Akaryakıt zammını ÖTV tetikledi
Benzine yapılan 8-10 kuruşluk rekor düzeyde zam,yüzde 12'ye varan ÖTV zammından sonra çok daha hissedilir oldu.Türkiye'ninbenzin fiyatlarını belirlerken baz aldığı en yakın petrol piyasası olanAkdeniz pazarında ürün fiyatları artınca, benzine de 8-10 kuruş gibirekor düzeyde zam yapma ihtiyacı duyuldu. Akdeniz pazarındaki fiyatartışı ise ham petrol fiyatının önceki gün varil başına 79 dolaraulaşmasıyla gerçekleşti. Böylece benzin fiyatları litre başına 3.36TL'ye çıkarak, tavan fiyat uygulamasındaki 3.34 TL'lik rekoru da kırmışoldu. Ancak benzin fiyatlarındaki bu artışın etkisi, hükümetin temmuzayında ÖTV'ye yüzde 12'ye varan oranda yaptığı zamla çok dahahissedilir oldu. Bu dönemde akaryakıt dağıtım ve bayilerin payı isedeğişmedi. Son zam, petrol fiyatlarındaki ve vergideki artıştankaynaklandı.
Kâr marjı sadece 3 kuruş arttı
Benzinfiyatları 27 Haziran-27 Ağustos döneminde Enerji Piyasası DüzenlemeKurumu'nun (EPDK) aldığı karar ile tavan fiyat uygulamasına görebelirlendi. Bu dönemde dağıtım ve bayi kârları 1 litre benzin içindeher biri için 12.5 kuruş ile sınırlandırıldı. Ancak bu dönemde; öncepetrol fiyatlarındaki artış nedeniyle akaryakıta kamu eliyle zamyapıldı. Daha sonra hükümet, bütçeye daha fazla gelir sağlamak içinÖTV'yi artırdı. Bu ise vatandaşa vergi zammı olarak yansıdı. Buuygulama tavan fiyatı amacından saptırdı. Tavan fiyat uygulamasıbittikten sonra ise EPDK sektörü uyararak, kâr marjlarında ani artışlaryapılırsa yeniden tavan fiyat belirleyebileceğini bildirdi. Sektör kârmarjlarını artırmaktan çekindi. Tavan fiyat uygulamasının bittiğitarihten bugüne kadar, akaryakıt bayileri kâr marjlarını en fazla 3kuruş artırdı. Şu anda bayilerin 1 litre içindeki kâr marjı 15-16kuruşu geçmiyor.
ÖTV zammı KDV'yi de artırdı
Kârmarjlarında büyük artış olmaması nedeniyle, tüketici şu anda petrolfiyatlarındaki artışın ürünlerin rafineri çıkış fiyatına yansımasındanetkilenir oldu. TÜPRAŞ, 2005'ten beri çıkış fiyatlarını yayımlamıyorancak Akdeniz Pazarı'ndaki artış ve azalışlara göre hareket ediyor. Sondönemin en büyük vergi artışı ise benzin fiyatlarındaki Özel TüketimVergisi üzerinden yapıldı. Hükümetin yaptığı vergi zammı, ürün çeşidinegöre yüzde 10-15 aralığında bulunuyor.
Temmuzortasındaki vergi zammı o dönemde fiyatlara yüzde 7 oranında yansıdı.Bunun etkisi ise hâlâ devam ediyor. KDV ise benzin fiyatlarına ÖTVdahil edildikten sonra alındığı için, etkisi daha fazla hissediliyor.Benzin fiyatları içerisinde verginin vergisi de alınmaya devamediliyor. ÖTV'ye yapılan her zam KDV'nin matrahını da artırıp daha çokgelir toplanmasını sağlıyor. Bu nedenle Türkiye hâlâ Avrupa'da benzinfiyatları içinde en yüksek vergiyi ödeyen ülke konumunda bulunuyor.Ürün fiyatları yani rafineri çıkış fiyatları ise ülkeden ülkeyedeğişiklik gösteriyor. Burada pazara yakınlık da önemli rol oynuyor.İtalya ve Yunanistan Akdeniz Pazarı'na daha yakın olmasına rağmenTürkiye ile kıyaslandığında rafineri çıkış fiyatları açısından büyükfarklar bulunmuyor.
