Afrika'daki orta sınıf dünyanın en büyük pazarı olmaya aday

Afrika'nın milyarlık nüfusu kıtada gerçekten bir orta sınıf oluşup oluşmadığını anlamaya çalışan uluslararası şirketler tarafından mercek altına alındı.

Potansiyel olarak Afrika'da gelişecek bir orta sınıf dünyanın en büyük pazarı olmaya aday. Yeni gelişen pazarlara odaklanmaya başlayan içki ürünleri devi Diageo, Etiyopya'da daha önce devlet tarafından kontrol edilen bir üretim merkezini satın aldı.

Eğer ülkenin başkenti Addis Ababa'da bir içki ısmarlamak isterseniz barlarda Diageo'nun ünlü markaları Johnny Walker ve Smirnoff'un yanında yerel Meta birasını da görebilirsiniz.

Ülkenin Diageo yöneticisi Francis Aghom Agbonlahor, ''Bizim stratejimiz Meta markasına yatırım yapmak. Bu marka ülkenin simgelerinden biri. Biz onu eski ihtişamlı günlerine döndürmek istiyoruz. Yeni aldığımız üretim merkezini üç yıl içinde iki katı verimli hale getirmeyi planlıyoruz'' dedi.

Agbonlahor, hükümetin özelleştirme kararından memnun olduğunu söylese de Etiyopya gibi bir ülkede iş yapmanın bir çok zorluğu var.

Agbonlahor ''Bürokrasi insanı zorlayabiliyor. Tek bir belgeyi onaylatmak için bir yere bazen iki bazen beş kere gitmek gerekebiliyor. İnsanın bu ülkede sabırlı olması gerek.'' dedi.

Addis Ababa'da Diageo ürünlerinin reklamını yapan bir çok reklam panosu bulunuyor. Firma yöneticisi ''Biz bu pazara girmeden reklamcılık diye bir kavram neredeyse yoktu. Biz şehrin ilk 15 büyük reklam panosunu yerleştirdik, rekabet hem bu pazar için hem de tüketiciler için yararlı'' dedi.

Sosyal hareketlilik

Fakat uluslararası şirketlerin Afrika'ya yatırım yapıyor oluşu kıtada bir orta sınıfın ortaya çıkmakta olduğunun göstergesi mi?

Diageo Afrika'nın yöneticisi Nick Blasquez, ''Afrika söz konusu olduğunda orta sınıf ne anlama geliyor emin değilim'' dedi.

Balsquez ''Bu insanlar ilerlemeye çalışıyor, çocuklarına eğitim vermeye çalışıyor, kendilerini geliştirmeye çalışıyor. Bu anlamda tüm dünyada insanlar markalara neden ilgi duyuyorlarsa onlar da o yüzden ilgi duyuyorlar'' dedi.

İçecek devinin Afrika bölümü başkanı sözlerine ''Artık tüketiciler yasal olmayan ve sağlıklı da olmayan alkollü ürünleri tüketmekten vazgeçiyor ve marka ürün tüketimine yöneliyor. Markalar arasında da daha kaliteli markalara olan talep giderek artıyor'' diyerek devam etti.

'Gerçekler'

Balsquez alkollü içecek tüketiminin gayri safi milli hasılanın artışına bağlıyor; ancak bir çok kişi için bu artış bir orta sınıfın ortaya çıktığı anlamına gelmiyor.

Global Pacific'den Duncan Clarke'a göre Afrikalıların %70'i günde 2 dolardan az kazanıyor. Bazı ülkelerde bu kazançla yaşayan kişilerin oranı %70'ten bile fazla.

Duncan ''Afrika'da hem ortaçağda kalmış hem de modern ekonomiler mevcut, fakat bu ekonomilerde orta sınıfın varlığından söz etmek oldukça zor.'' dedi.

Peki eğer gerçek bir orta sınıf yoksa, Walmart ve Diageo gibi uluslararası şirketler bu kıtaya yatırım yapmakta hatalı mı?

Duncan, ''Bu şirketler kendi kararlarını verebilirler. Fırsatları görmekte oldukça yetenekliler. Ben sadece Afrika'nın sözde orta sınıfının gerçekte nasıl olduğunu göstermek istiyorum, Afrika'da diğer ülkelerdeki orta sınıf kadar kazananların oranı %5'i geçmiyor. Bu, kıtada farklı ülkelere yayılmış elli milyon insan demek. Bu kişilerin çoğu da Güney Afrika ve Nijerya gibi zengin ülkelerde yoğunlaşmış.'' diyor. Clarke, Etiyopya ve Kenya'da bile zengin insanlar olduğunu kabul ediyor ancak zenginlerin varlığı bu ülkelerde gerçek bir orta sınıf olduğu anlamına gelmiyor.

Clarke ''Bu ülkelerde zenginler var ve bu kişiler son yıllarda yaşanan ekonomik büyümeden kar etmeyi başardı'' diyor.

Fakat ekonomik büyümenin bir bedeli var. Herkes fiyatların sürekli artıyor oluşundan şikayetçi. Tüketiciler yemek ve giysi ile benzin almak arasında seçim yapmak zorunda kalabiliyor. Clarke ''Hükümetlerin enflasyon sorununu nasıl çözecekleri çok önemli. Bu konudaki başarıları ekonominin büyümeye devam edip etmeyeceğini gösterecek'' dedi. (BBC Türkçe- James Melik)