ABD: Türkiye, Mısır ve İsrail arasında bir anlaşmayı memnuniyetle karşılarız; bu konuda Türkiye tarafında bazı işaretler gördük
ABD'nin eski Türkiye Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Suriye'nin kuzeydoğusunda varılan anlaşmaya rağmen Türkiye'nin ABD'nin buradaki varlığından memnun olmadığını kaydetti. Jeffrey, "Bizim için en büyük sorun S-400" derken Türkiye için en büyük sorunun Fethullah Gülen'in iade edilmemesi ve ABD'nin Suriye'deki planları olduğunu kaydetti. Jeffrey, ABD'nin Mısır, İsrail ve Türkiye arasında bir anlaşmayı memnuniyetle karşılayacağını belirterek, "Bu konuda özellikle Türkiye tarafında bazı işaretler gördük. Joe Biden yönetimi de bunu destekler" ifadesini kullandı.
İngiltere'deki Türkiye Çalışmaları Merkezi tarafından düzenlenen panelde ABD-Türkiye ilişkilerini değerlendiren Jeffrey, Orta Doğu'da İsrail'le Arap ülkeleri arasında normalleşme anlaşmalarının ardından ABD'nin Mısır, İsrail ve Türkiye arasında bir anlaşmayı memnunlukla karşılayacağını belirtti. Jeffrey, "Bu konuda özellikle Türkiye tarafında bazı işaretler gördük. Joe Biden yönetimi de bunu destekler" diye konuştu. ABD'de 3 Kasım seçimlerinin resmi olmayan sonuçlarına göre Seçilmiş Başkan Joe Biden'ın öncelikli olarak bu konuya odaklanmasının mümkün olduğunu söyleyen Jeffrey, bunun nedenini "Çünkü şu anki durum bizim bölgedeki tüm ittifak sistemimize gölge düşürüyor" dedi.
S-400 sorunu ve ilişkilerde gerilim
Amerika'nın Sesi'nden Pınar Sayar Kızılçalı'nın haberine göre; Jeffrey, ABD ve Türkiye arasındaki ikili ilişkilerin bozulmasının gerekçeleri arasında Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının yanı sıra ABD'nin PKK'nın uzantısı olan YPG'ye ve bu yapıyı da içinde barındıran Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) destek vermesini gösterdi.
Türkiye'nin 2017'den sonra ABD'nin Suriye'nin kuzeyinde bulunma gerekçesinden şüphe duymaya başladığını belirten Jeffrey, Türkiye'nin ABD'nin SDG'yi baskı unsuru olarak kullanmasından ve daha büyük bir planı olmasından endişe ettiğini kaydetti. Bunun doğru olmadığını belirten Jeffrey, ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ve çevresinin buna inandığını, ilişkilerin de bu nedenle zorlaştığını kaydetti. Jeffrey, son yıllardaki ilişkilerin büyük kısmının da bu temelin üstüne kurulduğunu belirtti.
Jeffrey, ABD'nin S-400 hava savunma sisteminin Türkiye tarafından satın alınmasını istememesinin gerekçeleri olarak bu sistemin Suudi Arabistan, Hindistan ve Mısır tarafından da satın alınmasından duyulan endişeyi, ayrıca F-35 programının önemli bir ortağı olan Türkiye'nin Rus hava savunma sistemini satın almasının Rusya'nın F-35'ler açısından güvenlik tehdidi oluşturabileceği kaygısını gösterdi.
Türkiye için bir diğer anlaşmazlık konusunun Fethullah Gülen'e verilen sığınma hakkı olduğunu belirten Jeffrey, Gülen'in Türkiye'ye iade edilememesinin ardında yatan yasal zorunlulukları Erdoğan'a anlatmanın çok zor olduğunu belirtti.
"Türkiye NATO ittifakı için çok önemli"
Türkiye'nin NATO ittifakı içindeki önemine vurgu yapan Jeffrey, Soğuk Savaş'ın sonunda ABD ve NATO'nun dikkatinin Türkiye'nin yakın çevresine yöneldiğini söyledi. Jeffrey, Balkan Savaşları, Karadeniz civarındaki askıya alınmış sorunlar; Dağlık Karabağ, Abhazya, Kırım, Afganistan, Orta Doğu, Filistin, Suriye ve Irak'ın birer kırılma noktası olduğunu belirtti.
Türkiye'nin bu bölgelerde tarihi boyunca çıkarları ve güçlü geleneksel bağları olduğunu hatırlatan Jeffrey, Türkiye'nin gerek doğusundaki Kürecik Radar İstasyonuyla gerekse IŞİD'e karşı düzenlenenler dahil birçok operasyonda kullanılan İncirlik Üssü'yle, Bosna'da, Afganistan'da krizlere müdahale edilmesinde NATO operasyonlarına büyük yardımı olduğunu söyledi.
Jeffrey, Türkiye'nin ABD ve NATO politikası için Avrasya'da çok merkezi konumda olduğunu belirtti, bunun Türkiye'yle ilişkilerin önemli bir eksenini oluşturduğunu vurguladı. Orta Doğu'ya erişimde Türkiye'nin coğrafi olarak hayati olduğuna dikkat çeken Jeffrey, ancak Türkiye'nin Batı ittifakında sorun teşkil eden bir konuma geldiğini belirtti.
"Herhangi bir ülke NATO'dan çıkabilir, ama çıkartılamaz"