ABD başkanlık seçimini Demokrat Parti adayı Joe Biden'ın kazanmasının ardından gözler bugün Georgia'da yapılacak olan senatörlük seçimlerine çevrildi.

Eyaletin Senato'daki her iki sandalyesi için yapılan seçimlerde mektupla ya da şahsen erken oy kullanma işlemi haftalar öncesinde başladı.

Bu seçimler, hem Senato'da çoğunluğu elinde tutacak olan partinin belirlenmesi hem de Biden'ın hayata geçirmek istediği yasal düzenlemelerin akıbeti açısından kritik önem taşıyor.

Her eyaletin ikişer temsilcisinin bulunduğu 100 üyeli Senato'da şu anda Cumhuriyetçi Parti'nin 50 sandalyesi bulunuyor. Demokrat Parti'nin sandalye sayısı 46 ancak yasama süreçlerinde bu partiyle birlikte hareket eden iki bağımsız Senatör de eklendiğinde bu sayı 48'e yükseliyor.

Cumhuriyetçi Parti, Georgia'daki sandalyelerden en az birini kazanması halinde Senato'da çoğunluğu elinde tutmayı sürdürecek.

Georgia'daki iki sandalyeyi de Demokratların kazanması halinde ise her iki parti de 50 ile eşit üyeye sahip olmuş olacak. Bu durumda, anayasaya göre aynı zamanda Senato'nun da başkanı olan Başkan Yardımcısı seçilen Kamala Harris oylamalarda eşitliği bozan oyu kullanacak.

Bu kritik seçimle ilgili merak edilenleri derledik:

Georgia'da neden seçim şimdi yapılıyor?

Georgia halkı, Kasım ayında yalnızca başkan ve başkan yardımcısını değil, eyaleti temsil eden iki senatörün belirlenmesi için de sandık başına gitti.

Eyalet kanunlarına göre, bir adayın seçimi kazanabilmesi için oyların en az yüzde 50'sini alması gerekiyor. Kasım'daki seçimlerde bağımsız adayların da yarışması nedeniyle hiçbir aday yüzde 50'yi geçmeyi başaramadı.

Bu nedenle de seçim 5 Ocak'ta en çok oyu alan iki adayın yarışacağı ikinci tura kaldı.

Kimler aday?

Seçimlere kadar eyaletin her iki temsilcisi de Cumhuriyetçi Parti'ye aitti. İki senatör yeniden aday ve Demokrat adaylara karşı koltuklarını korumayı hedefliyor.

Bu koltuklardan birisi için 70 yaşındaki Cumhuriyetçi Senatör David Perdue, 33 yaşındaki Demokrat aday Jon Ossoff'a karşı; diğeri için de 50 yaşındaki Cumhuriyetçi Senatör Kelly Loeffler, 51 yaşındaki din adamı Raphael Wanock'a karşı mücadele ediyor.

Cumhuriyetçi Senatör Perdue, 2015 yılından bu yana Georgia'yı Kongre'de temsil ediyor. Reebok şirketinin eski CEO'su olan Senatör, parti içerisinde Donald Trump'a erken dönemlerinde destek veren isimler arasında yer alıyor. Perdue, halen Trump'ın en önemli destekçilerinden biri olmayı sürdürüyor. Son dönemde ise faaliyet alanları Senato'da üyesi olduğu komitelerle kesişen bazı şirketlerin hisselerine yatırım yapmasıyla tartışma yarattı. Perdue, usulsüz işlem yaptığı iddialarını reddediyor.

Demokrat rakibi Ossof ise seçim kampanyasına siyahların hak mücadelesinin en önemli kanaat önderlerinden biri olan ve 2020 yazında yaşamını yitiren John Lewis'in desteğini alarak başladı. Belgesel filmler yapan Insight TWI adındaki yapım şirketinin başına geçmeden önce, beş yıl boyunca Atlanta şehrinden Temsilciler Meclisi üyeliği yapan Demokrat Hank Johnson'ın ekibinde görev yaptı. Film yapımcılığı alanındaki deneyimini seçim kampanyasına da taşıdı ve Snapchat, TikTok gibi sosyal medya platformlarını aktif bir şekilde kullandı.

Diğer Cumhuriyetçi Senatör Loeffler ise siyasi arenada nispeten yeni bir isim. Aralık 2019'da Georgia'nın eski senatörünün istifa etmesinin ardından eyalet Valisi Brian Kemp tarafından senatörlüğe atandı. Senato'nun en zengin isimlerinden biri olan Loeffler, kadın basketbol ligi takımlarından Atlanta Dream'in de sahiplerinden birisi. ABD'de ırkçılık karşıtı Siyahların Hayatı Değerlidir hareketine karşı olduğunu açıkladığı için basketbolcuların tepkisini çekti ve takımdaki hisselerini satma çağrılarına maruz kaldı.

Demokrat rakibi Warnock siyahların eşit haklar mücadelesinin en önemli isimlerinden Martin Luther King Jr'ın da görev yaptığı Atlanta'daki Ebenezer Baptist Kilisesi'nde pastör. Demokrat Parti siyasetinin yükselen isimlerinden Stacey Abrams ile birlikte seçmen haklarıyla ilgili Yeni Georgia Projesi'ni başlattı. Bu oluşum hakkında eyalette ikamet etmeyenlere oy pusulası gönderdikleri iddiasıyla soruşturma açılmış durumda.

Georgia'daki bu seçimler neden kritik öneme sahip?

