ABD'li Cumhuriyetçiler'den, Türkiye lobisi

YILDIZ YAZICIOĞLU Washington

Washington'daki kulisler 24 Nisan tarihi yaklaştıkça Ermeni Diasporası'nın anma ve anımsatma etkinlikleriyle hareketlenmişken Türkiye lehine sürpriz bir karar tasarısı ABD Kongresi'nde imzaya açıldı. Cumhuriyetçi Virginia Foxx, ABD Başkanı Barack Obama'yı de referans göstererek, ABD Temsilciler Meclisi'ni, "Türkiye, ABD'nin en önemli stratejik ortaklarından birisi" ifadesini resmileştirme çağrısında bulunuyor.

Türk - Amerikan ilişkileri her Nisan ayında ABD Kongresi'nde 'Ermeni soykırımı' iddiasını resmileştirme çabasındaki karar tasarısı ya da girişimi gündeme gelmesiyle "bahar" havası yerine adeta fırtınalı günler yaşar. Washington'daki politik takvimde 24 Nisan tarihi, Türk tarafı açısından ABD Kongresi'nden yasa niteliğinde 'Ermeni soykırımı' iddiasını tanıyan resmi bir karar çıkmasını önleme ve ABD Başkanı'nın yazılı açıklamasında 'soykırım' sözcüğünü kullanmaması sağlama meselesi anlamına gelir. Milliyetçilikten uzak, yaşanmış acıları her iki pencereden anlama çabasındaki ister Türk ister Ermeni olsun herkes için 'soykırım' sözcüğüne kilitlenmiş cepheleşme rüzgarı eser. Ermeni Diasporası açısından ABD'deki günlük yaşam meselesi haline dönüştürdükleri Amerika'da 'soykırım' ifadesini her noktada resmileştirme çalışmaları bağış kampanyaları, gösteriler, yürüyüşler, mezar ziyaretleri, fotoğraf sergileri gibi onlarca etkinliğe neden olur. Peki netice ne mi olur? Türk - Amerikan ilişkilerinde karşılıklı açıklamalarla ortam yumuşatılmaya çalışılırken, Türkiye'nin Ermenistan sınırı kapalı kalır ve aslında pekçok ortak kültürel değerlere sahip olan ABD'deki Türkler ve Ermeniler ayrı ayrı yaşamayı sürdürür. ABD'deki politikacılar da bu mesele üzerinden ülke içinde vaadler vermeye devam eder. İşte bu tablodaki renklerde ve simalarda zaman zaman küçük değişiklikler olsa da Nisan ayı Washington'da böyle geçer.

Ancak bu seneki tabloda, Türk tarafı lehine bir karar tasarısıyla önemli bir değişiklik yaşanıyor. Geçtiğimiz Kasım ayındaki seçimlerle birlikte Cumhuriyetçi Parti'nin çoğunluğu ele aldığı ABD Temsilciler Meclisi, bu sefer Türkiye lehine bir karar tasarısı gündemiyle karşı karşıya. Türk Dostluk Grubu Eş Başkanı olan Kuzey Carolina milletvekili Virginia Foxx, H.Res.221 sayılı bir karar taslağını Kongre'de imzaya açtırdı. Karar taslağı, ABD Kongresi nezninde "Türkiye'nin, ABD'nin en önemli stratejik ortaklarından birisi" sayılmasını ve her 29 Ekim'de "Türk halkı ve hükümetini Cumhuriyet Bayramı nedeniyle kutlamayı" öngörüyor.

Türkiye övülecek

Tasarı eğer ABD Temsilciler Meclisi'nde kabul edilirse, "Türkiye'nin demokrasisini güçlendirmesi ve bölgesinde istikrar kaynağı haline gelmesinin övülmesi" de kararlaştılacak. Bunun yanında "Türkiye'nin, terörizmle küresel mücadeleye olan katkısını da teşekkür edilmesi" karara bağlanacak.  

Karar gerekçelerinde ise, "Türkiye, çoğunluğu Müslüman nüfusuyla laik, çoğulcu, Batı yönünde demokratik" bir ülke olarak tanımlanıyor. Cumhuriyetçi Foxx'un imzasını taşayan karar taslağında, Başkan Obama'nın Türkiye'yi stratejik ilişki ortağı olarak tanımlaması da gerekçe olarak sunuluyor. ABD ve Türkiye'nin, demokrasi, çeşitlilik, sivil hayat gibi pekçok değeri paylaştığı ifade ediliyor.

Patara anımsatıldıGerekçeler arasında tarihteki ilk eyalet demokrasisi uygulamalarından birisi olduğu düşünülen Likya Devleti'nin meclisine evsahipliği yapan Patara'nın zikredilmesi ise dikkat çekiyor. Gerekçede, Türkiye topraklarındaki Patara'nın ABD'nin Kurucu Babaları'na (George Washington, Benjamin Franklin gibi isimler kastediliyor) ilham kaynağı olduğu belirtiliyor.

Gerekçelerde, Türkiye ile ABD'nin ilişkisi hakkında ticari, kültürel ve tarihi örnekler de sunuluyor. Türkiye'nin ekonomisi hakkında da rakamlar veriliyor.

Taslakta, bu gerekçeler çerçevesinde Türkiye'nin ABD için önemini gösterecek yasal bir karar alınması beklentisi vurgulanıyor.

Son olarak Türkiye lehine böyle bir karar taslağı karşısında Nisan ayı psikolojisi içerisindeki ABD Kongresi'nden ve Ermeni Diasporası'ndan nasıl tepkiler geleceğini ise hep birlikte izleyeceğiz.