tarihinde tekrar tutuklandı. İdris Baluken’in ikinci tutuklanması riskli bir ameliyat geçirdiği hastanede gerçekleşti. Sinir sistemindeki bir sorundan ötürü ameliyat olan ve üç ay fizik tedavi görmesi gerektiği doktor raporuyla sabit olan Baluken, hastanenin kapısından alınarak mahkemeye çıkarıldı ve tutuklandı. İdris Baluken hem Kandıra F Tipi Cezaevi’nde hem de Sincan F Tipi Cezaevi’nde kaldığı sürenin büyük çoğunluğunda tek kişi olarak tutuldu. Baluken hakkında hazırlanan 24 fezlekenin 15’i birleştirilerek tutuklu olduğu dosya oluşturuldı. Tutuklu olduğu dosyanın iddianamesi TCK 302’inci Madde (anayasal düzeni ortadan kaldırmak) dayanak yapılarak ağırlaştırılmış müebbet istemiyle mahkemeye gönderildi.
Abdullah Zeydan – Hakkâri Milletvekili
4 Kasım 2016 tarihinde, gece saat 01:00’de Ankara’da bulunan evinde gözaltına alındı ve aynı gece Hakkâri’ye götürüldü. Aynı gün tutuklanarak Edirne Cezaevi’ne konuldu. Burada elli dört gün boyunca tek başına tutulan Zeydan, 27 Aralık 2016 tarihinden bu yana da HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ile birlikte kalıyor. Abdullah Zeydan hakkında, 2015- 2016 yıllarında milletvekili olduğu şehirlerdeki siyasi faaliyetlerinde yapmış olduğu konuşmalar nedeniyle 7 fezleke hazırlandı. Bu fezlekelerden birini hazırlayan savcı, FETÖ’ye üye olduğu için tutuklandı. Hakkında hazırlanan 7 fezleke, Hakkâri Cumhuriyet Başsavcılığı’nca birleştirilerek tek bir dosya oluşturuldu. Bu kapsamda Hakkâri Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan dava güvenlik gerekçesiyle Diyarbakır’a taşındı. 14 Temmuz 2017’de Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada 8 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası verildi.
Burcu Çelik – Muş Milletvekili
TBMM İnsan hakları İnceleme Komisyonu üyesi Burcu Çelik, 19 Nisan 2017 tarihinde çıkarıldığı mahkeme tarafından tutuklanarak Muş Cezaevi’ne konuldu, bir gün sonra da Ankara Sincan Cezaevi’ne nakledildi. Burcu Çelik, 20 Mayıs 2016 tarihli dokunulmazlığın kaldırılması düzenlemesi kapsamındaki fezlekelerinin hiçbirinde örgüt üyeliği suçlaması olmamasına rağmen, örgüt üyeliği suçlamasıyla yargılandı. 6 Ekim 2017 tarihindeki karar duruşmasında, ‘terör örgütü propagandası yapmak ve halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etmek’ suçlamalarından ayrı ayrı beraat etti. Fezlekelerinde bulunmamasına rağmen savcı mütalaasında iddia edilen örgüt üyeliği suçlamasından da beraat etti. Mütalaasında ve fezlekesinde bulunmayan ‘örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte, örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme’ suçunu işlediği öne sürülerek 6 yıl hapis cezasına çaptırıldı. Karara üst mahkemede itirazda bulunulmuşsa da üst mahkeme henüz bir karar vermedi.
Ferhat Encü – Şırnak Milletvekili
Ferhat Encü, 4 Kasım 2016’da tutuklanarak, Kocaeli 1 No’lu F Tipi Cezaevi’ne götürüldü. Burada yetmiş gün boyunca tek başına tutuldu. Encü hakkında dokunulmazlıkları düzenleyen Anayasa değişikliği öncesine ait 17 fezlekesi bulunuyor. Bu fezlekelerin 16’sı 1 Kasım 2015 seçimlerinden sonra hazırlandı. Hakkında 17 fezleke hazırlanan Encü’ye 13 dava açıldı. İki ayrı dosyasından tutuklama kararı verildi. Bu davalardan biri, hakkındaki 5 fezlekenin birleştirilmesinden oluşturulan torba dosya... Bu davaya bakan Şırnak 2. Ağır Ceza Mahkemesi 15 Şubat 2017’de yapılan tutukluluk değerlendirilmesinde Ferhat Encü’nün tahliyesine karar verdi. Ancak savcının itirazı üzerine iki gün sonra 17 Şubat 2017’de Şırnak 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nce tekrar tutuklandı. 9 Haziran 2017’de Şırnak 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmasında SEGBİS aracılığıyla duruşmaya katılan Ferhat Encü’nün son savunması alınmak istendi. Son savunmasını mahkemeye gelerek yapma isteği kabul edilmeyen Ferhat Encü’ye bu duruşmada, güvenlik güçlerinin operasyonları devam ederken yaptığı Twitter paylaşımları ve kamuoyu açıklamaları gerekçe gösterilerek örgüt propagandası ve sokağa çıkma yasağı sırasında sokağa çıkmış olduğu gerekçe gösterilerek toplam 4 yıl 7 ay hapis cezası verildi. Karar bir üst mahkeme tarafından da onaylandı.
