Almanya'ya göçün önü açılıyor

Elmas Topcu 

Almanya’da eleman açığı nedeniyle geçen yaz havalimanlarında yaşanan karmaşadan beri hükümet yoğun şekilde yeni bir kalifiye iş gücü göçü yasası üzerinde çalışıyor. Yeni yasanın ana hatlarını çizen taslak metin, bugün bakanlar kurulunda kabul edildi. Tasarının gelecek yıl ilkbaharda yasaya dönüşmesinin amaçlandığı duyuruldu.

Bugün iş gücü göçü tasarısını tanıtan bakanların açıklamalarında, Almanya'da nüfusun daha da yaşlandığına ve 2035’e kadar emekliye ayrılacaklarla birlikte 7 milyon kalifiye elemanın kaybedilecek olmasına dikkat çekildi. Ekonomi ve İklim Koruma Bakanı Robert Habeck Almanya’daki demografik gelişimin yıllardır bilindiğine, ancak bu konuda nedense bir göç yasası çıkarılamadığına işaret etti. Habeck "Sadece bilişim alanında 100 bin, güneş ve rüzgar enerjisi alanında da 200 binden fazla eleman açığı var" diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.

Almanya Ekonomi Enstitüsü'nün verilerine göre ülkede 2020 yılında 43 milyon 500 bin olan kalifiye eleman sayısı, 2040 yılında 38 milyona düşecek. Almanya Zanaatkar Odaları, sadece kendi branşlarında 250 bin eleman açığı bulunduğunu vurgulayarak acil adımlar atılmasını talep ediyor.

Almanya’daki istihdamdan sorumlu daire olan Federal Çalışma Ajansı Başkanı Andrea Nahles de, senede 400 bin kalifiye eleman gelmediği sürece Almanya'nın bugün sahip olduğu standartların korunamayacağını belirtip hızla iyileştirmeler yapılması gerektiğini ifade ediyor.

Türkiye gibi ülkelerden kimler gelebilecek

Çerçeve taslağı bugün bakanlar kurulunda kabul edilen düzenleme, Almanya'ya kalifiye iş gücü göçünü kolaylaştırma temelli. Düzenleme bir meslek veya yüksek okul diploması olan, Almanca ön bilgisi bulunan, mesleki tecrübeye sahip, tercihan Almanya ile bağı da olan ve belli bir yaşı da geçmemiş kişilerin Almanya’ya gelmesini kolaylaştıracak. Aslında Mart 2020’de Almanya'ya AB dışından kalifiye iş gücü göçünü kolaylaştıran yasal bir düzenleme yürürlüğe girmişti, ancak düzenlemenin pandemi dönemine denk geldiği için getirisi olmadı. Üstelik iyileştirmelere rağmen diploma denkliğinin sağlanmasındaki bürokrasi, dil bilgisi gibi konulardaki sorunlar ilerleme kaydedilmesini engelledi.

Kabineye bugün gelen taslak, meslek veya yüksek okul diplomasının denklik sürecinin belli şartlar altında Almanya’da da tamamlanmasını mümkün kılıyor. Örneğin Türkiye gibi AB dışındaki bir ülkede 2 yıllık bir meslek eğitimi almış, ilaveten en az 2 yıl da alanında tecrübe toplamış ve Almanya’da da kendine iş bulmuş bir kalifiye eleman, diploma denkliği resmen tanınmadan da Almanya’ya gelip çalışabilecek.

Düzenleme Almanca ön bilgisi gibi konularda işletmelere daha geniş yetkiler tanıyor. Almanya’da ekonomi ve endüstri, senelerdir hangi elemanın kendilerine daha uygun olduğu konusundaki kararın kendilerine bırakılması için bastırdıysa da kabul edilmiyordu. Yeni yasa bu konuda onlara daha fazla hareket serbestisi tanıyacak.

Yeni düzenlemenin bir diğer önemli tarafı da kalifiye görülen bir kişinin illa kendi alanında çalışma zorunluluğunun ortadan kalkacak olması.

Yüksek okul mezunlarının Almanya’ya gelişi önündeki en büyük engellerden olan, yıllık asgari gelir sınırı da düşürülecek. Böylece Almanya'ya gelmeyi isteyip hatta iş de bulan bir kişi sırf geliri asgari sınırın altında kaldığı diye sorun yaşamayacak.

