ABD Başkanı Trump ve Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky arasındaki telefon görüşmesi neden kriz oldu?
ABD Başkanı Donald Trump, 25 Temmuz'da Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky ile yaptığı telefon görüşmesi için "harika bir konuşmaydı" dedi. Görüşme sırasında yanlış hiçbir şey söylemediğini savundu.
Trump'ı telefon konuşmasında "kötü bir şey söylemediğini" açıklamak zorunda bırakan haberler, bir süredir ABD basınında önemli bir yer kaplıyor.
Bu haberlere göre Trump, telefon konuşması sırasında Zelensky'ye, eski ABD Başkan Yardımcısı ve 2020 seçimlerinde Demokratların adaylarından biri olan Joe Biden ve oğluna yolsuzluk soruşturması açması için baskı yaptı.
Haberlere göre baskı sadece son telefon konuşmasında gelmedi, Trump'ın özel avukatı Rudolph Giuliani de süreçte aktif rol oynadı.
Trump ise iddiaları reddediyor ve özel avukatı Giuliani'nin Kongre'de ifade vermesini sorun etmeyeceğini söylüyor.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da, Pazar günü ABC'ye verdiği röportajda, Trump'ın Ukrayna Devlet Başkanı'na hiçbir şey için baskı yapmadığını söyledi.
Pazar günü gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump, Biden için "Oğluyla hiç konuşmadığını söyleyerek hata yaptı. Oğluyla konuştu, yine yalan söyledi. Biden'a zarar vermeye çalışmıyorum ama hiç de dürüst olmayan bir şey yaptı." dedi.
Ardından da bir tweet atarak "Hunter Biden'ın dünyayı gezerek yabancı hükümetlerden ve oligarklardan büyük paralar topladığını, enerji veya baika bir konu hakkında hiçbir şey bilmemesine ragmen Ukrayna ve Çin'de servet kazandığını" yazdı.
Biden, Cumartesi günü Temsilciler Meclisi'ne konuyu inceleme ve gerekirse mahkemeye verme çağrısı yapmıştı. Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Başkanı Adam Schiff de, iddialar doğruysa tek çözümün Trump'ın mahkemeye verilmesini olduğunu söyledi.
Ne olmuştu?
Trump yönetiminden ismini vermek istemeyen bir kaynak, ABD basınına, Başkan Donald Trump'ın yabancı bir lidere istediğini yapması karşılığında bir söz verdiğini söyledi.
Ardından bu liderin Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky olduğu, Trump'ın Zelensky'den talep ettiği şeyin ise, daha önce Ukraynalı bir doğalgaz şirketinin, Burisma'nın yönetim kurulunda olan Hunter Biden ve babası Joe Biden'la ilgili yolsuzluk soruşturması açmak olduğu ortaya çıktı.
Karşılığında ise ABD'den daha fazla askeri destek sözü verdiği iddia ediliyordu.
Trump bu haberlere "saçma bir hikaye" diye yanıt verdi. Diğer liderlerle yaptığı tüm görüşmelerin uygunsuz görüşmeler olmadığını söyledi.
Haberleri gazetelere verenin "taraflı bir köstebek" olduğunu söyleyen Trump, bu kişilerin telefon görüşmeleri hakkında bilgisi olmaması gerektiğini savundu:
"Tüm telefon görüşmelerimin ABD kurumları tarafından dinlendiğini biliyorum. Benim neyi tartıştığım önemli değil, birileri Joe Biden'ın milyarlarca dolarını araştırmalı ama kendisi bir Demokrat olduğu için bunu yapmazsınız."
Washington Post, "ihbarcının" aktardığı bilgilere göre, istihbarat yetkilisinin konuyu, ciddi bir sorun olduğunu düşünerek baş müfettişe aktardığını yazdı.
Wall Street Journal da, Trump'ın Zelensky'yi, dava açmak için özel avukatı Giuliani'yle çalışması için tam 8 kere uyardığını, ancak karşılığında bir söz vermediğini yazdı.
İhbarcı bilgileri 12 Ağustos'ta verdi. Trump ve Zelensky arasındaki telefon konuşması ise 25 Temmuz'ta gerçekleşmişti.
Telefon konuşmasının ardından Ukrayna tarafından yayımlanan açıklamada, "Trump, yeni hükümetin, ABD ve Ukrayna arasındaki etkileşime engel olan yolsuzluk soruşturmalarını tamamlayacağına ikna oldu" ifadeleri yer almıştı.
Trump yönetimi, yazın başında Ukrayna'ya gönderilmesi planlanan 250 milyon dolar değerindeki askeri yardımı da bekletiyordu. Beklemenin sebebi kamuoyuna açıklanmamıştı.
Zelensky ve Trump, hafta içinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantıları sırasında New York'ta ikili görüşme yapacak.
Temsilciler Meclisi'nin Demokrat lideri Nancy Pelosi, ABD'nin ulusal güvenliği için "acil bir endişe kaynağı olduğunu" söyledi.
CNN televizyonuna bir röportaj veren Giuliani ise, "Ukrayna'dan geniş çaplı bir rüşvet şemasında yüzeysel olarak Joe Biden'ı içeren, müvekkilimi de etkileyen suçlamaları incelemesini istedim" dedi.
Ardından bir tweet atarak bu iddiaların ABD'nin yapacağı işleri etkilediğini belirtti.
Mayıs ayında, iddiaları soruşturan Ukrayna Başsavcısı, Joe Biden ya da oğlu Hunter Biden'la ilgili herhangi bir yasa dışı işleme rastlamadıklarını açıklamıştı.
Biden ne tepki verdi?
2020 seçimleri için Demokrat Parti adaylarından olan ve ön seçimlere girecek olan Biden ise, "Eğer bu haberler doğruysa, bu durumda Başkan Trump'ın gücünü kötüye kullanma ve ülkemizi aşağılamak konusunda inebileceği seviyenin bir sınırı yok" açıklaması yaptı.
Başkan'dan acilen telefon konuşmasının dökümünü yayımlamasını isteyen Biden, "Böylece Amerikalılar kendi yargısını kendileri verir" dedi.
Demokratlar, konunun Kongre'ye taşınmasını ve detayların açığa çıkmasını istiyor.
Bu haberlerin çıkmasından daha önce, Temsilciler Meclisi'ndeki Demokratlar, Trump ve Giuliani'nin Ukrayna'yla bağlantılarıyla ilgili inceleme başlatmıştı. Başkan ve avukatının, Ukrayna'nın adalet sistemini manipüle ederek 2020'deki seçim kampanyasında çıkar sağlamaya ve muhtemel bir rakibini hedef almaya niyetlendiğini söylemişlerdi.