Gülser Yıldırım – Mardin Milletvekili
Gülser Yıldırım, ilk olarak 12 Haziran 2011 Genel Seçimlerinde Mardin milletvekili seçildi; dört yıllık milletvekilliği süresinin 2,5 yılını cezaevinde geçirdi. 1 Kasım 2015 genel seçimlerinde tekrar milletvekili seçilen Yıldırım, 4 Kasım 2016’da tutuklanarak Kocaeli Kandıra Cezaevi’ne kondu. İlk 3 ay boyunca tek başına tutulan Yıldırım, 2017 yılının Şubat ayından bu yana iki kişi olarak kalmaya devam ediyor. Dokunulmazlıkları düzenleyen anayasa değişikliği öncesine ait 11 fezlekesi bulunuyor. Bu fezlekelerden dokuzu birleştirilerek tutuklu iddianamesi oluşturuldu. Bu iddianamedeki fezlekelerden birinin savcısı ‘FETÖ’ye üye olduğu gerekçesi ile meslekten ihraç edilerek cezaevine kondu. Yıldırım’ın ilk duruşması, tutukluluğundan 5 ay sonra 21 Nisan 2017 tarihinde görüldü. Bir yıldır kesintisiz tutuklu bulunan Yıldırım’ın yargılanması devam ediyor. Yıldırım hakkında 16 suçlamadan 27 yıldan 81 yıla kadar hapis cezası isteniyor.
Selma Irmak – Hakkâri Milletvekili
4 Kasım 2016 gece saat 01:00’de Mardin Kızıltepe’de gözaltına alındı ve Hakkari’ye götürüldü. Hakkâri Sulh Ceza Hâkimliği tarafından tutuklanarak İstanbul Silivri Cezaevi’ne nakledildi. Irmak, Silivri Cezaevi’nde 90 gün boyunca tek başına kaldı. Tutukluluğundan 8 ay sonra ise kendi isteğiyle Kandıra Cezaevi’ne nakil edildi. Irmak hakkında toplam 23 fezleke bulunuyor. Fezlekelerden üçünü hazırlayan savcılar ‘FETÖ’ye üye oldukları gerekçesi ile tutuklandı. 4 Kasım 2016’da Hakkâri Sulh Ceza Hâkimliği’nce tutuklanan Selma Irmak’ın tutuklu bulunduğu dosyası Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. 52,5 yıla kadar hapsi isteniyor.
Tutuklanıp tahliye edilen vekiller
Ayhan Bilgen – Parti Sözcüsü ve Kars Milletvekili
HDP Sözcüsü, TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu üyesi Ayhan Bilgen, 29 Ocak 2017’de Ankara’da gözaltına alınarak Diyarbakır’a götürüldü. Çıkarıldığı mahkeme tarafından yurtdışı çıkış yasağı ve denetimli serbestlik verilerek tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Bir gün sonra, savcılığın serbest bırakılmasına itirazı üzerine 31 Ocak 2017 tarihinde tekrar gözaltına alındı ve çıkarıldığı mahkeme tarafından tutuklanarak Silivri Cezaevi’ne kondu. Bilgen ve avukatları tutuklanma kararını hazır bulundukları mahkemeden değil, adliyede kararın açıklanmasını bekledikleri baro odasında televizyonda geçen alt yazıdan öğrendi. Hakkında hazırlanan 3 fezleke bulunan Bilgen, tutuklanmasına neden olan dosyada, fezlekelerinde geçmeyen ‘örgüt üyesi olmak’ ile suçlanıyor. Bilgen, tutuklandıktan sonra 1 ay boyunca tek başına tutuldu, tutuklanmasının 189. gününde (8 Ağustos 2017) ilk kez hâkim karşısına çıktı. Bu duruşmada tutukluluğunun devamına karar verildi. Bilgen, tutukluluk kararı sonrasında Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin re’sen yaptığı inceleme neticesinde 8 Eylül 2017 tarihinde, tutukluluğunun 220. gününde tahliye edildi. Bilgen’in 23 yıla kadar hapsi isteniyor.
