Anayasa Mahkemesi'ne 254 binden fazla bireysel başvuru yapıldı: En çok ihlal adil yargılanma hakkında
Anayasa Mahkemesi (AYM) 2019 yılında yapılan 42 bin 971 bireysel başvurudan bin 250'sinde ihlal tespit etti. Uygulamasının başladığı 2012 yılından bugüne yapılan toplam bireysel başvuru sayısının 254 bin 636'ya ulaştığı belirtildi. İhlal kararlarında ilk sırayı adil yargılanma hakkı aldı.
Bireysel başvuru istatistikleri AYM’nin internet sitesinde yayınlanarak kamuoyuyla paylaşıldı. 2019 yılında AYM’ye 42 bin 971 bireysel başvuru yapılırken, bunlardan 39 bin 469’u sonuçlandırıldı. AYM'nin, yapılan bireysel başvuruları karşılama oranı ise yüzde 92 olarak gerçekleşti. Uygulamanın başladığı 2012 yılından bugüne yapılan toplam bireysel başvuru sayısı 254 bin 636’ya ulaşırken, sonuçlandırılan başvuru sayısı da 211 bin 801 olarak belirlendi.
Sonuçlandırılan başvuruların karar türlerine göre dağılımında 189 bin 627 bireysel başvuru için ‘kabul edilemezlik’ kararı verilirken, 8 bin 369 başvuruda ‘en az bir hakkın ihlali’ tespit edildi. İhlal kararlarının hak ve özgürlüklere göre dağılımında ise ilk sırayı yüzde 50,8’lik oranla ‘adil yargılanma hakkı’ ihlali aldı. İkinci sırada yüzde 30,9’luk oranla ‘mülkiyet hakkı’ ihlali yer alırken, onu sırasıyla yüzde 6,6’lık oranla ‘ifade özgürlüğü’, yüzde 2,6’lık oranla ‘özel hayatın ve aile hayatının korunması hakkı’, yüzde 2,1’lik oranla ‘kötü muamele yasağı’ ve yüzde 2’lik oranla ‘kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı’ ihlalleri takip etti. İhlal kararları arasında en sonda ‘bireysel başvuru hakkı ihlali’ bulunurken, ‘eğitim hakkı’, ‘seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı’ ile ‘din ve vicdan özgürlüğü hakkı’ ihlalleri en düşük sayıda olan ihlal kararları olarak sıralandı.
2019'da 1250 ihlal kararı verdi
Adil yargılanma hakkı ihlallerinin güvencelere göre dağılımında ise ilk sırayı ‘makul sürede yargılanma hakkı’ aldı. İlk üçe giren diğer ihlaller ise ‘silahların eşitliği ilkesi/çelişmeli yargılanma ilkesi’ ihlali ve ‘gerekçeli karar hakkı’ ihlali oldu. Adil yargılanma hakkının yıllara göre dağılımı değerlendirildiğinde, 2019 yılında son 6 yılın en düşük ihlal kararının verildiği görüldü. 2018 yılında ‘adil yargılanma hakkı’ konusunda bin 197 ihlal tespit edilirken, bu sayı 2019’da 169 ihlal olarak gerçekleşti. İhlal kararlarının yıllara göre dağılımı göz önüne alındığında, 2019 yılı tespit edilen bin 250 ihlal kararı ile bireysel başvuru uygulamasının başladığı tarihten bugüne kadar verilen toplam ihlal kararlarının yüzde 14,6’sını oluşturdu. En çok ihlal kararı verilen yıl 2018 olurken, mahkemenin tespit ettiği 2 bin 221 ihlal kararı toplamın yüzde 25,9’una denk düştü.