Anayasa Mahkemesi'nden Yunanistan vatandaşına miras hakkı kararı

Anayasa Mahkemesi (AYM) Türk vatandaşlığını kaybeden ve ülkeler arasında karşılıklılık bulunmadığı gerekçesiyle mirasçı kabul edilmeyen kişilere yönelik önemli bir karara imza attı. AYM 1’inci Bölümü, Türk vatandaşlığını kaybeden Yunanistan vatandaşı Ioanis Maditinos’un mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ve yeniden yargılama yapılmasına hükmetti.

Hürriyet'in haberine göre AYM’nin bu kararı örnek niteliği taşıyor. İhlal kararı gereği, Maditinos mirasçı sıfatıyla Hazine’ye devredilen İstanbul’daki taşınmazını dava yoluyla geri alabilecek.

Karar, benzer Türk vatandaşlığını kaybeden Yunanlılar yönünden bu şekilde mirasçılık yolunu açıyor. Kararın bir örneği, takdiri AYM’ye bırakan Adalet Bakanlığı’na da gönderildi.

AYM kararına göre Maditinos, Türk makamlarından izin almadan kendi isteğiyle Yunanistan vatandaşlığına geçtiği için 1986’da Türk vatandaşlığından çıkarıldı. Amcası Tanaş Maditinos 1996’da hayatını kaybedince ailenin tek mirasçısı oldu.

Maditinos, 1997’de Beyoğlu Sulh Hukuk Mahkemesi’nden mirasçılık belgesi istedi. Mahkeme 9 Haziran 1997’de talebi kabul etti. Ancak Hazine tarafından 27 Ekim 1997’de açılan dava sonucu mirasçılık belgesi 28 Aralık 2001’de iptal edildi. Karar Yargıtay’ca onanarak 14 Kasım 2002’de kesinleşti. Maditinos, 12 Nisan 2013’te, bu defa Hazine’nin mirasçılık belgesinin iptali talebiyle dava açtı. Mahkeme, bu davayı “ülkelerarası karşılıklılık ilkesini” gerekçe göstererek, reddetti.

Yeniden yargılama

Maditinos, 8 Haziran 2015’te AYM’ye bireysel başvuruda bulundu. Başvuruda, “Ülkeler arası karşılıklılık bulunmadığı gerekçesiyle mirasçı kabul edilmeyerek mülkiyet hakkının ihlal edildiğini” savundu. AYM, 8 Mayıs’ta oybirliğiyle Maditinos’un mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ve yeniden yargılama yapılmasına hükmetti. İhlal kararı yeniden yargılama yapılmak üzere İstanbul 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gönderildi.

Kanuni dayanağı yok

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ihlal kararlarına atıf yapan AYM kararının sonuç bölümünde şöyle denildi:

“Sonuç olarak somut olay bağlamında derece mahkemelerinin olay tarihi itibarıyla yürürlükte olan kanun hükümleri çerçevesinde karşılıklılık ilkesi yönünden Yunanistan’da Türk vatandaşlarının miras yoluyla mal edinemedikleri yönünde açık bir tespit olmamasına rağmen mirasçılık belgesinin iptal edilmesinin kanuni dayanağını makul ve yeterli bir gerekçe ile ortaya koyamadıkları anlaşılmaktadır. Varılan sonuca göre müdahalenin meşru bir amacının veya ölçülü olup olmadığının değerlendirilmesine gerek görülmemiştir. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 35’inci maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”