ABD özür dilemeyecek

Barack Obama, Hiroşima'yı ziyaret eden ilk ABD Başkanı olacak. Obama, cuma günü yapacağı ziyarette, 1945 yılındaki nükleer katliam için özür dilemeyeceğini açıkladı. Pazartesi günü bir Japon televizyon kanalına mülakat veren Obama, özür dileyip dilemeyeceği yönündeki soruyu, “Hayır. Çünkü hükümet başkanları savaşın ortasında her tür kararı alabiliyor. Soruları yöneltmek ve yanıtları araştırmak tarihçilerin görevi“ diye yanıtladı.

1945 yılı Ağustos ayında Amerikan savaş uçaklarından Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombaları 200 bini aşkın kişinin ölümüne yol açmıştı. Nükleer saldırıda en az 120 bin kişi hemen ölürken, 100 bini aşkın kişi daha sonra radyasyonun uzun vadeli etkileri nedeniyle yaşamını yitirmişti. ABD, şimdiye kadar atom bombası kullanımı nedeniyle resmi olarak özür dilemedi.

Truman'ın tezi

Dönemin ABD Başkanı Harry Truman, yapımı kısa süre önce tamamlanmış olan atom bombalarını, ‘Japonya'yı hızla teslim olmaya zorlamak ve böylece daha fazla kurban verilmesinin önüne geçmek‘ için kullandıklarını açıklamıştı.

Truman, 1955 yılında yayımlanan hatıralarında, atom bombası kullanılmaması durumunda Japonya'ya kara harekatı düzenlenmesi gerekeceği, böyle bir harekatın da en az 500 bin Amerikan askerinin canına mal olacağı tezini savunmuştu.

Japon İmparatoru Hirohito, Hiroşima'dan dört gün sonra Nagazaki'ye de atom bombası atılmasının ardından 10 Ağustos'ta Japonya'nın teslim olduğunu ilan etmişti.

Truman'ın, atom bombası kullanımının ölenlerin sayısından fazla yaşamı kurtardığı tezi, uzun yıllar ABD'nin resmi tezi olageldi. Ancak tarihte şimdiye kadar tanık olunan en zalim silahlı saldırı kabul edilen Hiroşima ve Nagazaki konusunda farklı görüşler de giderek daha yüksek sesle dile getiriliyor.

‘Ordu yönetimi karşıydı‘

Massachusetts Üniversitesi'nden tarihçi Christian Appy, geçen yıl atom bombalarının atılmasının 70'inci yılı dolayısıyla kaleme aldığı bir makalede dönemin en üst rütbeli yedi general ve amiralinden altısının, yeni silahın kullanılması için bir sebep görmediğini kaydetti. Makalede, üst düzey ordu yetkililerinin, Japonların zaten fiili olarak yenildiğine ve kara harekatı olmadan da teslim olma olasılığına dikkat çektikleri belirtildi.

Ordu üst düzey yetkililerinden nükleer saldırıyla ilgili etik çekinceleri olanlar arasında, daha sonra Başkan olan General Dwight Eisenhower da bulunuyordu. Truman'ın Genelkurmay Başkanı William Leahy, atom bombasının savaşta kullanılmasını ‘bildiğim her tür Hristiyan ahlakına ve savaş hukukuna aykırı‘ diye nitelendirmişti.

Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Başkan Barack Obama'nın Hiroşima ziyaretinde, bu tür tartışmalara girmeyeceği bildirildi. Obama, ziyaretinde atom bombası kurbanlarını anacak ve nükleersiz bir gelecek vizyonunu öne çıkaracak.