Anayasa değişikliği teklifinin ilk tur görüşmeleri sona erdi

Parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçişi öngören ancak içeriğinde "Başkan" yerine "Cumhurbaşkanı" ifadesi kullanılan anayasa değişikliği teklifinde ilk tur görüşmeleri sona erdi. Değişiklik teklifinin 18. ve son maddesi de TBMM Genel Kurulu'nda 344 oyla kabul edildi.

Oylamada 131 milletvekili ret, 1 milletvekili çekimser oy verdi. 2 boş oy verilirken, 3 oy da geçersiz sayıldı.

Anayasa değişikliği teklifinin 18. maddesi, partili Cumhurbaşkanı kavramını düzenliyor.

18. maddeye göre, "Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğine" dair hükmün kaldırılması, değişikliğin yayımı tarihinde; mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe girecek.

Milletvekili sayısının 600'e çıkarılması, TBMM seçimleri ve cumhurbaşkanı seçimlerinin 5 yılda bir aynı gün yapılması, cumhurbaşkanı adaylığı ve seçimine ilişkin değişiklikler, birlikte yapılacak ilk TBMM ve cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte yürürlüğe girecek.

Daha önce teklifin 17. maddesi de 342 oyla kabul edilmişti.

Bu maddede "TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak. Seçimin yapılacağı güne kadar milletvekillerinin ve cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27. Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve cumhurbaşkanı seçimiyle beraber yapılacak" düzenlemesi yer alıyor.

İçtüzük gereği iki gün ara verildikten sonra Meclis Genel Kurulu'nda ikinci tur görüşmelere başlanacak.

Anadolu Ajansı (AA), ikinci turda en az 330 oya ulaşılması halinde, iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) anayasa değişikliğine ilişkin referandumunun en erken 26 Mart, en geç 16 Nisan'da yapılmasını planladığını duyurdu.

AA'nın haberine göre AKP, TBMM Genel Kurulu'nda ikinci tur oylamanın 18 Ocak Çarşamba günü başlatılmasını, günde 6 maddenin kabul edilmesini, teklifin tümünün de en geç 21 Ocak Cumartesi günü kabul edilerek kanunlaşmasını hedefliyor.

Anayasa değişikliğine ilişkin kanunun, TBMM Genel Kurulu'nda ikinci turda en az 330 oy alması halinde, 23 ya da 24 Ocak'ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayına sunulması planlanıyor.

Bu durumda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kanunu onaylamak için kendisine tanınan 15 günlük yasal süreyi kullanmasına göre, referandum tarihi kesin olarak belirlenecek ve referandum, anayasa değişikliğine ilişkin kanunun Resmi Gazete'de yayımını takip eden 60. günden sonraki ilk pazar günü yapılacak.

İkinci tur, Anayasa değişikliği teklifinin TBMM'de kabul edilmesi için belirleyici olacak. Çünkü ilk turda maddeler 330 oyun altında bir kabulle geçmiş olsa bile ikinci tur oylamada bu sayının üstüne çıkılması maddenin kabul edileceği anlamına geliyor.

TBMM Genel Kurulu'nda, ikinci turda, teklifin tümü ve maddeleri görüşmeye açılmayacak.

Vekiller, maddeler ve teklif üzerine konuşma da yapmayacak, sadece maddeler üzerinde verilen değişiklik önergeleri görüşülecek.

Birinci turda üzerinde değişiklik önergesi bulunmayan bir madde hakkında ikinci turda önerge verilemiyor.

İkinci turda da teklifin kabul edilmesi için Meclis üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun, yani en az 330 milletvekilinin "Evet" oyu vermesi şartı aranıyor. Bu oylamalar gizli yapılacak.

İkinci turda, 330'un altında oy alan madde tekliften düşecek.

Teklifin tamamının oylamasında da kabul oylarının 330'un altında kalması halinde anayasa değişiklik teklifi tamamıyla düşecek.

TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmesi halinde teklif, Cumhurbaşkanınca da onaylanıp Resmi Gazete'de yayımlandıkdan 60 gün sonraki ilk pazar günü referanduma sunulacak.

Teklifin referandumda kabul edilmiş sayılması için, kullanılan geçerli oyların yarısından bir fazlasının "Evet" olması gerekiyor.

TBMM tarafından reddedilen kanun tasarı veya teklifler, redddilmesinin üzerinden 1 yıl geçmedikçe aynı yasama dönemi içinde tekrar TBMM'ye getirilemiyor.

Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebiliyor. Cumhurbaşkanın bu kanunları 15 gün içerisinde incelemesi gerekiyor.