Analiz | Feyzioğlu ile 5 yıl önce 5 yıl sonra: TBB Başkanı, “yargı bağımsızlığı” gerekçesiyle gitmediği Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde bu kez konuşmacı
Her şey, Danıştay'ın 10 Mayıs 2014’teki kuruluş yıl dönümü töreninde başladı. Başbakanlık görevinde bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün hemen yanında oturuyordu. Türkiye Barolar Birliği Başkanı Av. Prof. Dr. Metin Feyzioğlu konuşmasını yaptığı sırada Başbakan Erdoğan sinirlendi. Feyzioğlu’na önce oturduğu yerden tepki gösterdi. Bir süre sonra da oturduğu yerden doğruldu, ayağa kalktı. Cumhurbaşkanı Gül’ün telkinleri de fayda etmedi. Erdoğan, önce tepki gösterdi sonra Cumhurbaşkanı Gül’le birlikte salonu terk etti.
Törenden sonra 2 Aralık 2014 tarihindeki 6572 sayılı Kanun’la Yargıtay Kanunu’nun adli yılın açılışını düzenleyen 59. maddesi yürürlükten kaldırıldı. Yürürlükten kaldırılan kanun, her adli yılın Ankara’da bir törenle açılmasını, Yargıtay Birinci Başkanı’nın bir konuşma yapmasını, açılış konuşmasının metni ve tören gündemi üzerinde daha önceden Başkanlar Kurulu’nun düşüncesinin alınmasını düzenliyordu. Yargıtay, yasal dayanağı kaldırılmasına rağmen gelenekselleşen adli yıl açılış törenini 2015 yılında Dünya Barış Günü’ne rastlayan 1 Eylül’de yaptı. Törene, Erdoğan’ın tepki gösterdiği TBB Başkanı Av. Prof. Dr. Metin Feyzioğlu çağrılmadı.
TBB, alternatif tören yaptı
Türkiye Barolar Birliği (TBB) ise 2015 adli yılı açılışı nedeniyle alternatif tören düzenledi. Tören TBB Kültür Merkezi’nde barolardan uluslararası katılımla yapıldı. Törene, baroları ve avukatları küresel boyutta temsil eden en büyük üç örgüt olan Uluslararası Avukatlar Birliği (UIA), Avrupa Barolar ve Hukuk Kuruluşları Konseyi (CCBE) ve Avrupa Barolar Federasyonu (FBE) katıldı. Törene CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da katıldı.
Saray dönemi
15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından adli yıl açılış törenleri Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne taşındı. 2016-2017 adli yıl açılış töreni ilk kez Beştepe’deki Cumhurbaşkanlığı’nda, 2 bin 400 kişi kapasiteli Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde yapıldı. Tören, Yargıtay tarihinin en büyük adli yıl açılış töreni oldu. İlk kez törende bir Cumhurbaşkanı da konuştu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan salona girerken hâkim ve savcılar tarafından ayakta alkışlandı. Tartışmalı adli yıl açılış töreninin Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde yapılacağı belli olmadan önce TBB de davet edildi. Yargıtay Başkanlığı, 2016-2017 adli yıl açılış töreninin bir otelin kongre salonunda düzenleneceğini, geleneğe uygun bir şekilde TBB Başkanı’nın da konuşma yapacağını yazılı olarak iletti. TBB de bunu memnuniyetle kabul ettiğini Yargıtay Başkanlığı’na bildirdi. Ancak daha sonra törenin Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde yapılacağına dair 21 Ağustos 2016 tarihinde medyada haberler çıkması üzerine TBB Yönetim Kurulu toplandı ve bu durumun kuvvetler ayrılığı ilkesine zarar vereceği, yargının bağımsızlığı ile tarafsızlığının ulusal ve uluslararası kamuoyunda yıpratılmasına neden olabileceğini Yargıtay Başkanlığı'na aynı gün sözlü olarak iletti. Daha sonra da toplanan TBB Yönetim Kurulu, 2016-2017 Adli Yıl açılış törenine Türkiye Barolar Birliği'nin katılmamasına karar verdi. Bu kararın, tamamen yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı konusundaki hassasiyetten kaynaklandığı da kamuoyuna açıklandı. Feyzioğlu. yönetim kurulu kararı doğrultusunda törene katılmazken, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenmesinin yargı bağımsızlığına gölge düşürdüğü gerekçesiyle törene gitmedi.
