Anayasa çalışmalarında kaç madde görüşüldü, kaç maddede anlaşıldı?

HÜLYA KARABAĞLI / Ankara

AKP'nin "Başkanlık rejimi" önerisinde ısrar etmesiyle yasama ve yürütme bölümünde kilitlenen TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu, madde yazımına geçildiği 1 Mayıs 2012 tarihinden bu yana 59 madde görüştü. 21 madde de mutabakat sağlandı. 25 şerhli madde var.

Uzlaşma Komisyonu'nda görüşülmesi yarım kalan 3 madde bulunuyor. Komisyonun CHP'li Üyesi, İzmir Milletvekili Rıza Türmen, “Paranteze alınan çok sayıda maddede temel görüş ayrılıkları yok. Teknik sayılabilecek sorunların giderilmesi durumunda mutabakat sağlanan madde sayısı 40” dedi.

Laiklik, vatandaşlık, ana dilde eğitim de temel görüş ayrılıkları

Temel Hak ve Özgürlükler, Din ve Vicdan Özgürlüğü bölümünde yer alan bazı maddelerinde temel görüş ayrılıkları var.

CHP’nin laiklik ilkesinde ısrar ettiği, devlet düzeninin din kurallarına dayandırılamayacağının yeni anayasada yazılmasına AKP’den destek gelmedi. İlgili madde yeniden görüşülecek.

'Türk' vatandaşlığı da kilitledi 

CHP içinde ankete neden olan “vatandaşlık” tanımında da mutabakat yok. BDP, Türk vatandaşlığı tanımına karşı çıkıyor. Masada çözüm bekleyen vatandaşlıkla ilgili partilerin önerisi şöyle:

AKP: Vatandaşlık temel bir haktır, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir. Hiç kimse vatandaşlıktan çıkarılamaz.

CHP: Türk Vatandaşlığı, dil, din, ırk, cinsiyet, etnik köken ve benzeri sebeplere bağlı olmaksızın herkesin eşitlik temelinde Türkiye Cumhuriyeti Yurttaşı olması anlamına gelir.

MHP: Türk Devleti’ne vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür. Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türk’tür. Vatandaşlık temel bir haktır, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir.

'Türkiye vatandaşlığı'

BDP: Türkiye vatandaşlığının kazanılmasında, kullanılmasında ve kaybedilmesinde; dil, din, ırk, etnik köken, kültür, cinsiyet, cinsel yönelim ve benzeri farklılıklar gözetilemez. Vatandaşlığa ilişkin esaslar kanunla düzenlenir. Hiç kimse kendi isteği dışında vatandaşlıktan çıkarılamaz.

Türk vatandaşlığı, dil, din, ırk, cinsiyet, etnik köken ve benzeri sebeplere bağlı olmaksızın herkesin eşitlik temelinde Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı olması anlamına gelir

CHP ve BDP: Etnik köken, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği

Temel Hak ve Özgürlükler kapsamındaki “Eşitlik” maddesinde parantez içi bölümler var. 3. fıkraya CHP ve BDP, “Etnik köken, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği”nin girmesini istiyor. Yine CHP ve BDP, 4. fıkrada “Bir cinsiyetin üstünlüğüne dayanan kültürel veya toplumsal ön yargılardan kaynaklanan uygulamaları ve hukuk kurallarını ortadan kaldırmak devletin ödevidir” konulmasını istiyor.