AB Komisyon başkanlığı için zor sınav
Brüksel'de pazartesi günü düzenlenen özel Avrupa Birliği liderler zirvesinde, devlet ve hükümet başkanları Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen'in AB Komisyonu başkanlığına aday gösterilmesini kararlaştırdı, ancak von der Leyen için başkanlık koltuğu garanti değil. Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) partili von der Leyen'in itirazlar nedeniyle aşması gereken çok sayıda engel var. Tartışmalar Avrupa Parlamentosu'nda yapılacak oylamanın çetin geçeceğini gösteriyor.
İlk ziyaret ve adaylığını sunma
Ursula von der Leyen, Avrupa Parlamentosu seçimlerinin ardından ilk genel kurul toplantılarına katılmak üzere Salı gününden itibaren Strasbourg'da. Sürpriz bir kararla Komisyon başkanlığına aday gösterilen von der Leyen öncelikle AP'deki muhafazakâr grubu oluşturan Avrupa Halk Partisi üyelerine kendini tanıtacak. Çünkü Avrupalı parlamenterler, von der Leyen'i ne kişisel olarak tanıyor ne de von der Leyen'in Avrupa'ya bakışını biliyor. Von der Leyen'in bu nedenle Avrupa Parlamentosu'ndaki diğer gruplara da kendini tanıtması gerekiyor. Berlin'de Alman ordusundaki eksiklikler nedeniyle pek mutlu bir bakanlık görevi sürdüremeyen von der Leyen'in, Temmuz ortasında yapılması beklenen oylamada yeterli çoğunluğu sağlaması için muhafazakârların yanı sıra Sosyal Demokratlar ve Liberallerden de destek bulması gerekiyor.
SPD desteklemiyor
Ancak Alman koalisyon hükümetinin ortağı Sosyal Demokrat Parti (SPD) Savunma Bakanı von der Leyen'in adaylığını desteklemiyor. Kısa bir süre öncesine kadar Almanya'nın Adalet Bakanı olan ve son AP seçimlerinde parlamenter olarak seçilen Katarina Barley, von der Leyen'le ilgili bu itirazı açıkça dile getirdi. Barley, Deutsche Welle'ye yaptığı açıklamada, SPD'nin itirazının kişisel nedenlerle ilgili değil, AB devlet ve hükümet başkanlarının "liste başı adayı prensibini" dikkate almaması ile ilgili olduğunu ifade etti. Barley, kendi grubundaki çok sayıda kişinin von der Leyen aleyhine oy kullanacağını dile getirdi. Liste başı adayı prensibine göre, sadece Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılan partilerin liste başı adaylarının AB Komisyonu başkanlığına seçilmesi gerekiyor. Von der Leyen ise Mayıs ayı sonundaki AP seçimlerine katılmamıştı.
Yeşiller'den de itiraz
AP'deki Yeşiller grubunun başkanı Franziska Keller de Yeşiller grubunun da von der Leyen'le birlikte önemli makamlara öngörülen isimlerin yer aldığı personel paketini reddedeceklerini açıkladı. Prensipte von der Leyen'in Komisyon başkanlığı için Yeşillerin oyuna ihtiyacı yok. Ancak sağ popülistler veya Avrupa karşıtlarının oyuna muhtaç olmamak için Yeşiller cephesinden birkaç oy alması von der Leyen'in elini güçlendirebilir. AP'deki Yeşiller, Vişegrad ülkeleri ve İtalya'nın, Hollandalı Sosyal Demokrat Frans Timmermans'ın adaylığını reddetmesinden dolayı hoşnutsuz. Timmermans'ın adaylığı, ilgili AB Komiseri olarak Polonya ve Macaristan'ın hukuk devleti ilkesine bağlılığı konusunda inceleme başlatması nedeniyle doğu Avrupa ülkeleri tarafından reddedildi. AB'nin genç doğu Avrupalı üyeleri ayrıca AB kurumlarındaki üst düzey görevlere doğu Avrupa'dan hiçbir aday gösterilmemesinden de rahatsız.
AP Genel Kurulunda oylama 16 Temmuz'da
Avrupa Parlamentosunda AB Komisyonunun yeni başkanı için oylamanın 16 Temmuz'da yapılması planlanıyor. AB anlaşmalarına göre Ursula von der Leyen'in başkan seçilebilmesi için Avrupa Parlamentosu'nda oy çokluğunu sağlaması gerekiyor. Yani von der Leyen'in 751 parlamenterden 376'sının oyuna ihtiyacı var. Ancak bazı parlamenterler henüz resmen göreve başlamadığı için AP'de eksik var. Bu Salı yapılan ilk oturuma 746 parlamenter katıldı. Eğer eksik olan parlamenterler Temmuz ortasına kadar gelmezse von der Leyen'in 374 oya ihtiyacı olacak. Von der Leyen, AP'deki dağılıma göre muhazakar Avrupa Halk Partisi'nin (182 sandalye) Sosyal Demokratlar (151 sandalye) ve Liberallerin (108 sandalye) oyları ile yeterli çoğunluğu rahatlıkla sağlayabilir. Ancak oylamanın gizli yapılması nedeniyle parlamenterlerden farklı bir karar da çıkabilir. Von der Leyen, parlamenterlerin yeterli desteğini alamazsa AB devlet ve hükümet başkanlarının dört hafta içinde yeni bir başkan adayı sunması gerekecek.
Merkel zorda kaldı
Savunma Bakanı Ursula von der Leyen'e Alman hükümeti içinde de destek zayıf. Almanya Başkanı Angela Merkel bu nedenle AB Konseyindeki personel seçimi ile ilgili oylamada, koalisyon ortağı SPD'nin itirazı nedeniyle çekimser kaldı. Diplomatların aktardığına göre, Merkel'in içinde bulunduğu durum nedeniyle Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, von der Leyen'i aday olarak önerdi.
Ursula von der Leyen kimdir?
Almanya Savunma Bakanı von der Leyen 60 yaşında ve yedi çocuklu bir anne. Brüksel doğumlu politikacı aslında bir tıp doktoru. Hayatının ilk 13 yılını Brüksel'de geçiren von der Leyen, 2005-2009 yılları arasında Aile Bakanlığı, 2009-2013 yılları arasında Çalışma ve Sosyal Bakanlığı görevlerini üstlendi. Von der Leyen 2013 yılından bu yana da Savunma Bakanlığı görevini yürütüyor. Alman siyasetinin öne çıkan isimlerinden biri olan Ursula von der Leyen, birçok kişi tarafından Merkel'in halefi olarak görülüyordu.