Anayasa hukuku profesörü Süheyl Batum: İki kez seçilen Erdoğan'ın cumhurbaşkanı seçilebilmesi prensip olarak mümkün değil

Anayasa hukuku profesörü Süheyl Batum, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden adaylığı konusuna ilişkin olarak, "Erdoğan'ın cumhurbaşkanı seçilebilmesi prensip olarak mümkün değil" görüşünü savundu. 

Yeniçağ gazetesi yazarı Orhan Uğuroğlu, Erdoğan'ın yeniden adaylığına ilişkin hukukçu görüşlerini aktarmaya devam ediyor.

Batum, "Maalesef hayal dünyasında yaşadığımızı biliyorum ama hukuken tam tamına 40 senedir Anayasa Hukuku'nda akademisyenlik yapan ve öğretmeye çalışan biri olarak şunu söyleyeyim.  2017'de yapılan bir anayasa değişikliğiydi. Yeni bir anayasa değildi.  Birinci çok önemli özellik bu… Hepimiz biliyoruz ama özellikle vurguluyorum; Anayasa değişikliği demek, mevcut bir anayasada belirli hükümlerin değiştirilmesi demektir.  Öyle ki, bunun dışında kalan hükümler aynen geçerliliğini sürdürüyor demektir.  Hangi maddeleri değiştirirseniz, o maddeler değişmiş olur. Değiştirmediklerinizin tamamıyla eski hüküm aynen geçerliliğini veya bir süre varsa süreyi sürdürüyor demektir. Bu kadar basit…" dedi. 

Batum, "Artık Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi getirildi diyorlar, bu değiştirilen hükümlerden ortaya çıkan hukuksal sonuçtur ve bu yapılanın hukuksal niteliğini değiştirmez.  Anayasa değişikliği olunca, istediğiniz sistemi getirin eski maddeler aynen geçerlidir.  Anayasanın 101. maddesinde 'Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldır. Bir kimse en fazla 2 kez üst üste Cumhurbaşkanı seçilebilir' diyor. Cumhurbaşkanının yetkileri arttı, cumhurbaşkanını aday gösterme koşulları arttı, onların tamamı değişmiş olabilir.  Değişmeyen hükümler aynı kalır.  Örneğin, cumhurbaşkanı daha önce 7 yılda bir seçilirken ve bir daha seçilmezken, 2007 yılında yapılan değişiklikle cumhurbaşkanlığı süresi 5 yıla indirilmiş ve 2 defa seçilme sağlanmıştı. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün durumu o dönem Anayasa Mahkemesine götürüldü,  Anayasa Mahkemesi '5 yıl olmuş demek ki bu hüküm değişmiştir artık' demedi, 'Abdullah Gül'ün görev süresi 7 yıldır' dedi. Recep Tayyip Erdoğan 2014 de ve 2019'da iki kez seçildi.  Sayın Erdoğan'ın cumhurbaşkanı seçilebilmesi prensip olarak mümkün değildir.  Prensip olarak diyorum çünkü istisnası 116. maddede var..." ifadesini kullandı. 

Batum, "116. maddede şöyle diyor; Cumhurbaşkanının, ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.  Geçici maddeye bir düzenlemeyle 'Yalnız bu hüküm bundan sonra seçilecek olanlar için başlayacaktır' diye bir hüküm koymaları lazımdı.  Meclis yenilemezse Recep Tayyip Erdoğan'ın görev süresi bitmiştir. Hiçbir tartışma, hiçbir yorum hukuki değildir. Hukuksal tek yorum budur." düşüncesini dile getirdi. 

Anayasa hukuku uzmanı Prof. Dr. Korkut Kanadoğlu'nun da  Erdoğan'ın üçüncü kez aday olup olamayacağı konusundaki görüşü şöyle:

"1982 Anayasası'nın 116. maddesine, 2017 Değişiklikleri ile eklenen hükme göre; "Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir."

Bu düzenleme uyarınca ikinci kez seçilen bir cumhurbaşkanı görev süresini tamamlamak üzereyken erken seçim kararı alınırsa yeniden aday olabilecek ve bir kez daha seçilirse, görev süresi kendiliğinden 15 yıla yaklaşabilecektir. Düzenleme bu haliyle, cumhurbaşkanının görev süresini iki dönemle sınırlayan Anayasa'nın 101. maddesinin istisnasını oluşturmaktadır.

"Erdoğan, TBMM, seçimlerin yenilenmesi kararı almadıkça 3. kez aday olamaz"

Bu durumda Cumhurbaşkanı Erdoğan, TBMM, seçimlerin yenilenmesi kararı almadıkça 3. kez aday olamaz. Zira Anayasa hukukunda değişikliler geleceğe etki eden sonuçlar doğurur. Eğer Cumhurbaşkanının 3. dönem görev yapması istenseydi, bu düzenlemenin Anayasa'ya bir geçici hüküm konularak yapılması gerekirdi.

Bu şekilde özel bir kural yoksa her zaman genel kural uygulanmalıdır. Öncelikle Anayasa'nın, "hukuki güvenlik ilkesi"ni sağlaması gerekir. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2. beş yıllık görev süresini ifa etmektedir ve yukarıdaki istisna dışında 3. kez aday olamaz. Zira Anayasa'nın 101/2. maddesinde, 2017'de herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Bu hüküm Erdoğan için yeni hüküm değildir. Zaten 2014'de, Abdullah Gül için de aynı durum yaşanmıştır.

Yazının devamı için tıklayın