Yasal düzenlemenin mimarı Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Hubertus Heil, bugün "önemli bir adım" atıldığını belirterek "Geçmişte olduğu gibi ülkeye göçü bürokrasiye bırakamayız. Almanya’nın refahı ve ekonomik büyüme için iş gücü gelmesine biz çabalamalıyız. Kalifiye eleman göçünü biz istemeliyiz. Aksi takdirde refahın ve sosyal güvencenin garantisi yok" diye konuştu.

Bakan ayrıca dünyada 100 milyon civarında Almanca konuşan insan olduğunu, bunun zaten 83 milyonun Almanya’da yaşadığını da vurgulayarak ülkeye göç için Almanya'nın uluslararası rekabette çok da avantajlı olmadığının altını çizdi.

İş ilanları uluslarası istihdam borsasında duyurulacak

Almanya’ya gelmek isteyen kalifiye elemanlara göç konusunda ilk danışmanlık, kendi ülkelerinde yapılacak. Yasal düzenleme ile vize işlem sürelerinin de yine kalifiye elemanlar için hızlandırılması planlanıyor. Bir diğer yenilik de diploması olan ve "büyük potansiyel görülen" elemanların Almanya’ya gelip kendisine iş arayabilmesi için 6 aylığına vize alabilecek olması. Buradaki en önemli şart, kişinin kendi geçimini kendisinin sağlaması şartı. Gelen kişiye iş tecrübesi, dil bilgisi, yaşı ve Almanya ile bağı gibi kriterlere göre puan verilen bir sistem hayata geçirilecek. Ancak puan sisteminin tam olarak nasıl işleyeceğine dair detayların, taslak kanuna dönüştükten sonra netleşmesi bekleniyor.

Almanya’da istihdam imkanları da "Make it in Germany" gibi resmi siteler üzerinden uluslararası başvurulara açık şekilde duyurulacak. Böylece farklı ülkelerden başvurmak isteyen kişilerin de daha hızlı bilgi sahibi olması hedefleniyor.

Balkanlara açılım genişliyor

Hükümet nitelik aranmayan, yardımcı işçilik gerektiren alanlarda da belli süreliğine ihtiyaç kontenjanı belirleyip ülkeye işçi getirilmesini hedefliyor. Bunun için taslakta görülen şart ise toplu sözleşmelerle garanti altına alınmış gelir ölçüsünde maaş ödenmesi. Bu şekilde piyasanın, düşük ücret sektörüne dönüşmesinden korunması amaçlanıyor.

Batı Balkan düzenlemesi olarak bilinen ve 2016'dan beri Arnavutluk, Bosna, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Sırbistan vatandaşlarının Almanya'da çalışmasına ilişkin 2023'te sona erecek olan düzenleme de süresiz hale getiriliyor. Düzenlemede gelecek kişiler için belirlenen yılda 25 bin kişilik kontenjanın da artırılması amaçlanıyor. Ayrıca uygulamanın kapsamının başka ülkeleri içerecek şekilde genişletilmesi planlanıyor.

Ana muhalefet karşı

Tahminlere göre Almanya'daki demografik gelişmeler yüzünden ülkede yaklaşık 43 milyon olan kalifiye çalışan sayısı 2040 yılında 38 milyona düşecek.

Almanya’da işverenler ve endüstri uzun süredir hükümete ülkeye iş gücü göçünü kolaylaştırması için baskı yapıyor. Almanya Sanayi ve Ticaret Odaları Konseyi (DIHK), istihdam eksikliği nedeniyle pek çok işletmenin ihale almadığı ve çalışma temposunu düşürdüğünü duyurmuştu. Konsey Başkanı Peter Adrian, dpa’ya yaptığı açıklamada, yeni yasayla AB dışı ülkelerden kalifiye eleman gelmesinin kolaylaşacağına inandıklarını söyledi. Adrian’a göre eleman açığı, Almanya'da enerji giderleri sonrasında işletmelerin karşı karşıya olduğu en büyük ikinci sorun.

Almanya'ya göçe her zaman şüpheli bakan Hristiyan Birlik Partileri (CDU/CSU) ise yeni düzenlemeyi eleştiriyor. Ana muhalefetteki Hristiyan Birlik Partileri Meclis Grup Başkanı Friedrich Merz, AB dışından eleman alınmadan ve yeni bir göçün önü açılmadan önce, ülkede istihdama dahil edilemeyen yabancıların çalışma hayatına kazandırılmasına odaklanılması gerektiğini savunuyor.