İşte partilerin yeni anayasa için önerdiği 'parti kapatma' formülleri

- Hülya Karabağlı

Ankara

Anayasa Uzlaşma Komisyonu, son iki gününde siyasi partilerin kapatılmasını tartışıyor. AKP ve BDP,kapatma davalarındaki iznin Meclis’e bırakılmasını talep etti. CHP, “Küçük partiler için Meclis’tenhemen karar çıkar. İktidar çoğunluğu kimdeyse kapatma kararı çıkar” gerekçesiyle öneriye karşı çıktı. MHP, ise, mevcut düzenlemenin aynen korunmasından yana tavır koydu.

AKP ve BDP, kapatma davası açılıp açılmayacağına ilişkin izni parlamento çoğunluğuna bırakıyor. Siyasetin, izin konusunda doğru karar alacağını düşünüyor. Ancak, CHP, Yargıtay Ceza Daireleri Başkanlığı’nda 2-3 hukuk dairesi başkanlarının oluşturduğu komisyonun, elindeki bilgi ve belge ve kanıtlara göre izin vermesini istiyor. CHP, Meclis’in devreye girmesine tümüyle karşı çıkıyor. Son iki güne alt komisyona damgasını vuran ‘Siyasi Parti Kurma ve Siyasi Faaliyet Hürriyeti” başlıklı düzenlemede AKP, CHP, MHP ve BDP’nin talepleri şöyle:

‘Üye tam sayısının beşte üçü’

AKP: Siyasi partiler ancak, şiddete başvurmaları ya da şiddeti kullanmayı teşvik etmeleri durumunda kapatılabilirler. Kapatma kararı verilebilmesi için partinin bu fiillerin odağı haline gelmesi şarttır.

Odak haline gelmenin esasları demokrasi amacı gözetilerek kanunla düzenlenir. Kapatmaya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının talebi, TBMM üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun vereceği izne bağlı olarak açılan dava üzerine Anayasa Mahkemesi üye tam sayısının üçte ikisi tarafından karar verilir.

‘Yargıtay davayı açar’

CHP: Siyasal partilerin kapatılması, aşağıdaki durumlarda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesi’nce karara bağlanır. Bir siyasal parti , ancak birinci fıkra hükümlerine aykırı nitelikteki eylemlerin işlendiği bir odak haline geldiğinin Anayasa Mahkemesi’nce tespit edilmesi halinde kapatılır.

Tüzüğü veya programı birinci fıkra hükümlerine aykırı olan siyasal partiye Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının talebi üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından ihtar verilir. İhtarın yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde Anayasa Mahkemesi siyasal parti aleyhine idari para cezasına hükmeder.

‘Meclis’te bir komisyon’

BDP: Bir siyasi partinin : tüzüğünün veya programının 4. Fıkra hükümlerine aykırı görülmesi veya bu fıkra hükümlerine aykırı eylemleri bilinçli, kararlı ve sürekli bir şekilde işlendiğinin tespit edilmesi halinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının talebi üzerine Anayasa Mahkemesi’nce partiye ihtarda bulunulur. İhtarı izleyen süreçte aykırı eylemlere devam edildiği takdirde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ilgili parti hakkında dava açılması talebini TBMM Başkanlığı’na iletir. Meclis Başkanlığı, TBMM’de gurubu bulunan her siyasi partiden beşer üye ile temsil edileceği ve Meclis başkanının başkanlık edeceği bir komisyon oluşturur. TBMM gizli oyla vereceği karar üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından dava açılır.