Anayasa'nın ilk dört maddesi müzakere edilemedi
Hülya Karabağlı/ Ankara
AKP, “Anayasada değiştirilemeyecek hüküm önermemektedir”, “BDP, ''Değiştirilemeyecek hükümlerin anayasada yer almasına karşıdır'' notunu düştü. CHP, 4. Maddenin korunmasına ilişkin 4 parti arasında mutabakat sağlanamadığı için ilk üç maddede değişiklik yapmadığına ilişkin not koydu. MHP, “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş felsefesini anayasa hukukuna taşıyan ilk 3 maddenin ve bunların korunmasına ilişkin 4. Maddenin değiştirilmesine karşıdır” dedi.
TBMM Anayasa Yazım Komisyonu, AKP Karabük Milletvekili Mehmet Ali Şahin başkanlığında toplandı. Toplantıda, ''Devletin şekli'', ''Cumhuriyet'in nitelikleri'', ''Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti'' ile ''Değiştirilemeyecek hükümler'' başlıklı maddeler görüşüldü. Mevcut anayasanın, ''Birinci Kısımında” yer alan genel esaslardaki Türkiye Devleti'nin 'cumhuriyet' olduğu şeklindeki ilk madde aynen kabul edildi.
AKP ve BDP, “Cumhuriyetin Nitelikleri'' başlıklı maddede, “Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir” önerisini sundu. Dört siyasi partinin önerisi, mevcut anayasadaki, başkentin Ankara, milli marşın İstiklal Marşı ve bayrağın beyaz ay yıldızlı al bayrak olması hükümleri korunuyor. Dört siyasi partinin önerileri şöyle:
-AK Parti: ''Türkiye Devleti ülke ve millet olarak bölünmez bir bütündür. Resmi dili Türkçe'dir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı İstiklal Marşı'dır. Başkenti Ankara'dır.''
Müzakere edilemeyen ilk dört maddeye ilişkin partilerin önerileri şöyle:
Devletin Şekli
Madde- (1) Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
Cumhuriyetin Nitelikleri
Madde- (AK Parti Önerisi) Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devletidir.
CHP’nin Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.
Not: CHP, 4. Maddenin korunmasına ilişkin olarak 4 parti arasında mutabakat sağlanamadığı için ilk 3 maddede yer alan ilkeleri güçlendirici değişikliklerin yapılmaması, ilk 4 maddenin aynen korunması gerektiği görüşündedir.
MHP’nin önerisi : Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.
Not: MHP, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş felsefesini anayasa hukukuna taşıyan ilk 3 maddenin ve bunların korunmasına ilişkin 4. Maddenin değiştirilmesine karşıdır.
BDP’nin önerisi (1) Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.
(2) Devlet; ideolojilere, dinlere, inançlara ve yaşam tarzlarına ilişkin çoğulculuğu tanır ve toplumun çoğulcu yapısı karşısında tarafsız kalır. Hiçbir ideoloji, din, inanç ve yaşam tarzı devlet tarafından himaye edilemez veya vesayet altına alınamaz.
(3) Devletin idari yapısı âdemi merkezi sistem esasına göre düzenlenir. Devletin toprak bütünlüğüne dokunulamaz.
Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti/(BDP Önerisi: Devletin Sembolleri)
(AK Parti Önerisi) (1) Türkiye Devleti ülke ve millet olarak bölünmez bir bütündür.
(2) Resmî dili Türkçedir.
(3) Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
(4) Millî marşı "İstiklâl Marşı"dır.
(5) Başkenti Ankara'dır.
(CHP Önerisi) (1) Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.
(2) Dili Türkçedir.
(3) Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
(4) Millî marşı “İstiklal Marşı”dır.
(5) Başkenti Ankara’dır.
Not: CHP, 4. Maddenin korunmasına ilişkin olarak 4 parti arasında mutabakat sağlanamadığı için ilk 3 maddede yer alan ilkeleri güçlendirici değişikliklerin yapılmaması, ilk 4 maddenin aynen korunması gerektiği görüşündedir.
(MHP Önerisi) (1) Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.
(2) Dili Türkçedir.
(3) Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
(4) Millî marşı “İstiklal Marşı”dır.
(5) Başkenti Ankara’dır.
Not: MHP, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş felsefesini anayasa hukukuna taşıyan ilk 3 maddenin ve bunların korunmasına ilişkin 4. Maddenin değiştirilmesine karşıdır.
(BDP Önerisi)
Devletin bayrağı, şekli yasada belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı “İstiklal Marşı”dır. Başkenti, Ankara’dır.
Devletin Resmi Dili
(1) Devletin resmi dili, Türkçedir. Tüm vatandaşların resmi dili öğrenme görevi ve hakkı vardır.
Türkiye halkının kullandığı diğer ana diller bölge meclislerinin kararıyla ikinci resmi dil olarak kullanılabilir.
(2) Herkes, özel yaşamında ve kamusal makamlarla olan ilişkilerinde resmi dilin yanı sıra kendi anadilini kullanma hakkına sahiptir.
(3) Devlet, ülkenin ortak kültürel mirasını oluşturan bütün dillere saygı duymak, dilleri korumak, dillerin kullanılmasını ve gelişmesini sağlamakla yükümlüdür.
Değiştirilemeyecek Hükümler
Madde-
CHP’nin önerisi : Anayasanın 1 inci maddesindeki devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.
MHP’nin önerisi: Anayasanın 1 inci maddesindeki devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2’ nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3’ üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.