ABD, İran'a nükleer ile ilgili yaptırımlarını sertleştiriyor
Yeni yaptırımlar, İran'ın Devrimci Muhafızlar'ını hedef alarak ülkenin petrol ihracında ki bu kurumun rolünü araştıracak.
Yasa tasarısı ayrıca ABD'de kayıtlı şirketlere, İran ile ilgili ticari işlerinde yetkililere bildirimde bulunma zorunluluğu getiriyor.
Yeni yaptırım kararının, İran'ın nükleer programı ile ilgili önemli müzakerelerin hemen öncesinde alınmış olması dikkat çekiyor.
Yasa tasarısının mimarlarından olan Cumhuriyetçi senatör Mark Kirk konu ile ilgili bir açıklama yaparak "Bugün ABD Senatosu İranlı liderleri hedef tahtasına koyarak uranyum zenginleştirme programlarını durdurmamaları halinde yeni ekonomik yaptırımlarla karşı karşıya kalacakları konusunda uyardı" dedi.
Baskılar artıyor
ABD ve müttefikleri, Tahran'ı nükleer silah geliştirmek için kullanıldığından şüphelendikleri nükleer programa son vermeye zorluyor.
Geçen yıl Başkan Barack Obama, İran merkez bankası ile iş yürüten şirket ve yabancı kuruluşlara karşı Amerikan hükümetinin harekete geçmesine izin veren düzenlemeleri onaylamıştı.
Böylece İran'ın petrol gelirlerinin azaltılması hedefleniyordu.
Bu yıl başlarında ise Avrupa Birliği İran'a karşı petrol ambargosu uygulamaya başlamıştı.
ABD ayrıca Çin, Japonya, Hindistan ve Güney Kore gibi İran'dan en çok petrol alan Asya ülkelerine, bu ülkeden petrol alımını azaltmaları için baskıda bulunuyor.
Atom Enerjisi Kurumu endişeli
Demokrat Parti'den senatör Robert Menendez, yasa tasarısı onaylandıktan sonra yaptığı açıklamada, bu adımın, ABD'nin İran'a karşı baskı uygulamaktan vazgeçmediğini gösterdiğini söyledi.
Bütün bu yaptırımlar karşısında İran, nükleer programının barışçı amaçlı olduğunda ısrar ediyor.
Fakat Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, İran'ın kurum müfettişleriyle ortaklaşa çalışmaktan kaçınmasından ve bir "nükleer silahı geliştirmede kullanılabilecek" faaliyetlerde bulunmasından endişe duyduğunu açıkladı.
Uzmanlar ABD'nin daha sert yaptırımlar uygulayarak İran'ın en büyük gelir kaynaklarından biri olan petrol ihracına zarar verme çabalarıyla Tahran üzerindeki baskının büyük ölçüde arttığını belirtiyor.
Düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü'nün Saban Ortadoğu Politika Merkezi'nden Suzanne Maloney, "İranlılar az vererek çok almanın hesabını yaparken ABD ve müttefikleri de Tahran'dan daha fazla taviz koparmak için yaptırımları arttırma yoluna gidiyor" dedi.
Bazı uzmanlar, Bağdat'ta altı ülkenin katılacağı görüşmeler öncesinde alınan bu yeni yaptırım kararlarının ters etki yaratabileceği uyarısında bulunuyor.
Georgetown Üniversitesi'nden Profesör Paul Pillar, "Anlaşmaya varmak için, yeni yaptırım kararları almak değil, taviz vermeleri durumunda yaptırımların gevşetileceği konusunda İran'ı ikna etmek gerekir" dedi.
İran ile uluslararası müzakereler 2011 başlarında kesilmişti.
Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Tahran'da
Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Yukiya Amano Tahran'a gitti.
Amano İran'ın nükleer programı ile ilgili bir anlaşmaya varılması konusunda iyimser olduğunu söyledi.
Yukiya Amano İran'ın nükleer müzakerecisi Said Jalili ile görüşecek.
Bu ziyaret Çarşamba günü dünyanın önde gelen 6 ülkesinden yetkililerin Bağdat'ta İran ile bir araya gelmesi öncesinde yaşanıyor.
İran, Batılı devletlerin nükleer silah geliştirmeye çalıştığı yönündeki iddialarını ısrarla reddediyor.
Tahran, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun ilgili tesislerde inceleme yapmasına, yetkilerle görüşmesine ya da belgeleri incelemesine dört yıldır izin vermiyor.
Viyana havaalanında bir açıklama yapan Amano, ''Bence bu, bir anlaşmaya varmak için doğru zaman. Hiç birşey kesin değil ancak ben oraya yapıcı bir ruh haliyle gidiyorum'' dedi.
Amano sözlerine ''Atom Enerjisi Kurumu ile İran arasında yaşanan müzakerelerin son birkaç aşaması, oldukça ümit vericiydi. Bu yüzden İran'ı ziyaret etmek için şu anın doğru olduğuna karar verdim. Yetkililerle doğrudan görüşeceğim" diyerek devam etti.
'İyi niyet gösterisi'
Bu iyimser yaklaşıma rağmen, uzmanlar geçmişteki müzakerelerin sürekli başarısızlıkla sonuçlandığına dikkat çekiyor.
Şubat ayında İran, Atom Enerjisi Kurumu'nun nükleer tesislerini ziyaret etmesini reddetmişti.
İran Dışişleri Balanı Ali Ekber Salihi, Amano'nun ziyareti ile ilgili olarak İran öğrenci haber ajansına ''Biz, bu ziyareti bir iyi niyet gösterisi olarak algılıyoruz'' dedi.
Bağdat'ta gerçekleştirilecek görüşmelere İngiltere, Çin, Fransa, Rusya, Almanya ve ABD katılacak.
Bu ülkeler İran'ın atom enerjisi üretme programını, nükleer silah geliştirme planlarını gizlemek için kullandığından şüphe ediyor.
Birleşmiş Milletler, ABD, AB, Kanada, Japonya ve Avustralya, İran'ı Atom Enerjisi Kurumu ile iş birliği yapmaya zorlamak için ülkeye yaptırımlar uygulamaya başladı.
Bu ülkeler İran'la olan petrol alışverişlerini, silah ticaretini, genel olarak tüm mali ilişkilerini, uranyum üretiminde kullanılabilecek teknoloji satışını kısıtladı.
(BBC Türkçe)