Ampulleri neden değiştiriyoruz?

Güngör Uras

Milliyet, (04 Eylül 2012)

Ampuller değiştirilecek. Bizim babadan kalma ampuller yok mu, Avrupa Birliği Komisyonu işte onların üretimini ve satışını yasakladı. Bundan sonra “LED” (Işık Yayan Diyod /Light Emitting Diodes) denilen yeni kuşak ampuller kullanılacak.

Bu işin uzmanları, üniversitede bu konuları araştıran, öğreten hocalar, elektrik mühendislerimizi ve onların meslek kuruluşları bizi bu konularda aydınlatmayınca, neyin ne olduğunu öğrenmeye çalıştım. Öğrendiklerimi aktaracağım.

Bizim babadan kalma ampuller havası alınmış cam tüpün içindeki tellerin ısınması ile ışık veriyor. Bunlara “akkor” ampul diyorlar.

Daha sonra içi gazlı ampuller çıktı. Floresan ampuller, cıva buharlı ampuller, enerji tasarruflu ampuller gibi ampuller kullanılmaya başlandı. Bunlar da camın içindeki kimyasal gazların elektrik akımı geçerken ışık vermesini sağlıyordu.

Derken LED teknolojisi ile tüp şeklinde veya akkor türü ampul gibi küçük balonlar şeklinde ampullerin yapımına başlandı.

LED daha az elektrik tüketiyor

LED teknolojisi karışık bir teknoloji. Özel katkı maddeli diyotlar, doğrudan gerilim uygulandığında ışıyor. Elektrik enerjisini ışığa dönüştürüyor.

Akkor türü ampuller “termik” ısı esaslı. Floresan türü lambalar “kimyasal” esaslı. LED’ler iki tür ampulden de farklı.

LED ampullerin esas farkı daha az enerji tüketerek daha çok ışık vermelerinde.

Işık veren lambaların 1 Watt enerji tükettiklerinde kaç lümen ışık verdiklerine bakılıyor. Lümen, 1 Watt elektrik enerjisinden üretilen ve gözün seçebileceği ışık gücü olarak tanımlanıyor. Akkor lambalar (AKP’nin logosu olarak kabul edilen babadan kalma lambalar) Watt başına 10-20 lümen elektrik üretirken, gazlı-floresan türü lambalar 100 watt üretiyor. Yeni tür, “doğrusal ışığın kaynağı” LED lambaların gücü ise wat başına 140 lümen.

Uzmanların verdiği bilginin yalancısıyım. Uzmanlara göre LED lambalar aynı ışığı vermek için, akkor lambalardan yüzde 90 oranında, gazlı-floresan lambalardan yüzde 65 oranında daha az elektrik yakıyor.

Açık anlatımıyla tüketici aynı aydınlatmayı daha az elektrik faturası ödeyerek elde edebiliyor. Daha da önemlisi, ülkeler elektrik üretmek için daha az yatırım yapıyor.

Eski ampulleri değiştireceğiz

Biz Avrupa Birliği’nde her olan biteni duyarız. Bu konuda olan biteni bize duyurmadılar. Sayın okuyucularımın durumunu bilemem ama benim Avrupa Birliği Komisyonu’nun bu konuda aldığı karardan haberim yoktu. Komisyon yüksek enerji harcayan akkor lambaların 1 Eylül 2009’dan başlayarak 2012’ye kadar süren bir geçiş döneminde yasaklanmasına karar vermiş. Bu karar ile (1) Hem enerji tasarrufu sağlanması, (2) Hem de aydınlatma için atmosfere salınan karbondioksit emisyonunun azaltılması hedef alınmış.

Önce 100 arkadan 75 ve nihayet 60 wattlık akkor ampullerin üretimi ve satışı yasaklanmış.

Böylece AB’de yılda 40 milyar kWh enerji tasarrufu sağlanmış. Havaya 15 milyon ton karbondioksitin salınımı önlenmiş.

Gelelim Türkiye’ye... Bizde Tefken, Philips ve Toprak grubunun ampul fabrikaları vardı. Bu fabrikalarda akkor ve floresan ampul üretilirdi. Ucuz ithal malların rekabeti ile 3 fabrika da kapandı. Her tür ampulü ithal ediyoruz.

LED ampuller de Türkiye’ye ithal edilmeye ve piyasada satılmaya başlandı. Hükümetimizin akkor türü ampullerin ithalatını önlemeye dönük bir niyeti olup olmadığını öğrenemedim.

Acaba bu teknoloji değişikliği bizim için bir fırsat olamaz mı? Türkiye’de LED teknolojisi ile ampul üretmek için yatırım yapılamaz mı? Bilgimiz mi yetmez, paramız mı yetmez? Yoksa bu işi yapabilecek girişimciler, üretim başladıktan sonra ucuz ithalat nedeniyle daha önce kapanan 3 ampul fabrikası gibi bu işi yapacak fabrikanın da kapanmasından mı korkarlar?