ABD Kongresi'nin üst kanadı Senato, 2014 yılından bu yana Cumhuriyetçi Parti tarafından kontrol ediliyor.

Senato, yeni yasal düzenlemelerin geçmesi, kabine üyelerinin onaylanması ve Yüksek Mahkeme yargıçlarının atanması gibi bir dizi konuda kilit rol oynuyor.

Demokratlar, Georgia'daki her iki sandalyeyi de kazanmaları halinde Senato'nun kontrolünü de fiilen ele geçirmiş olacak.

Zira bu senaryoda, her iki partinin de sandalye sayısı 50'ye ulaşacak. Bir senatörün herhangi bir oylama sırasında birlikte hareket ettiği partinin görüşünün dışında oy kullanması çok nadir görülen bir durum.

Her iki partinin de 50'şer sandalyeye sahip olduğu ve oylamada da bu eşitliğin korunmadığı durumlarda, belirleyici oy, anayasaya göre Senato'nun da başkanı olan Başkan Yardımcısı Harris'e ait olacak.

Analiz - Anthony Zurcher / BBC Kuzey Amerika muhabiri

Demokratların her iki sandalyeyi de kazanması ve Senato'daki durumun 50-50'ye gelmesi halinde bile Biden'ın çevre, sağlık reformu ve ekonomi gibi alanlarda seçim döneminde vaat ettiği iddialı yasal düzenlemeleri hayata geçirebilmesi kesin değil.

Bu durumda, merkeze yakın duran Cumhuriyetçi üç senatörün de desteğini alması gerekecek.

Yine de bu senaryo, Başkan'ın elini bazı diğer konularda rahatlatabilir. Biden, yönetimine alacağı bazı isimler ve federal mahkemelerde görev yapacak yargıçların belirlenmesinde daha rahat hareket edebilir.

Senato'nun Cumhuriyetçi Parti'de kalması ise en az iki yıl boyunca yasama sürecinin kilitlenmesi riskini de beraberinde getirecek. Demokratların hayata geçirmek istedikleri yasal düzenlemelerin kaderi Senato Çoğunluk Lideri Mitch McConnell ve az sayıdaki ılımlı Cumhuriyetçinin elinde olacak.

Georgia'da kampanya dönemi nasıl geçti?

Her dört aday da çok ciddi miktarda bağış toplamayı başardı. Ancak Demokrat adaylar bağışlar konusunda rekor düzeylere ulaştı.

Loeffler-Warnock arasındaki yarış, kısmen daha heyecanlı ve tartışmalı olmasından dolayı medyada daha fazla yer buldu.

Loeffler, rakibini Marksizm'i savunan ve polisin finansal kaynaklarının kesilmesini isteyen "radikal bir liberal" olmakla suçladı.

Gerek koronavirüs salgınıyla mücadele, gerekse de sağlık hizmetleri konularında oldukça merkeze yakın fikirler savunan Warnock, Martin Luther King Jr ile bağlarından dolayı özellikle Afrika kökenli Amerikalı seçmenler arasında çok iyi bilinen bir isim. Georgia'da siyah seçmenlerin oranı diğer eyaletlerin ortalamasından fazla.

2019 yılı verilerine göre, eyalet seçmenlerinin yüzde 52'sini Güney Amerika kökenli olmayan beyazlar, yüzde 32'sini de siyahlar oluşturuyor.

Pew Araştırma Merkezi'ne göre, Georgia nüfusunda son 20 yıldır görülen yaklaşık 1,9 milyonluk artışın yarısı siyah nüfusu kapsıyor. 2019 itibarıyla eyaletteki siyah seçmen sayısı 2,5 milyona ulaşmış durumda.

Biden-Harris ikilisi, 30 yıl sonra bu eyalette başkanlık seçimini kazanan ilk Demokrat aday oldu.

Başkan Donald Trump, dün akşam Cumhuriyetçi adaylara destek vermek için Georgia'da mitingler düzenledi.

Biden da Demokrat adaylara destek verdiği bazı seçim etkinliklerine katılırken, Harris de önceki gün bu eyaleti ziyaret ederek kampanyada bizzat yer aldı.

Georgia'da kim önde gidiyor?

Georgia'da Demokrat bir aday on yıllardır Senato yarışını kazanabilmiş değil. Bu nedenle, Demokrat adayların işi oldukça zor görünüyor.

Ayrıca Kasım ayındaki seçimlerde her iki Cumhuriyetçi aday da rakibinden daha fazla oy kazanmayı başardı.

Ancak Biden'ın bu eyalette seçimi kazanmasında özellikle Afrika kökenli seçmenleri sandığa götürmeyi amaçlayan yoğun kampanyalar önemli rol oynadı.

Yapılan kamuoyu yoklamaları, her iki koltuk için de yarışın başa baş gittiğine işaret ediyor.

Haftalar önce başlayan erken oy verme sürecinde katılım oranının oldukça yüksek olduğu görülüyor. Bu da eyalet genelinde ikinci tur seçimlerde katılım rekorunu kırılma ihtimalini beraberinde getiriyor.

• Joe Biden'ın başkan yardımcısı adayı Kamala Harris kimdir?
• Joe Biden: Türkiye'den iki kez özür dileyen ve ABD'de Yunan lobisine yakınlığıyla bilinen Demokrat başkan adayı
• ABD Başkanlık Seçimleri ne zaman, kimler aday ve seçim süreci nasıl işliyor?
• Donald Trump kimdir?
• ABD başkanlık seçimlerinde sonucu etkileyebilecek kritik eyaletler hangileri?