Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) içindeki cunta yapılanması tarafından düzenlenen darbe girişimi sonrası tutuklanan Prof. Dr. Mehmet Altan ve gazeteci Şahin Alpay hakkında hak ihlali kararı verdi. Altan ve Alpay'ın "özgürlük", "güvenlik" ve "ifade özgürlüğü" haklarının ihlal edildiğini belirten mahkeme heyeti kararında, " Liderlerin ulusal çıkarlara aykırı gördüğü unsurları yayınlamak suç değil" ifadesini kullandı.
AİHM kararının gerekçeleri ise, hapisteki gazeteciler ile haber ya da yorumları nedeniyle kovuşturma altındaki gazeteciler için de kritik önem taşıyor.
AİHM kararında aynen şu ifade kullanılıyor;
“Hükümetlere yönelik eleştirilerin ve bir ülke liderlerinin ulusal güvenliğe aykırı olarak gördüğü bilgileri yayınlamak karşısında, bir terör örgütüne üye olmak ya da yardım etmek, hükümeti ve Anayasal düzeni devirmeye çalışmak, ya da terör propagandası yapmak gibi ciddi iddialarla ceza davası açılmasını gerektirmez.”
Anayasa Mahkemesi (AYM) Genel Kurulu, 11 Ocak'ta Altan ve Alpay hakkında "hak ihlali" kararı vermiş, ancak yerel mahkemeler bu kararı uygulamamıştı.
Bu süre zarfında tahliye edilmeyen Mehmet Altan, daha sonra Ahmet Altan ve Nazlı Ilıcak ile birlikte yargılandığı dava kapsamında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmıştı. Altan, 500 günü aşkın süredir Silivri Cezaevi'nde tutuklu bulunuyor.
AİHM'in bu iki gazeteci hakkındaki kararlarını açıklaması öncesi AYM Genel Kurulu, Şahin Alpay hakkında ikinci kez "hak ihlali" kararı vermiş, yerel mahkemelerin bu karara uyması gerektiğini belirtmişti. 20 aydır tutuklu bulunan eski Zaman yazarı Şahin Alpay, aynı gün (16 Mart 2018) tahliye edilmişti.
Alpay hakkında ''yurt dışına çıkış yasağı'' ile ''konutunu terk etmeme''den oluşan adli kontrol hükümleri uygulanıyor.
AİHM'in 20 Şubat tarihli kararında da, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) 46'ncı maddesi uyarınca Alpay'ın derhal tahliyesi talep edildi.