Besime Konca – Kadın Meclisi Sözcüsü ve Siirt Milletvekili
Besime Konca, 13 Aralık 2016’da Meclis Genel Kurulu çalışması sonrası Çağlar Demirel ile beraber evine giderken Ankara’da gözaltına alındı. Gözaltı sonrası tutuklanarak Kandıra F Tipi Cezaevi’ne konuldu. Gözaltına alındığı 13 Aralık 2016 tarihinde zorla kelepçe takılarak darp edilmesine ve gözaltına alındığı Ankara’dan Batman’a götürüldüğü yol boyunca “ya musalla taşı ya hapishane” sözleri ile kendisine fiziksel ve psikolojik işkence yapıldığına dair şikâyet başvurusunda bulundu. Ancak bu başvuru, bileğindeki morluklara kendisinin sebep olduğu, adli tıp raporuna göre ise bileğinde basit tıbbi müdahaleyle giderilebilir morluklar bulunduğu gerekçesiyle reddedildi. Avukatların şikâyet başvuruları cevapsız bırakıldı. Besime Konca, tutuklandıktan sonra tutuklu bulunduğu dosyanın 3 Mayıs 2017’de Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapılan 4. duruşmasında savcılığın tahliye talebiyle serbest bırakıldı. Batman Cumhuriyet Başsavcılığı karara itiraz etti, ancak Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesi itirazı reddetti. İtiraz bir üst mahkemeye taşındı ve Batman 3. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilerek 8 Mayıs 2017 tarihinde tutuklanmak üzere yakalama kararı çıkartıldı. 31 Mayıs 2017 tarihli duruşmaya katılmak üzere, Ankara’dan hareket eden Besime Konca, 29 Mayıs 2017 tarihinde Batman Havaalanı’nda gözaltına alınarak tutuklandı. Tutuklu bulunduğu dosyanın 31 Mayıs 2017 tarihinde görülen son duruşmasında 2 yıl 6 ay hapis cezası verildi. Bu ceza, daha önce KCK davası nedeniyle cezaevinde kaldığı 5 yıllık süreden mahsup edildi ve Konca 29 Temmuz 2017 tarihinde serbest bırakıldı. 3 Ekim 2017’de, TBMM 26’ıncı Dönem 3’üncü Yasama Yılı’nın ilk gününde, aldığı ceza Meclis Genel Kurulu’nda okunarak milletvekilliği düşürüldü.
Leyla Birlik – Şırnak Milletvekili
4 Kasım 2016’da, 01:00 sıralarında Mardin’de gözaltına alındı ve Diyarbakır’a götürüldü. Diyarbakır’da bir süre bekletildikten sonra ters kelepçe takılarak helikopterle Şırnak’a götürüldü. Aynı gün tutuklanarak İstanbul Silivri T Tipi Kapalı Cezaevi’ne götürüldü. 4 Ocak 2017 tarihinde tutuklu olduğu dosyada görülen ilk duruşmasında tahliye edildi. Cezaevinde kaldığı iki aylık zamanda tek başına tutuldu. Silivri Cezaevi’nden tahliye edilmesinden birkaç gün önce aldıkları dışında kendisine gönderilen mektuplar cezaevi idaresi tarafından alı- konuldu. Leyla Birlik hakkında 14 adet fezleke hazırlandı. Bu fezlekelerin 10’u birleştirildi. 4 Ocak 2017’de tahliye edilen Leyla Birlik hakkında 37 yıla kadar hapis cezası isteniyor.
Meral Danış Beştaş – Adana Milletvekili
Meral Danış Beştaş, 28 Ocak 2017’de saat 01.45 sıralarında, ikametinde gözaltına alındı. Ardından adli kontrol şartı ile serbest bırakıldı. Daha sonra adli kontrol kararı kaldırılarak, yakalama kararı çıkartıldı. Aynı gün gözaltına alındı ve tutuklandı. Silivri Cezaevi’nde iki ay boyunca tek başına tutuldu. Hakkında açılmış 5 dava devam ediyor. 21 Nisan 2017’de tahliye edilen Beştaş hakkında 23 yıla kadar hapis cezası isteniyor.
Nihat Akdoğan – Hakkâri Milletvekili
Nihat Akdoğan, 7 Kasım 2016’da Hakkâri girişinde gözaltına alınarak aynı gün tutuklandı. Silivri Kapalı Cezaevi’nde 90 gün tek başına kaldı. Hakkında 8 fezleke düzenlendi. Bu fezlekelerin 6’sını hazırlayan savcılar ‘FETÖ’ye üye oldukları gerekçesi ile meslekten ihraç edildi ve tutuklandı. 26 Nisan 2017’de tahliye edilen Akdoğan hakkında 85 yıla kadar hapis cezası isteniyor.
Nursel Aydoğan – Diyarbakır Milletvekili
4 Kasım 2016’da, gece saat 01:00’de Diyarbakır’da bulunan evinde gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi olarak sunulan dosyanın Şırnak’ta bulunması nedeniyle, önce Şırnak’a götürüldü ve aynı gün tutuklanarak İstanbul Silivri Cezaevi’ne nakledildi. Burada 90 gün boyunca tek başına tutuldu. Tutuklandığı günden 168 gün sonra, 21 Nisan 2017 tarihinde tahliye edildi. Nursel Aydoğan hakkında, 2011-2016 tarihleri arasındaki siyasi faaliyetler kapsamında yaptığı basın açıklamaları ile miting ve toplantı konuşmaları nedeniyle toplam 45 adet fezleke hazırlandı. Bu fezlekelerin 24’ünü hazırlayan savcılar, ‘FETÖ’ye üye oldukları gerekçesiyle tutuklandı. 13 Ocak 2017 günü karara bağlanan dosyası nedeniyle 4 yıl 7 ay ceza verildi. Bu ceza 9 Mayıs 2017’de TBMM Genel Kurul’unda okunarak milletvekilliği düşürüldü.