"AKP, 2019'a çare arıyor; mühürsüz pusulaları yasallaştırmak istiyorlar"

2019'da yapılacak "cumhurbaşkanlığı" seçimlerinde "barkodlu oy pusulası" sistemine geçileceği iddia edildi. Cumhuriyet'te yer alan kulis haberde, "Bu yönde karar alınması durumunda, oyların kullanılacağı her sandık için farklı barkod belirlenecek, bu sandıklarda kullanılacak oy pusulaları ve zarfların da barkodları sandıkla aynı olacak. Böylece sandık kurullarınca zarf ve pusulalara ayrıca mühür basılmayacak" dendi.

"Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi"nin yüzde 51.4 "evet" oyuyla kabul edildiği açıklanan halk oylaması sırasında, Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'da geçersiz sayılan mühürsüz pusula ve zarfları son anda geçerli saymıştı. Söz konusu karar, tartışma konusu olmuştu. 

Emine Kaplan'ın "AKP 2019’a ‘çare’ arıyor" başlığıyla yayımlanan (17 Eylül 2017) haberi şöyle:

Tüm planlarını 2019’da yapılacak yerel, cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerini kazanmak üzerine yapan AKP, seçim yasalarını da lehine çevirmek için hazırlık yapıyor. AKP, 16 Nisan referandumuyla kabul edilen anayasa değişikliğine uyum yasaları üzerindeki çalışmalarına başlarken, en kritik uyum yasaları arasında seçim yasalarına ilişkin düzenlemeler yer alıyor. Seçim sisteminin değiştirilip “daraltılmış bölge” mi yoksa “dar bölge”ye mi geçileceği yoksa sistemi değiştirmeden seçim barajının yüzde 10’dan aşağı çekilmesi formülünün mü benimseneceği henüz netlik kazanmadı. Bu değişikliklere MHP’nin de görüşünün alınarak karar verileceği belirtiliyor. Ancak AKP, 2019’da yapılacak seçimleri kazanabilmek için masada çok plan var. Planlanan değişiklikler şöyle:

Barkodlu oy pusulası

16 Nisan referandumu’nda yaşanan “mühür” krizinin yeniden tartışma konusu olmaması için Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Yasa’da değişiklik yapılması düşünülüyor. Bu çerçevede, “barkodlu oy pusulası” uygulamasına geçilmesi seçenekler arasında değerlendiriliyor. Eğer bu yönde karar alınması durumunda, oyların kullanılacağı her sandık için farklı barkod belirlenecek, bu sandıklarda kullanılacak oy pusulaları ve zarfların da barkodları sandıkla aynı olacak. Böylece sandık kurullarınca zarf ve pusulalara ayrıca mühür basılmayacak. Oy sayımında sandıktan çıkan barkodlu oy pusulaları ile sandığın barkodu arasında uyum olup olmadığı kontrol edilecek. Siyasi partilerin, oylama sırasında ve sonrasında itirazları da bu barkodlara göre değerlendirilecek.

Tamamen mühürsüz

Bandrollü oy pusulası uygulamasının tercih edilmemesi durumunda ise Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Yasa’nın “Geçerli olmayan oy pusulaları’ başlıklı 101. maddesindeki, “arkasında sandık kurulu mührü olmayan oy pusulalarının geçersiz sayılacağı”na ilişkin hükmün kaldırılması üzerinde duruluyor.

‘Bütünşehir’ hamlesi

AKP, 2014 yerel seçimlerinden önce büyükşehir sayısını 16’dan 30’a çıkarıp bu illeri “bütünşehir” yapmış, büyükşehir belediyesi için yalnızca il merkezindeki seçmenin değil il sınırları içindeki tüm seçmenin oy vermesini sağlamıştı. AKP, ülke genelinde aldığı belediye sayısını artırmıştı. AKP, Mart 2019’da yapılacak yerel seçim öncesinde yasa değişikliğine giderek “bütünşehir” uygulamasını genişletmeyi planlıyor. Bu çerçevede iki formül üzerinde duruluyor. Seçeneklerden ilki, bir ilin büyükşehir olabilmesi için gerekli olan nüfus kriterinin 750 binden 300 bine düşürmek. Bu formülün yaşama geçirilmesi durumunda 30 olan büyükşehir sayısı artacak. Yeni büyükşehirler de “bütünşehir” kapsamına alınacak. Diğer bir formül ise büyükşehir sayısını 30’da tutarak diğer tüm illeri “bütünşehir” yapmak. Bu seçenek yaşama geçirilirse 81 il ‘bütünşehir’ yapılarak belediye seçimlerinde kırsal kesimdeki seçmenin de il belediye seçiminde oy vermesi sağlanacak.