Almanya Puigdemont'u iade etmek zorunda mı?
Puigdemont'a hangi suçlamalar yöneltiliyor?
Carles Puigdemont geçen ekim ayında Katalonya'nın İspanya'dan bağımsızlığını ilan etmiş böylece İspanya anayasasını çiğnemişti. İspanyol yargısı "devlete başkaldırma" suçundan Puigdemont ve diğer ayrılıkçı liderler hakkında soruşturma başlatmıştı. Bunun üzerine Puigdemon Brüksel'e kaçmıştı. İspanyol yargısı daha önce çıkarttığı Avrupa genelindeki tutuklama emrini geçen aralık ayında geri çekmişti. Geçen Cuma günü ise yeni bir tutuklama emri çıkarttı ve emri uygulamaya koydu. İspanyol medyasına göre yeni tutuklama emrinde Puigdemont'a "devlete karşı başkaldırma", "ayaklanmaya teşvik" ve "devlet parasının suistimal edilmesi" suçları yöneltiliyor.
Avrupa tutuklama emri ne anlama geliyor?
Avrupa tutuklama emri, şüpheli bir kişinin AB'nin üyesi iki ülke arasında daha hızlı ve kolay iade edilmesini öngörüyor. Puigdemont'un iade edilebilmesi için kendisine isnat edilen suçların, tutuklandığı ülkenin yasalarında da mevcut olması gerekiyor. Alman hukuk uzmanı Joachim Pohl, "ayaklanmaya teşvik" suçuna ilişkin maddenin İspanyol yasalarında bulunduğunu, ancak Alman yasalarında olmadığını vurguluyor.
Alman yasalarında "ağır ihanet" suçuna ilişkin bir maddenin bulunduğuna işaret eden Pohl, bu suçun, bir kişinin şiddet yoluyla devleti yıkma girişimi olarak tanımlandığını söylüyor. Ancak Puigdemont şiddete başvurmamıştı. İşte bu noktayı Alman yargısının açıklığa kavuşturması gerekiyor. Alman hukukçu, devlet parasının suistimali suçunun bir benzerinin Alman yasalarında da bulunduğunu hatırlatıyor ve Puigdemont'un iadesinin bu suça istinaden gündeme gelebileceğini belirtiyor.
Karar en erken ne zaman çıkar?
Bu konuda belirli süreler bulunmakta. Aranan kişinin tutuklandığı ülkede bu kişi 60 gün içinde Avrupa tutuklama emrinin çıkarıldığı ülkeye iade edilmiş gerekiyor. Puigdemont, iade edilmesine kendisi onay verdiği takdirde kararın 10 gün içinde çıkartılması gerekiyor.
Geleneksel iade işlemlerinin tersine, siyasi konularda diplomatik çözüm kanalları devreye sokulmuyor. Almanya'nın yeni Adalet Bakanı Katarina Barley de bu konuda siyasetin bir girişimde bulunmayacağını açıkladı. Barley "Avrupa tutuklama emri kapsamında açık ve net bir hukuk devleti yargılama prosedürü vardır. İşte bu prosedür uygulamaya konulmuştur ve süreç sonunda sonuç belli olacaktır" ifadesini kullandı.
Puigdemont vakasında süreç bundan sonra nasıl işleyecek?
Katalonya Özerk Bölgesi'nin eski başkanı Puigdemont Almanya'da polis tarafından tutuklamasından sonra önce bir Sulh Mahkemesi'ne çıkartılacak. Kölnlü ceza hukuku uzmanı Nikolaos Gazeas bunun bir prosedür gereği olduğunu belirterek, burada sadece kimliğinin belirleneceğini ve örneğin kaçma tehlikesi nedeniyle tutukluluğunun devam edip edilmeyeceğine karar verileceğini söylüyor.
Puigdemont'un iade edilmek üzere cezaevine konulup konulmayacağı konusunda ise tutuklandığı eyalet olan Schleswig-Holstein Eyaleti Yüksek Mahkemesi daha sonraki bir tarihte karar verecek. Bu mahkeme İspanya'dan gönderilen belgelerin iade işlemine hukuksal açıdan olanak verip vermediğini inceleyecek. İadenin önünde hukuksal bir engel olmadığı saptandığı takdirde de son kararı yine Federal Başsavcılık verecek.
Almanya Puigdemont'u iade etmek zorunda mı?
Hukuk uzmanlarına göre Almanya Puigdemont'u iade emek zorunda ama kendisine yöneltilen tüm suçlara istinaden değil. Genel olarak geçerli kurala göre aranan kişinin iadesi, ancak önemli gerekçeler bulunuyorsa reddedilebiliyor. Örneğin söz konusu kişi aynı suçtan daha önce de yargılanmışsa ya da tutuklandığı anda reşit yaşta değil veya işlediği suç tutuklandığı ülkede af kapsamına giriyorsa, o zaman iadesi reddedilebiliyor. Eğer söz konusu kişinin işlediği suç, Alman yasalarında tarif edilen 32 farklı ağır suç kapsamına girmiyorsa ya da iade edilecek ülkede hakkında bir ceza davası devam ediyorsa, bu durumlarda da kişi iade edilmeyebiliyor.
Puigdemont Almanya'da iltica talebinde bulunursa ne olur?
Puigdemont'un Almanya'da siyasi iltica talebinde bulunacağına dair bazı haberler çıkmıştı. Schleswig-Holstein Eyaleti İçişleri Bakanlığı'nın bir sözcüsü, "Böyle bir girişimde bulunursa, iltica müracaatı her kişide olduğu gibi Federal Göç ve Mülteci Dairesi tarafından incelenir" açıklamasında bulundu. Ancak bu durumda Puigdemont'un şansının fazla olmayacağına işaret eden sözcü "Ceza kovuşturmasının daha doğrusu Avrupa tutuklama emrinin, iltica işlemine göre önceliği bulunduğunu" vurguladı. Ama sonuçta kararın Federal Başsavcılıkta ve ilgili federal dairede olduğunu da sözlerine ekledi.
Öte yandan Puigdemont'un avukatı, Katalonya radyosuna yaptığı açıklamada, müvekkilinin Almanya'da siyasi iltica talebinde bulunma planı olmadığını söyledi.
Jennifer Wagner
© Deutsche Welle Türkçe