AFP, 'İstanbul'un özellikle deniz kıyısındaki semtlerinde bir zamanlar dolup taşan kafe ve barlarda, alkolde yüzde 50'ye yakın vergi artışının ardından, artık sadece boş masalar kaldığına' dikkat çekti. Türkiye'den 'çoğunluğu Müslüman bir ulus, ama resmen laik bir devlet' diye söz edilen haberde, içkiden alınan yüksek vergi, 'muhalifleri tarafından sıklıkla modern Türkiye'nin temel direklerini aşındırmakla suçlanan bir hükümetin alkol tüketimine indirdiği en büyük darbelerden biri' diye nitelendi.
"Bir adamın günlük parasının yarısını bir bardak biraya vermesini nasıl beklersin?"
Darbeyi en şiddetli hisseden semtlerden biri olan Boğaz'ın Avrupa yakasındaki Beşiktaş'a geçen AFP muhabirleri, çalıştığı barın önünde akşamın yoğun saatlerinde müşteri arayan Süleyman Güneş'in (32) hayal kırıklığına tercüman oldu. Güneş, "Eskisi gibi değil. Günün bu saatinde yüzde 80-90 dolu olurduki şimdiyse yüzde 30-40 civarında. Müşteriler menüdeki fiyatları görünce hemen kalkıp gidiyor. Bir adamın günlük parasının yarısını bir bardak biraya vermesini nasıl beklersin?"
Oysa Beşiktaş'ın üniversiteleri, meşhur futbol kulübü, genç nüfusu, çok sayıda kafe ve barıyla İstanbul'un en popüler ve hareketli semtlerinden biri olduğuna dikkat çeken AFP, ocak ayında hükümetin alkol ve tütün ürünlerine uygulanan özel tüketim vergisini yüzde 47.4 artırdığını hatırlatarak şöyle devam etti:
"Erdoğan, sürekli olarak alkol ve tütün tüketimine karşı tavır aldı"
"Dindar bir Müslüman olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sürekli olarak alkol ve tütün tüketimine karşı tavır aldı. Hükümeti 2013'te alkol satış saatlerini kısıtlayan bir yasa çıkardı ve geçen yıl pandemi kapanması sırasında satışlara daha fazla kısıtlama getirdi. Kendisi de Türklere sık sık anasonla tatlandırılmış milli içki rakı yerine ayran içmelerini tavsiye etti."
'Son zamlı fiyatların, diğer birçok ülkeden daha az olmasına rağmen, pandemi döneminin kısıtlamaları üzerine yüksek enflasyon ve yüksek kiralarla mücadele eden bireyler ve barlarla restoranlara ağır geldiğini' aktaran AFP, "Erdoğan'ın muhafazakar AKP'si 2002'de iktidara geldiğinde 70cl'lik bir şişe rakı 8 TL'ye mal oluyordu. Bugünse 249 liraya (16 avro) ki, bu ocak zamlarından önceki 175 liraya göre yüzde 42 artış demek" bilgisini paylaştı.
AFP'nin konuştuğu barmenler, bazı müşterilerin bir şişe birayı paylaştığı, bazılarının sadece bir kadeh şarap sipariş ederek saatlerce barda kaldıklarına tanıklık ettiklerini anlattı.
İstanbul'un Anadolu yakasındaki Kadıköy'ün popüler mekanları bile Ocak 2022 içki zamlarından sonra eski doluluğunu arıyor.
"Bu, ideolojik bir yaklaşımdır, vergiyle cezalandırmadır"
Çoğu kamu ve özel sektör çalışanı için yüzde 30-50'lik ücret artışına rağmen yüzde 50'ye yakın enflasyon ve yükselen gıda ve enerji fiyatlarının Türkiye halkının satın alma gücünü düşürdüğü belirtilen haberde, alkole yönelik son önlemlerin ardından içki satan dükkanların ve içkili mekanların kapanma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu vurgulandı.
AFP'ye konuşan tekel bayi Cihan İnce, "Alkol zaten pahalıydı. Son zamlar yangını körükledi" dedi. Türkiye Tekel Bayileri Platformu'nun kurucusu ve başkanı Özgür Aybaş, içki zamlarını 'küçük bir azınlığın mutlu çoğunluğa, yemek kültürüne, özel ve laik hayata tokat gibi indirdiği ceza' diye niteledi. Aybaş, "Bu, ideolojik bir yaklaşımdır, vergiyle cezalandırmadır, 'bizim gibi yaşa' diye dayatan yaptırımdır" dedi.
İstanbul'un Anadolu yakasında tekel işleten Şeref Binay, 'müşterilerinin yarısının evde alkol ürettiğini anlatırken "İçkiciler kimyager oluyor" diye espri yaptı.
Avrupa yakasının Beyoğlu semtinde, müşterileri bireysel tüketicilerden ziyade barlar olan tekel bayisi Serdar Bayar, fiyat artışlarının kaçak alkol üretimini tetikleyeceği konusunda uyardı. YouTube videolarının zaten evde nasıl alkol yapılacağını gösterdiğini belirterek şu uyarıda bulundu:
"Etil yerine metil koyduğun an kör olursun." Nitekim daha son içki zammı gelmeden önce, sadece aralık ayında 84 kişinin kaçak alkolden öldüğü basına yansımıştı.
Vedat3858 Bilgin takma adıyla 1300'den fazla abonesine nasıl evde rakı yapıldığını anlatan YouTuber, gerçek adını paylaşmadan, telefonda AFP'ye "Böylesi çok daha ucuz. Kendi ölçülerim ve tariflerim var. Beş litre rakı 100 liraya (12 euro) geliyor" dedi.
"Barda içki içmek bizim için bir rüya haline geliyor"
Bazı dükkanlar mekanın küçüklüğüne rağmen Instagram hesaplarını sürekli canlı tutarak veya içerde canlı müzik yaparak satışları teşvik etmek için yaratıcı yollara başvuruyor. Bu hayatta kalma çabasına rağmen, 20'li yaşlarındaki tüketici Batu umutsuz konuştu: "Barda içki içmek bizim için bir rüya haline geliyor. Özgürlükler kısıtlanıyor ve biz sessiz kalıyoruz. Başka ne diyebilirim?"
Beşiktaş'taki garson Süleyman Güneş de yüksek fiyatların alkol ticaretini yok edeceği uyarısını yaparak "Gördüğüm kadarıyla işletmeler birer birer kapanacak" dedi.