Yine yoktu
2017-2018 adli yıl açılışı Yargıtay’da yapıldı. Yargıtay Konferans Salonu'nda tören düzenlendi. Törene CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, dönemin Başbakanı Binali Yıldırım, dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar ve Danıştay Başkanı Zerrin Güngör de katıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise katılmadı. Feyzioğlu ise törene dinleyici olarak davet edildi. Törene katılmayan Feyzioğlu, Yargıtay'ın törenle ilgili TBB Başkanı’nın konuşması geleneğini yeniden başlatması gerektiğini savundu. TBB’den yapılan açıklamada, 3 yıl öncesine kadar Türkiye’de çok doğru ve sağlıklı bir yargısal gelenek olduğu vurgulandı. Yargıtay Başkanı ve Türkiye Barolar Birliği’nin yargının sorunlarını, devleti yönetenler ve yönetmeye talip olanlar önünde konuştuğu kaydedilerek, söylenenlerden rahatsız olanların sudan bahanelerle bu konuşmaların dayanağı olan kanun maddesini değiştirdikleri, kanunda açık hüküm olmasa da uygulamaya devam edildiği belirtildi, Yargıtay’ın siyasi iktidarın dediğini yapmayı tercih ettiğine işaret edildi. TBB Başkanı’nın adli yıl açılışına konuşmacı olarak değil, dinleyici olarak davet edildiği kaydedilen açıklamada, “Anlaşılan kendi kendilerine konuşup, kendi kendilerine dinleyecekler. Doğruların söylenmesinden ve duyulmasından bazıları memnun olmuyor demek ki. Biz gerçek sorunların hiç kimseden çekinilmeksizin konuşulmadığı bir yere sırf alkışlamak için gitmeyiz. Yargıtay'dan da kendisine ve şanlı tarihine yakışanı yapmasını ve geleneği yeniden başlatmasını bir kez daha talep ediyoruz" denildi.
Yeniden Saray
2018-2019 adli yıl açılış töreni ikinci kez Cumhurbaşkanlığı Sarayı içerisindeki Beştepe Kongre ve Kültür Merkezi’nde yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kırgızistan’da temaslarda bulunduğu için törene katılmadı. Törene katılım ise yoğun oldu. Yargıtay Başkanlığı, bünyesindeki tüm hakim ve savcıları törene davet etti ve katılımın zorunlu olduğu vurgulandı. Törene MHP, CHP, İyi Parti liderleri katılmadı. TBB Başkanı Metin Feyzioğlu da açılışa gelmedi. Feyzioğlu, adli yıl açılışı nedeniyle yönetim kurulu üyeleri ile birlikte TBB’de basın açıklaması yaptı. Feyzioğlu, güvenilir yargının vazgeçilmez koşullarından birinin etkili bir savunma gücü olduğunu kaydetti. Anayasanın; yargının bağımsızlığını, tarafsızlığını ve güvenilirliğini sistemsel olarak sağlamaktan uzak olduğunu belirten Feyzioğlu, şunları söyledi:
“Biz, kürsüde siyaset yapan hâkim ve savcı istemiyoruz. Biz, siyasetin yönlendirmesine açık hâkim ve savcı da istemiyoruz. Yargının bağımsızlığının ve tarafsızlığının anayasal güvenceye kavuşturulması gerektiğini söylüyoruz. Mevcut anayasal düzenlemede, aynı zamanda bir siyasi partinin genel başkanı olan Cumhurbaşkanının, yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını sağlamakla görevli olan Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun üyelerinin önemli bir kısmını tek başına, kalan kısmını da TBMM aracılığıyla ataması, maalesef yargıyı siyasetin etkisine açmış durumdadır. Hâkim ve savcılarımızı güvenceden yoksun bırakan bu yanlış düzenleme, vatandaşlarımızın da hukuk güvencesinin altını boşaltmaktadır.”Yeniden konuşacak
2019-2020 adli yıl açılış töreninin 3. kez Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda yapılacağı kesinleşti. Törende, adli yıl açılış törenlerinde Yargıtay Başkanı ve TBB Başkanı’nın konuşacağına ilişkin gelenek de geri gelecek. 2014’teki gerginlik ve kanun değişikliği ardından 5 yıldır adli yıl açılış törenlerinde konuşması istenmeyen TBB Başkanı’na, bu kez konuşma hakkı verildi. Törende Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit ile birlikte Feyzioğlu da konuşacak. Cirit’e 30, Feyzioğlu’na 15 dakika konuşma süresi ayrılacak.