ABD'den Türkiye'ye Heybeliada çağrısı: Yeniden açılsın
ABD Temsiciler Meclisi Dışilişkiler Komitesi’ne bağlı Avrupa, Avrasya ve Yükselen Tehditler Alt Komitesi, Heybeliada Ruhban Okulu’nun yeniden açılması çağrısına yer veren tasarıyı oy birliği ile kabul etti. Tasarıda azınlıklara yönelik reformlar memnuniyetle karşılanmakla birlikte Türkiye’den Ruhban Okulu’nun koşulsuz ve erteleme olmadan yeniden açılması talep ediliyor.
Oturumda ilk sözü tasarıyı Kongre'ye sunan Cumhuriyetçi Milletvekili Gus Bilirakis aldı. Bilirakis, Ortodoks Hristiyanlar olarak Türkiye'de son dönemde inanç özgürlüğü alanındaki gelişmelerden memnuniyet duyduklarını söyledi. Zaman gazetesinden İhsan Denli'nin haberine göre, bununla birlikte atılan adımların yeterli olmadığına dikkat çeken Bilirakis, "Bu tasarı açık olarak Türk hükümetine son olumlu adımı atması çağrısında bulunuyor" dedi. Dünya genelinde 300 milyondan fazla Ortodoks'un bu kararı beklediğine vurgu yaptı.
Komite Üyesi Bill Keating yaptığı konuşmada, Heybeliada Ruhban Okulu'nun yeniden açılması durumunda son döndemde gelişme gösteren Türkiye-Yunanistan ilişkilerini daha da güçlendireceğine dikkat çekti. Okulun Ortodokslar ve bölge açısından önemine değinen Keating, birçok kişinin yeni demokrasi paketinde bu konunun yer almamasını şaşkınlıkla karşıladığını söyledi. Türkiye'nin büyük ilerleme kaydettiğinin farkında olduğunu belirten Keating, "Çok geç kalındığını düşünmüyorum" dedi.
Komite Başkanı ve Temsilciler Meclisi Türkiye Dostluk Grubu Üyesi Dana Rohrabacher, Türkiye'nin bağımsız ve onurlu bir ülke olarak kendi değerlerine göre bir karar vereceğini ifade etti. Türkiye'den Müslüman bir ülke olarak ABD ve dünyanın geri kalanına insan haklarına ve başkalarının dini inançlarına saygı gösterdikleri mesajını göndermelerini istediklerini belirten Rohrabacher, "Türk Hükümeti ve Türk halkı iyi niyetlerini göstermek adına Heybeliada Ruhban Okulu'nu açmaktan daha güzel bir mesaj gönderemez." dedi. Rohrabacher, "Bugün bize 'endişelenmeyin biz sizin ve batı dünyasının dostuyuz' mesajı vermelerini istiyoruz" şeklinde konuştu.
Tasarı geçtiğimiz Mayıs ayında Cumhuriyetçi Milletvekili Gus Bilirakis tarafından 12 milletvekilinin desteğiyle sunulmuştu. Bu sayı zamanla yeni milletvekillerinin eklenmesi ile 33'e yükseldi. Tasarının yürürlüğe konması için önce üst komiteden daha sonra Kongre'nin iki kanadı Temsilciler Meclisi ve Senato tarafından onaylanması gerekiyor.
Ruhban okulu ne zaman ve neden kapandı?
1971’de Anayasa Mahkemesi tarafından bütün özel yükseköğretim kurumlarının bir devlet üniversitesine bağlanması kararlaştırıldı. Heybeliada Ruhban Okulu da ‘özel yüksekokul’ statüsünde değerlendirildi. Okulun varlığını sürdürebilmesinin ancak Türk üniversitelerinden birisine veya bir ilahiyat fakültesine bağlanarak mümkün olabileceği belirtildi. Patrikhane’nin, okulun Türk üniversitelerine bağlanmasını istememesi üzerine Heybeliada Ruhban Okulu kapatıldı.