Adalet Atlası: 1915 tartışmaları; hafızayla adalet talebi arasında nasıl bir ilişki var?

Anadolu Kültür’ün hazırladığı 'Adalet Atlası' podcast serisinin 'Hafızayla tanıklık' başlıklı dördüncü bölümünde avukat ve yazar Fethiye Çetin, antropolog Adnan Çelik ve Hafıza Merkezi kurucularından akademisyen Özgür Sevgi Göral, '1915 Ermeni Soykırımı' tartışmalarından yola çıkarak hafızayla, geçmişte yaşananları konuştu.

Fethiye Çetin’in Metis’ten çıkan ve anneannesi Heranuş Gadaryan’ın 1915’te yaşadıklarını anlattığı 'Anneannem' kitabıyla açılan bölümde konuklar, Ermenilerin ve Kürtlerin 1915’i hatırlama biçimlerindeki farkları ve dönüşen hafıza rejimleri üzerine görüşlerini dile getirdiler. 

Hazal Özvarış’ın moderatörlüğünü yaptığı bölümde yanıtı aranan sorular şöyle:

"Failin ve mağdurun hafızası nasıl oluşuyor? 1915’i hatırlarken kadınların ve erkeklerin anlattıkları nasıl farklılaşıyor?"

"Kürtçenin yasaklı olması 1915 anlatılarına nasıl bir imkân açıyor?"

"Geçmiş nasıl önümüze çıkıyor?"

"İmtiyazlı Türk ve Müslüman grup Anneannem’i okuduğunda nasıl tepkiler verdi?"

"Hafızayla adalet talebi arasında nasıl bir ilişki var?"

"Heykellerin bugün yıkılması ne demek?"

"Bugünden yarına nasıl bir hafıza kalacak?"

Adalet Atlası nedir?

Güncel hak ihlallerinden yola çıkan, ancak adaleti hukukla sınırlamayan bu seri 15 bölümden oluşuyor. Bölümlerde, müzikten adli tıbba, yapay zekâdan sinemaya pek çok alanın adaletle kesişim noktaları konuşuluyor. Her bir bölümde akademiden sanata farklı disiplinden iki veya üç konuk, Hazal Özvarış moderatörlüğünde soruları yanıtlarken sohbet ediyor.

Adalet Atlası sohbetlerinde, adaletsizlik çıkmazları üzerine kurulu tragedyaların günümüzdeki anlamına, adil olanın ne olduğuna nasıl karar verdiğimize, Orta Çağ'da yargılanan çekirgelere, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi gözde yazarların yazmadıklarıyla adalet anlayışımızı nasıl şekillendirdiğine ve daha pek çok konuya değiniliyor. Bugüne, geçmiş ve gelecek ile birlikte bakmaya çalışan bölümlerde adaletsizliklerle biçimlenen bugünden yarına nasıl bir adalet bıraktığımız da sorgulanıyor.

Neden podcast, neden bu bölümler?

Anadolu Kültür, bazı üniversitelerin de kapatıldığı, ifade özgürlüğünün çeşitli yollarla sınırlandırıldığı günümüzde adaleti en baştan düşünmeye ihtiyaç duyanlara ulaşabilmek için araç olarak podcasti seçti.

Pandemi dönemine denk gelişiyle, çoğu çevrimiçi yapılan sohbetlerde hangi konuların ele alınacağını Danışma Kurulu belirledi. Kurulda, psikososyal çalışmalar ve film sosyolojisi alanlarında çalışan akademisyen Umut Tümay Arslan, hukuk sosyolojisi, insan hakları ve devlet kuramı çalışan hukukçu Kasım Akbaş, Altyazı Fasikül: Özgür Sinema projesinin yürütücüsü sinema yazarı Senem Aytaç, geçmişle yüzleşmenin yanı sıra nörobilim ile adalet ilişkisini araştıran hukukçu Ozan Erözden, feminist hukuk teorisi ve Nazi dönemi hukuk uygulamalarını çalışan hukukçu Ceren Akçabay ve Osmanlı edebiyatları ve karşılaştırmalı edebiyat alanında çalışan akademisyen Mehmet Fatih Uslu yer aldı.

Yeni bölümlere ne zaman, nasıl ulaşabilirsiniz?

15 Ekim’den itibaren her Perşembe, yeni bir bölüm tüm podcast mecralarında yayına giriyor. Spotify ve Apple Podcasts gibi platformların yanı sıra dinleyiciler, Anadolu Kültür'ün internet sitesinden ve Adalet Atlası'nın sosyal medya hesaplarından içeriğe ulaşabilir.

Konulara dair daha fazlasına erişmek isteyen dinleyiciler için, konukların konuya dair önerdiği filmler ve okumalar sosyal medya hesaplarından (Twitter, Facebook, Instagram) paylaşılıyor.