| BENZİN FİYATINDA KAR MARJI ORANI SADECE YÜZDE 7,9 (%) | ||
| | Önce | Sonra |
| Rafineri | 26,6 | 23,3 |
| Vergiler | 61,2 | 68,8 |
| Kar marjları | 12,2 | 7,9 |
| VERGİSİZ FİYATTA BENZİN TÜRKİYE'DE UCUZ (Euro/litre) | ||
| Ülke | Kurşunsuz benzin | Motorin |
| Türkiye | 0.46-0.46 | 0.46-0.46 |
| İspanya | 0.47-0.48 | 0.46-0.48 |
| İtalya | 0.49-0.50 | 0.47-0.50 |
| Yunanistan | 0.49-0.54 | 0.49-0.51 |
| BENZİN ALIRKEN NE KADAR VERGİ ÖDENİYOR (TL/Litre) | ||||||
| | Vergi zammı öncesi | Vergi zammı sonrası | ||||
| Ürün | ÖTV | KDV | Toplam | ÖTV | KDV | Toplam |
| 95 oktan kurşunsuz | 1.49 | 0.46 | 1.95 | 1.69 | 0.48 | 2.17 |
| Motorin | 1.00 | 0.37 | 1.37 | 1.15 | 0.39 | 1.54 |
| Kırsal motorin | 0.93 | 0.36 | 1.29 | 1.08 | 0.37 | 1.45 |
| LPG | 0.56 | 0.25 | 0.81 | 0.61 | 0.26 | 0.87 |
(*) KDV oranlarındaki artış ÖTV artışının etkisinden kaynaklanıyor. KDV fiyata ÖTV dahil edildikten sonra yansıyor
Akaryakıtta bayi karı artmadı
AkaryakıtAna Dağıtım Şirketleri Derneği (ADER), dağıtıcı ve bayi kârlarındaherhangi bir artış olmamasına rağmen benzinde yükselen fiyatlarda,sabit olarak uygulanan verginin yanı sıra ham petrol fiyatlarındayaşanan yükselişin de etkili olduğunu vurguladı. ADER'den yapılanaçıklamada, pompa fiyat oluşumu ayrıntılı olarak gösterilirken benzinfiyatlarındaki vergi payı, diğer ülkelerle karşılaştırıldı. AçıklamadaTürkiye'nin, dünyada akaryakıttan en yüksek vergiyi alan ülke olarakgöründüğüne dikkat çekilerek vergi oranının ABD'de yüzde 15, AvrupaBirliği ülkelerinden İspanya'da ise yüzde 52 oranında seyrettiğibelirtildi.
Jandarmadan 30 ilde kaçak akaryakıt operasyonu
30ayrı ilde eş zamanlı olarak 100'e yakın akaryakıt istasyonuna yönelikjandarma operasyonunda, kurdukları düzenekle kaçak akaryakıtı yasalolanı ile birlikte sattıkları iddia edilen çok sayıda kişi gözaltınaalındı. Jandarma, Ankara başta olmak üzere 30 ilde "By-pass" adıverilen operasyonu başlattı. Operasyona Enerji Piyasası DenetlemeKurulu (EPDK) müfettişleri ve vergi denetçileri de katıldı. Operasyonsonucu, kaçak akaryakıt sattığı ileri sürülen istasyonların, yeraltınaikinci bir depo koydukları ve bu depo içindeki akaryakıtın ayrı bir hatile pompaya bağlandığı tespit edildi. Operasyon sonucu çok sayıda kişigözaltına alındı