ABD'de iş kuyrukları uzadı, işsizleri beslemek zorlaştı

Küresel kredi krizine neden olan finans kuruluşlarına yüzlerce milyar dolarlık kurtarma planlarıyla ayakta kalma şansı tanınırken, kriz nedeniyle işsiz kalan asıl kurbanlar giderek büyüyen yığınlar oluşturuyor. İş bulma merkezlerinin önlerinde uzayan kuyruklar hemen her yaş ve çalışma alanından insanları bir araya getiriyor. Bu insanlar daha önce akıllarından bile geçirmedikleri düşük ücretler karşılığında işlere girebilmek için şansın yüzlerine gülmesini bekliyor. İşsizlik oranının ağustosta yüzde 9,8'e yükseldiği Türkiye'de, Taşkömürü Kurumu'nun maden ocaklarında çalıştırmak üzere açtığı 3 bin kişilik kadro için aralarında 1160 üniversite mezununun bulunduğu 37 bin 196 kişi başvurmuştu. Ağır kalasları tek başına taşıma gibi zor sınavları geçenler arasından geçen hafta çekilen kura ile 1175 YTL maaşlı işe girmeyi hak kazananlar büyük sevinç yaşamıştı. İş ve İşçi bulma Kurumu'na ekimde yapılan başvuru sayısı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 127 artarken son3 ayda işsizlik ödeneği başvurusu yapanlar bir önceki yıla göre yüzde 55 arttı. 1-19 Kasım tarihleri arasında 29 bin 601 kişi İŞKUR'a başvururken, 101 bin 938 kişi de kurumun faaliyetlerinden yararlanmak için başvurdu. Kimi zaman başvuru yoğunluğu nedeniyle işe alma sınavlarının stadyumlarda yapıldığı Türkiye, kuyruk görüntülerine alışık. Öte yandan dünyanın en büyük ekonomisine sahip olan ABD'de yüzde 6,5'e ulaşarak son 16 yılın en yüksek seviyesine gelen işsizlik oranı ve 1929'daki Büyük Buhranı andıran iş başvurusu kuyruğu görüntüleri, hem yetkililerin hem de halkın endişelerini körüklüyor. New York Times gazetesinin dün yayımladığı bir habere göre, 52 yaşında, deneyimli bir marangoz olan Ron Jones ile yemek pişirme sanatları lisansına sahip 20 yaşındaki Jamaikalı göçmen Jerome Grant, nakliye şirketi United Parcel Service'in 2 aylığına geçiçi işçi ilanı verdiği kariyer merkezine başvuranlar arasında yer aldı. 1 saatine 8.5 dolar ödenecek olan iş için 150 kişilik kadro açılmıştı, ancak başvuranların sayısı 300'ü aştı. 52 yaşındaki adam bilgisayar öğreniyor ABD'de Kongre'nin on yıl önce aldığı kararla 2 bin 942 kariyer merkezi kuruldu. Tek adımlı kariyer merkezi olarak anılan bu kurumlarda federal programlar dahilinde işe alım süreci tek elden yürütülüyor. Bu merkezlerde iş ve işçi bulmanın yanı sıra eğitim, işsizlik sigortası ve bedava yiyecek kuponu gibi sosyal programlardan yararlandırma çalışmaları da yürütülüyor. Krizin etkisini iyice hissettirmeye başlamasıyla bu merkezler acil servislere döndü. Merkezlere başvuranlar arasında paket taşıyarak para kazanma şansı elde etmek isteyen 2 çocuk annesi bir kadın ve 52 yaşında ilk kez bilgisayar kullanmayı öğrenmeye başlayan bir adam da var. Daha önce haftada 1080 dolar kazanan 51 yaşındaki Brad Hall, ekim ayında işini kaybettikten sonra eşi ile birlikte haftada 300 dolarlık işsizlik ödeneği ile geçinmek zorunda kaldı. 2005'te ABD'de federal işgücü hizmetlerinden yararlananların sayısı 14 milyondu. Bu yıl bu rakamın 20 milyona ulaşması bekleniyor. Kongre, işsizlik ödeneklerinin süresini uzattı ancak Çalışma Bakanlığı bu yılki federal bütçede istihdam programlarına ayrılan payın yüzde 1,74 azaltılarak 3.7 milyar dolara indirildiğini bildirdi. 