ABD'den BM'nin Kudüs tasarısına veto

ABD Başkanı Donald Trump tarafından İsrail'in başkenti olarak tanınan Kudüs'ün statüsüyle ilgili tartışmalar bir kez daha BM Güvenlik Konseyi'ne taşındı.

Güvenlik Konseyi, Kudüs'ün statüsünü ya da demografik yapısını değiştirmeye yönelik karar ve eylemlerin "hiçbir yasal hükmü olmadığını" belirten bir tasarıyı oyladı. Söz konusu kararların "geçersiz olduğunu ve iptal edilmesi gerektiğini" belirten tasarı, ABD dışındaki diğer 14 BM Güvenlik Konseyi üyesince kabul edildi.

Oylamada veto hakkını kullanan ABD'nin BM Daimi Temsilcisi, söz konusu karar tasarısını "hakaret" olarak tanımladı ve "Bu unutulmayacak" dedi. Haley, son altı yıl içinde verdikleri bu ilk veto kararının, ABD'yi değil, diğer konsey üyelerini utandırması gerektiğini söyledi ve Trump'ın ABD büyükelçiliğini Tel Aviv'den Kudüs'e taşıma kararının geçmişteki BM Güvenlik Konseyi kararlarıyla "tamamen uyumlu" olduğunu belirtti.

Mısır tarafından sunulan ve ABD ya da Trump'a doğrudan atıfta bulunulmayan karar tasarısı, aynı zamanda "tüm devletleri kutsal Kudüs kentinde diplomatik misyon kurmaktan imtina etmeye" çağırıyordu. Tasarı ayrıca, Kudüs'ün nihai statüsünün İsrail ve Filistinliler arasında yapılacak doğrudan müzakereler neticesinde belirlenmesini öngören BM kararlarına tüm ülkelerce uyulması talebinde bulunuyordu.

Oylamada, ABD'nin önemli müttefiklerinden olmalarına rağmen İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya ve Ukrayna da tasarı lehinde oy kullandı. BM Güvenlik Konseyi'nde kabul edilebilmesi için lehte dokuz oy alması gereken bir tasarı, daimi üyeler ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Rusya'dan birinin veto hakkını kullanması durumunda reddediliyor.

Netanyahu'dan teşekkür

ABD temsilcisinin kullandığı veto hakkı, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'dan büyük övgü aldı.

Netanyahu, Twitter'dan paylaştığı video mesajında, "Teşekkürler Büyükelçi Haley. Hanuka Bayramı'nda bir Makkabi gibi konuştunuz. Gerçeklik mumunu yaktınız. Karanlığı dağıttınız. Bir kişi, çok olanı yendi. Gerçek yalanları yendi. Teşekkürler Başkan Trump. Teşekkürler Nikki Haley" dedi.

Filistin'den BM Genel Kurulu'na acil toplantı çağrısı

Filistin Dışişleri Bakanı Riyad al Maliki, Ramallah'ta gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD'nin veto kararının ardından BM Genel Kurulu'nu acil toplantıya çağıracaklarını duyurdu.

Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas'ın sözcüsü ise ABD'nin vetosunu "kabul edilemez" olarak niteledi. Sözcü, ABD'nin kararının, "saygısızlık yaptığı uluslararası toplumun istikrarını tehdit ettiğini" belirtti.

Abbas'ın danışmanlarından Nebil Ebu Rudeyna da "provokasyon" diye tanımladığı ABD'nin vetosunun "bölgede barış sağlanmasına yardımcı olmayacağını" ifade etti.

Türkiye'den tepki

Türk Dışişleri Bakanlığı da yayımladığı yazılı açıklamayla ABD'nin BM Güvenlik Konseyi'ndeki veto kararını "esefle karşıladığını" duyurdu.

"Uluslararası hukuk ve meşruiyet gözetilerek hazırlanan, tüm ülkelere Kudüs konusunda ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarına uyma çağrısında bulunan söz konusu tasarının ABD tarafından veto edilmesi, bu ülkenin tarafsızlığını yitirdiğini bir kez daha ortaya koymuştur" ifadesi kullanılan açıklamada, ABD’nin oylamada yalnız kalmış olmasının, Kudüs’le ilgili kararının "hukuk dışılığının en somut göstergesi" olduğu belirtildi.

Açıklamada, "BM Güvenlik Konseyi'nin bölgesel barış ve istikrar üzerinde yansımaları olacak böyle bir konuda tüm uluslararası toplumun iradesine aykırı olarak işlevsiz bırakılması kabul edilemez" diye eklendi.

Erdoğan ve May telefonda görüştü

ABD'nin veto kararı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İngiltere Başbakanı Theresa May arasındaki telefon görüşmesinde de gündeme geldi.

Reuters'a konuşan cumhurbaşkanlığı kaynaklarına göre, iki lider Kudüs'teki sorunun çözümü için uluslararası toplumun "yoğun çaba" göstermesi gerektiği konusunda mutabık kaldı. Erdoğan ve May'in, bölgedeki barış sürecini tehlikeye atacak yeni gerilimlerden kaçınılması gerektiği hususunda da görüş birliğine vardığı belirtildi.

Trump 6 Aralık'ta yaptığı açıklamada Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdığını ve Tel Aviv'de bulunan Amerikan Büyükelçiliği'nin Kudüs'e taşınacağını duyurmuştu. ABD'nin Kudüs konusunda onlarca yıldır sürdürdüğü politikanın aksi yönde bir adım atan Trump'ın bu kararı, nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkelerin yanı sıra Washington'ın Batılı müttefiklerinin de tepkisine neden olmuştu.

DW/AFP/dpa/AP,CÖ/BK

© Deutsche Welle Türkçe