AKP, CHP ve BDP, HSYK düzenlemesinde anlaşabilir mi?

Hülya Karabağlı / Ankara

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, Çankaya Köşk’ündeki liderler görüşmesinde HSYK’da Anayasa değişikliğinin öne çıkmasıyla AKP, CHP ve BDP’den gelen destek açıklamalarının  uzlaşmaya nasıl yansıyacağı merak konusu oluşturdu.

CHP, kararını MYK toplantısından sonra açıklayacak, BDP ise olumlu bakıyor. HSYK yapısındaki değişiklik için kulislerde RTÜK ve YÖK benzeri yapılar bulunduğu belirtiliyor.

CHP, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın teklifine, resmi yanıtını bu hafta içinde toplanması beklenen MYK toplantısından sonra verecek. BDP,değişikliğe olumlu bakıyor.

Anayasa değişikliğinde uzlaşma olur mu?

Kulislerde, HSYK’nın yeni yapısı için birden fazla model konuşuluyor. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın sunduğu üyelerinin iktidar ve muhalefete ayrılmış kontenjanlar çerçevesinde TBMM tarafından seçildiği “ RTÜK benzeri bir yapı’’ kararına CHP sıcak bakmıyor.

Cumhurbaşkanının önerdiği iddia edilen YÖK benzeri bir model de tartışılanlar arasında. Ancak, üzerinde en çok durulan konu üç partinin Anayasa değişikliğinde uzlaşma sağlayıp sağlamayacağı.

‘Hakimler Kurulu’ ve ‘Savcılar Kurulu’

25 ayın sonunda masanın dağıldığı Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nda HSYK düzenlemesi en çok tartışılan düzenleme olmuştu. Dört siyasi partinin muhalefet şerhleriyle kabul edilmişti.  Dört siyasi parti ‘ Hakimler Kurulu’, ‘Savcılar Kurulu’ diye iki ayrı kurul oluşturmuş ve buna göre düzenleme yapmıştı.

Oy oranında anlaşma sağlanmamıştı

HSYK’da Adalet Bakanının Başkanlığı, kurul üyelerinin Meclis’te yapılacak seçimlerindeki oy oranlarında AKP ile uzlaşma sağlanmamıştı. Düzenlemeye göre, TBMM, kurulun 6 üyesini Yargıtay, Danıştay ve kürsü hakimlerinin seçeceği isimler arasından, 5 üyeyi ise doğrudan akademisyen ve avukatlar arasından seçiyor. AKP, Meclis’in beşte üç oranıyla seçim yapmasında ısrar etmiş ve kura usulüne katılmamıştı.

Muhalefet şerhleri şöyle olmuştu:

AK Parti, üçüncü fıkradaki üçte iki yerine beşte üç oranını tercih etmekte ve kura usulüne katılmamaktadır.

MHP, Kurul üye sayısının artırılmasını, baro ve üniversitelerden gelecek üye sayısının düşürülmesini, 2. fıkranın son cümlesindeki Meclisten doğrudan seçime karşıdır. Öğretim üyelerinin ve avukatların kurumlarınca her aday için ayrı oy kullanmasını ve her boş kadroya en az üç aday belirlenmesini önermektedir. (En çok oy alan üç kişi) Bu adaylar arasında TBMM üçte iki çoğunlukla Hâkimler Kuruluna üye seçer ve bu çoğunluk sağlanamadığı takdirde kura ile belirlenir.

CHP, MHP ve BDP, mesleğe adaylık aşamasında yapılacak sınavın, mesleğe kabul sürecinin bir parçası olması sebebiyle Kurul tarafından yapılması hususunun “Hâkimlik mesleği ve teminatı” maddesinde değerlendirilmesi ve eklenmesi gerekli görmektedir.

Not: CHP ve BDP 5. fıkradaki “ve katıldığı oturumlara başkanlık eder.” ibaresine katılmadığı için bu düzenlemeyi önermiştir.

.