2000-2007 yılları arasında bu alanda yapılan kesinti yüzde 14'ü buldu. ABD'de eylülde 284 bin, ekimde ise 240 bin kişi işten çıkarıldı. Yılbaşından bu yana işten çıkarılanların sayısı 1.2 milyonu buldu. Kriz öncesinde çok hızlı büyüyen bölgelerde düşüş de çok hızlı yaşanıyor. Bunlardan biri olan Broward County'de son üç ayda 36 bin kişi kariyer merkezleri aracılığıyla iş aramaya başladı. İş arayanlarda geçen yıla göre yüzde 60 artış olurken, iş bulma aranı üçte bir azaldı. Kamu yardımı alan ailelerin sayısı da yüzde 40 arttı. Yarı zamanlı işlerde patlama yaşanıyor Reuters'ın dün geçtiği bir haber de, aylarca tam zamanlı iş arayıp bulamayanların sonunda yarı zamanlı (part time) işlere razı olduklarını gösteriyor. 24 yaşında 2 çocuk babası olan ve inşaat sektöründeki işini kaybettikten sonra 7 ay iş bulamayan Lorenzo Henderson, en sonunda bir süpermarkette haftada üç gün çalışmaya başladı. Henderson yaşadıklarını anlatırken, "İşten çıkarıldığımda kısa bir süre sonra çalışmaya başlayacağımı düşünmüştüm, yedi ay geçti hâlâ iş bekliyorum" dedi. Ekim ayında ABD'de yarı zamanlı çalışanların sayısı 645 bin artarak 6.7 milyona yükseldi. Ekonomistler bu durumun resesyonun derinleşmesinin bir işareti olmasından korkuyor. İşsizler yemek bulma telaşında İşsiz kalanlar gıda bulmakta da zorlanıyor. ABD'li sivil toplum kuruluşlarının açıklamalarına göre son 4 ayda gıda yardımı talebi yüzde 20 arttı. Wall Street Journal gazetesinin geçen hafta yayımladığı bir habere göre, San Fransisco Gıda Bankası'nın yöneticileri kendilerine ayrılan fonun artırılmasına rağmen, talep artışını karşılayamayacaklarını bildirdi. Perakende devi Wal-Mart geçen hafta gıda bankalarına ülke genelindeki mağazalarından gıda yardımı yapma ve nakit katkısını artırma teklifinde bulundu. Wells Fargo, Kraft Foods ve Newman's Own gibi şirketlerin de yardımlarını artırması bekleniyor. Gıda bankalarının oluşturduğu sistem son 20 yılda milyonlarca kişiye gıda yardımı yaptı. Geçen yıl her dokuz aileden biri gıda yardımı aldı. Gıda bankaları gıda üreticilerinin üretim fazlalarından elde ettiği büyük miktarda gıdayı depolayıp yeniden paketleyerek gıda dağıtım merkezlerine yolluyor. Ancak son yıllarda tüketicilerin taze yiyeceklere yönelmesi sonucunda konserve gıda üretiminin azalması, üreticilerin üretim ve dağıtımda verimliliği artırması ve hükümetin gıda programlarındaki azalma gıda bankalarının işini güçleştiriyor. Kredi kartı şirketleri koşulları sıkılaştırdı MarketWatch sitesinde önceki gün yayımlanan bir habere göre, kredi kartı dağıtan kuruluşlar artan kayıplar karşısında faiz oranlarını ve ücretleri artırırken, kart limitlerini de aşağıya çekti. Kredi kartı müşterilerinin ödeme dengesine bundan böyle daha çok dikkat edilecek. JP Morgan Chase ocaktan itibaren kredi kartı müşterilerinden 10 aylık ücret talep edecek. Asgari ödeme oranı da yüzde 2'den yüzde 5'e çıkarıldı. Citigroup'un 10 milyon müşterisi daha yüksek faiz ödeyecek. American Express de faiz oranını yükseltecek. Uzmanlar bu durumu "Bankalar bütçelerini sağlıklı bir yapıya kavuşturmak için müşterilerinin ödemelerini zamanında yapmasını istiyor" sözleriyle açıklıyor.