John Kerry: Büyükelçiliklerin dinlenmesi anormal değil
İngiliz Guardian gazetesi bugün eski CIA ajanı Edward Snowden'ın sızdırdığı iddia edilen yeni belgeleri yayınlayarak Amerikan istihbaratının, Türkiye dahil 38 ülkenin ABD'deki büyükelçilik ve misyonlarını gizlice dinlediğini yazdı. BBC Türkçe'nin haberine göre, Avrupa Birliği yetkilileri bu iddiaların, ABD'yle yapılması gündemde olan dev ticaret anlaşmasını tehlikeye atacağını söyledi. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ülkesinin, müttefiklerinin elçiliklerini dinlemesiyle ilgili iddialara "Bu faaliyetler uluslararası ilişkilerde anormal değildir" sözleriyle yanıt verdi.
Avrupa Birliği'nin Dış Politika Temsilcisi Catherine Ashton, konuyla ilgili endişelerini Brunei Krallığı'nda düzenlenen Güneydoğu Asya Uluslar Topluluğu'nun (ASEAN) toplantısında, ABD Dışişleri Bakanı Kerry'e iletti.
Kerry, Alman Der Spiegel dergisi ve İngiliz Guardian gazetesinde yer alan iddiaların doğruluğu konusunda bilgisi olmadığını söyleyerek, "Dünyada her ülke, ulusal güvenlik konusundaki uluslararası ilişkilerinde, kendi güvenliğini sağlamak için pek çok farklı çalışma yapar. Bu hiçbir ülke için garip değildir. Ancak bu konuyla ilgili tüm bilgileri alana kadar daha fazla bir yorum yapmak istemiyorum" dedi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı'nın da iddialarla ilgili inceleme yaptığı bildirildi. Hürriyet gazetesinin haberine göre, ASEAN toplantısına katılan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu gelişmelerden haberdar. Gazetenin konuştuğu dışişleri kaynakları, iddiaların doğrulatılması durumunda, Washington'dan resmî açıklama isteneceğini kaydetti.
The Guardian, 2010 tarihli belgede Fransa, İtalya, Yunanistan gibi Avrupa ülkelerinin ve ABD’yle ilişkisi kötü Orta Doğu ülkelerinin dinlenen ülkeler listesinde olduğunu yazarak, ayrıca Japonya, Meksika, Güney Kore, Hindistan ve Türkiye gibi ABD’yle iyi ilişkileri olan ülkelerin ve Avrupa Birliği’nin de listede olduğunu belirtti. The Guardian belgelerde dinlenen büyükelçilik ve misyonlardan 'hedef' diye bahsedildiğne de yer verdi.
BBC Türkçe, The Guardian'ın haberinde dinlemelerin farklı yöntemlerle yapıldığını ve 2007 tarihli bir belgeye göre Avrupa Birliği’nin Washington’daki ofisinde bulunan bir fax cihazı içine yerleştirilen "böcekle" dinlemelerin gerçekleştirildiğini yazdı.
Belgeleri sızdıran Edward Snowden'ın ise hâlâ Moskova'da bir havaalanında olduğu ve ABD'ye iade edilme tehlikesi olmayan bir ülkeye sığınmaya çalıştığı belirtildi. Almanya ve Fransa'da Yeşiller, hükümetlerine çağrıda bulunarak, Snowden'a sığınma olanağı sağlanmasını istedi. Alman Yeşiller Partisi lideri Jürgen Trittin, "Snowden gibi birisi korunmalı. Avrupa'ya sığınmasına olanak sağlanmalı. Çünkü Avrupa vatandaşlarını ve şirketlerini hedef alan büyük bir saldırıyı ortaya çıkardı" dedi.
AB'den tepki
Alman Der Spiegel dergisi de son sayısında ABD’nin sınırları içindeki AB ofislerini dinlediği yönündeki bir habere yer vermişti. Bu haber üzerine Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz, Amerika Birleşik Devletleri'nin Avrupa Birliği'nin ofislerini dinlediği iddialarıyla ilgili olarak Amerikan Yönetimi'nden açıklama istemişti. Schulz iddiaların doğru çıkmasının AB-ABD ilişkilerinde "ciddi etkisi" olacağını söylemişti.
Fransa ve Almanya tarafından yapılan açıklamalarda da benzer kaygılar dile getirilmiş ve iddianın doğru çıkmasının AB-ABD ilişkilerini zedeleyebileceği belirtilmişti.
Almanya Adalet Bakanı Sabine Leutheusser “Kullanılan yöntem Soğuk Savaş sırasında düşmanlarımızın kullandığı yönteme benziyor” diyerek tepkisini dile getirmişti.
Snowden'ın iddiaları
Edward Snowden'ın sızdırdığı belgeler, Amerikan istihbarat örgütlerinin Prizma adı verilen bir program çerçevesinde dokuz internet şirketinin veri tabanlarına girdiğini ve internet üzerinden gönderilen tüm postaları, yapılan sohbetleri, internet telefonu aracılığıyla yapılan görüşmeleri, görüşmeyi yapan kişilerin isimlerini, bulundukları yeri ve diğer ayrıntıları izlediğini ortaya çıkarmıştı.
Snowden, Ulusal Güvenlik Kurumu'nun Hong Kong'da ve Çin'de bazı kurumları hedef aldığını da iddia etti. Kurum'un hedefleri arasında Hong Kong'daki Çin Üniversitesi, kamu görevlileri ve öğrencilerin olduğunu belirten Edward Snowden, Ulusal Güvenlik Kurumu'nun küresel olarak 61 bin dinleme operasyonu düzenlediğini de açıkladı.
Hükümet yetkilileri ise uygulamalarını ve kullandıkları sistemi savunarak telefon dinleme ve internetteki faaliyetleri izlemenin onlarca terör komplosunu engellediğini belirtti.