AİHM Türkiye'nin cemevlerine ayrımcılık yaptığına hükmetti

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Türkiye'deki cemevleriyle ilgili yapılan başvuruyu bugün karara bağladı. AİHM Türkiye'nin cemevlerine "ayrımcılık" yaptığına hükmetti.

AİHM Cem Vakfı'nın (Cumhuriyetçi Eğitim ve Kültür Merkezi Vakfı) camilere, kiliselere, sinagoglara uygulanan elekrik faturasından muaf tutma talebinin Türk mahkemeleri tarafından olumsuz karşılanması üzerine yaptığı başvuruyu karara bağladı. Mahkemenin bugün verdiği dört maddeli kararda şöyle denildi:

1. Oybirliğiyle başvurunun kabul edilebilir olduğuna,

2. Oybirliğiyle AİHS'nin 9'uncu maddesiyle bağlantılı olarak 14'üncü maddesinin ihlal edildiğine,

3. Bire karşı altı oyla AİHS'nin 9'uncu maddesi uyarınca yapılan şikayetin ayrıca incelenmesine gerek olmadığına,

4. Oybirliğiyle AİHS'nin 41'inci maddesinin Yenibosna'daki merkezi kapsadığı için uygulanmasının mümkün olmadığına ve bu nedenle

a) Bu hakkı saklı kalmak koşuluyla,

b) AİHS'nin 44/2 maddesi uyarınca altı ay içinde ilgili hükümetin yazılı olarak başvuru sahibine konuyla ilgili anlaşma sunmasına

c) Gerekli ihtiyaçların ileri bir tarihte belirlenmesi hakkının saklı tutulmasına karar verilmiştir.

AİHS'nin 14'üncü maddesi ne diyor?

AİHS'nin 'Ayrımcılık yasağını' düzenleyen 14'üncü maddesinde şöyle deniyor:

Bu Sözleşme'de yanınan hak ve özgürlüklerden yararlanma, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya sosyal köken, ulusal bir azınlığa mensupluk, servest, doğum veya herhangi başka bir durum bakımından hiçbir ayrımcılık yapmada sağlanır.

Karar ne anlama geliyor?

AİHM'in Türkiye'nin cemevlerini dini merkez olarak kabul etmeyip, diğer ibadethanelere tanınan elektrik faturası ödememe hakkından mahrum bırakması, 14'üncü madde kapsamında değerlendirilerek Türkiye'nin AİHS'yi ihlal ettiğine karar verildi. Bu da Türkiye'nin cemevlerine yönelik olarak AİHS'nin 'ayrımcılık yasağını' ihlal etmesi anlamına geliyor.

'Bu ihlal elektrik faturasının ödenmesiyle onarılamaz'

Mahkeme tarafından verilen kararın 'Görüşler' bölümünde ise AİHM'in Türkiye'deki Aleviler ve cemevlerinin statüsüyle ilgili çarpıcı tespitlere yer verildi. O tespitlerden bazıları şöyle:

"Elektrik faturalarının ödenmesi meselesi, aslında devletin tarafsızlığı ilkesinin ihlal edilmesiyle yakından ilgilidir...

Kararda belirtilen ihlal, ayrımcılık karşıtı bakış açısıyla ele alındığında cemevinin elektrik faturalarının ödenmesiyle onarılamaz. Bu çözüm, Alevi toplumunun ve dininin, dahası ibadethanelerinin statüsüyle ilgili özel ve eşitlikçi bir yaklaşımın olmadığı sorununu cevapsız bırakmaktadır."